دامنه‌ی داراب‌کلا

ق وَالْقُرْآنِ الْمَجِیدِ

بَلْ عَجِبُوا أَنْ جَاءَهُمْ مُنْذِرٌ مِنْهُمْ فَقَالَ الْکَافِرُونَ هَذَا شَیْءٌ عَجِیبٌ

ق- سوگند به قرآن مجید. آنها تعجب کردند که پیامبری انذارگر از میان خودشان آمده، و کافران گفتند: این چیز عجیب است!

سوره ق

آیات ۱ و ۲

ترجمه مکارم شیرازی

تفسیر علامه طباطبایی

در مـجـمـع البـیـان مـى گـوید: کلمۀ (مجد) که کلمۀ (مجید) از آن اشتقاق یافته به مـعـنـاى شـَرف وسـیـع اسـت؛... و در اصـل ایـن کـلمـه از ایـن قـول گـرفـتـه شـده کـه مـى گـویـنـد: (مـجـدت الابل مجودا) یعنى شُتر آنقدر علف بهارى خورده که شکمش بزرگ شده. ...

جـمـله (وَالْقُرْآنِ الْمَجِیدِ) سـوگـندى است که پاسخش حذف شده، چون جمله بعدى مى فـهـمـانـد کـه پـاسـخ چـیست، ... یعنى (به قرآن مجید سوگند که قیامت حق است) و یا (تو از انذارکنندگانى) و یا (انذار حق است).

بَلْ عَجِبُوا أَنْ جَاءَهُمْ مُنْذِرٌ مِنْهُمْ فَقَالَ الْکَافِرُونَ هَذَا شَیْءٌ عَجِیبٌ: این آیه اعراض از مضمون جواب قسمى است که گفتیم حذف شده. پس گویا فرموده: به قـرآن مجید سوگند که ما تو را به عنوان نذیر فرستادیم، لیکن به تو ایمان نیاورده تـعـجـب کـردنـد کـه یـک نـفـر از خـود آنـان بـه عـنـوان بـیـم رسـان بـه سـوی ـشـان گـسـیل شود. و یا فرموده: به قرآن مجید سوگند که آن بعثى که از آن انذارشان کردى حـق اسـت، امـا بـه آن ایـمـان نـیـاورده بـلکه تعجب کردند و از آن به شگفت در آمده بعیدش دانستند. ...بـه طـور کلى مذهب وثنیت و بُت پرستى منکر این هستند که انسان بتواند پیامبر شود، کـه مـا در ایـن کـتـاب مـکـرر در ایـن باره سخن گفته ایم.

ممکن هم هست ضمیر به کفار بر گـردد، از ایـن جـهـت که عربند، آن وقت معنا چنین مى شود: بلکه تعجب کردند از اینکه بیم رسـانـى از قـوم خـودشان و به زبان خودشان به سویشان بیاید و حق را برایشان به زبانى وافى تر بیان کند. و بنا به احتمال دوم آیه شریفه در سرزنش عرب بلیغ ‌تر مى شود. ... و اشـاره در جـمـله (هذا شى ء عجیب) به مسأله بعث و بازگشت به سوى خدا است؛ مى گـویـنـد مسأله مـعـاد امـرى اسـت عجیب، همچنان که آیه بعدش همین را تفسیر مى کند. المیزان.

قسمت ۶۷ : به نام خدای آفرینندۀ آدمی. حالا تیرماه ۱۳۶۷ است. من در جبهۀ مریوانم. جنگ به نقطۀ اوجش رسیده. ۲۹ تیر ۱۳۶۶ شورای امنیت سازمان ملل قطعنامۀ آتش‌بس۵۹۸ را تصویب کرده بود که امام آن را نپذیرفت. اما سرانجام یک سال بعد به دلایل و علل مختلف -که هنوز زوایای آن سرّی باقی مانده است- در ۲۷ تیر ۱۳۶۷ آتش‌بس را با صدور یک بیانیۀ مفصل قبول کردند که در اَفّوای برخی «جام زهر» نام گرفت. ما متن بیانیۀ بسیارمهم امام را از بلندگوی تبلیغاتِ قلّه ای در مسیر چناره_مریوان شنیدیم که از اخبار ۱۴ رادیو ایران پخش شده بود. اشک می ریختیم و واقعاً گریه می کردیم؛ بلند، بلند. بگذرم.

متن زندگینامه‌ام

مربوط به همان روز

دستنویس سال ۱۳۶۹

من با آن که ثانیه به ثانیه به فکر تولد اولین فرزندم عارف بودم، به همراه همسنگرانم از جمله آقای بهرام اکبری لالیمی (داماد مرحوم آقا دارابکلایی) آقای جعفر ضابطی قرتیکلایی، از این قلّه به آن قلّه و از این عملیات ایذایی، به آن خط نگه داری و مأموریت های آنی به آنی می رفتیم که سخت ترین دورۀ زندگی ام بود؛ سخت ترین، خطیرترین و مشکل ترین. چیزی شبیه محاصرۀ شِعب ابی طالب که با گفتنش هم مو بر تنم سیخ می شود.

من در یک محور عملیاتی با بهرام اکبری با جنازه‌ایی در نوک قلّۀ محور انجیران مریوان برخوردیم که بی حد وحشت آفرین بود. رفتم روی جنازه. گشتم که ببینم کیست. اسنادی همراهش بود. برداشتم و دیدم یک تبعۀ عربستان سعودی است که برای کمک به صدام به جنگ با ایران آمده و این گونه کشته و از سوی عراقی ها رها شده بود. بعد اسنادش را به حفاظت اطلاعات تحویل دادم. در دامنه نیز عکسش را سال های پیش منتشر کرده بودم.

خاطرات خشن آن روز تا مدت ها مرا به خود مشغول می نمود، که دم به دم از سوی جنگنده های بمب افکن عراق -ساخت روس و اروپا و آمریکا- بمباران می شدیم و لای سنگ و صخره ها پناه می گرفتیم و بی آب و علف و الوف شب را روز و روز را شب می کردیم. خاطرات زیاد است و نقلش زمان می برد و حوصلۀ خواننده را سر.

حالا روز ۴ مرداد ۱۳۶۷ است، که از قلّۀ جنگی برگشتیم سطح شهر مریوان. با جعفر ضابطی  کمی گشت زدیم. به دفتر مخابرات برخوردیم که نوبتی بود. نوبت زدیم یک زنگی به دارابکلا بزنم، ببنیم عارف من متولد شده یا نه.

پس از یک ساعت، نوبت من شد. زنگ زدم به دفتر مخابرات دارابکلا. آن سال محمد گرجی _همسایۀ ما_ متصدی دفتر تلفن محل بود. خونه ها هنوز هیچ کسی تلفن نداشت. تا زنگ زدم و پرسیدم، محمد با خنده و صدای بلند خبر داد: «آق ابراهیم پسرت به دنیا آمده». (عکس زیر دستنوشته من است در همان سال ها که زندگی ام را ماه به ماه می نوشتم)

اگر بگویم در آن مخمصۀ جنگ و به هم ریختن اوضاع جبهه ها و هجوم بی امان و مجدّد لشکریان صدام به همۀ محورهای جنگی -از جنوب تا غرب و شمال غرب- این خنده و صدا و خبرِ خوش محمد گرجی -که در دفتر تلفن دارابکلا هم فریادش پیچیده بود- از تاریخی ترین و لذت بخش ترین خبر راه دور زندگی ام بوده، گزاف نگفته ام.

به هر حال اولین فرزندم در غیاب من، در چهارم مرداد ۱۳۶۷،  در کلینیک مرحوم دکتر حسن‌زاده در خیابان امیر مازندرانی ساری به دنیا آمد که پدرم و برادرانم شیخ وحدت و شیخ باقر آن روز زحمت بردن به بیمارستان و رسیدگی به وضع و حال همسر و فرزندم را با نهایت توجه، بر عهده داشتند و همیشه هم برای این زحمت از آنان ممنونم و به خویشان خوب، مدیون. تا بعد...

(آنچه بر من گذشت)

به قلم دامنه. به نام خدا. یادی از یک مرد بزرگ محل. یادم هنوز هست که چه نصیحت‌هایی به ما می‌کرد، چه شعرهای پرمغزی می‌خواند، و چه حکمت‌های زیبایی نقل می‌نمود. تنومند بود؛ سرخ‌فام. خندان و نیز به‌شدّت آرام. صدایش، خیلی طَنین داشت، وقتی سخن می‌آمد کم می‌گفت و به حدّ و حدود، حرف می‌زد. از ابوسعید ابوالخیر می‌گفت:

چون تیشه مَباش و جمله بر خود مَتراش

چون رنده ز کار خویش بی‌بهره مباش

تعلیم ز ارّه گیر در امر معاش

نیمی سوی خود می کش و نیمی می پاش

(رباعی ۳۶۷ ابوسعید ابوالخیر)

در پنج‌شنبه‌شب‌های دهه‌ی شصت، ما جمعی از رفقا، به خونه‌اش در تنگِ بالامحله‌ی داراب‌کلا می‌رفتیم و «دیدنی»های تلویزیون آن سال‌ها را می‌دیدیم. (برنامه‌ای از مجری زبردست مرحوم جلال مقامی) آن مرد بزرگ و خوب محل، در شب نشینی‌های‌مان در جوارش، از خوی و خصلت‌های بد برخی از مردم می‌گفت و بر ما تأکید داشت چنین نباشیم، بلکه همیشه:

گُل‌چین باشیم، نه گناه‌چین مردم

او خطّاط بود. بسیار خوش‌خط و خوش‌قلب.  تهران کار می‌کرد و آخر هفته به داراب‌کلا برمی‌گشت. او مرحوم آقای نصیری بود؛ پدرِ دوست‌مان جناب احمد نصیری. با آن که جوان بودم ولی این ذکر زیر او را که به ما یاد داده‌بود؛ هر صبح هفت‌بار به نیت خالص توحید بخوانیم، هنوز هم وِرد زبان و قلبم می‌کنم و حرز جانم:

یا هو یا مَن لا هوَ الا هو

همان دوره‌ی جوانی خیلی از شعرها و نکته‌های او را در دفترم نوشته‌ام و هنوز به یادگار نگه داشته‌ام. خدا او و همسر مهربانش را -که همیشه با قلبی پاک و اخلاقی خوش رفتار با ما برخورد شفقّت‌آمیز داشتند و با سخاوت تمام پذیرایی می‌کردند- غریق رحمت کناد. فاتحه مع الصّلوات.

اخیراً در (آب حیات) مرکز اطلاع‌رسانی غدیر، خوانده‌ام که در تفسیر مجمع البیان ذیل سوره اخلاص آمده است که علی (علیه السلام) قبل از غزوه بدر، حضرت خضر (علیه السلام) را در خواب مشاهده می‌فرمایند و به او می‌گویند چیزی به من بیاموز تا بدان وسیله بر دشمنان نصرت یابم.

جناب خضر (علیه السلام) به ایشان می‌گویند، بگو: یا هو یا من لا هو الا هو.

علی (علیه السلام) در صبح آن شب، حکایت رؤیای شب گذشته‌ی خویش را برای رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل می‌نمایند. حضرت رسول به ایشان می‌فرمایند، یا علی به تو اسم اعظم تعلیم داده شده است.

... و جریانی پیش آمد _بخصوص در چگونگی اغلب مدّاحان و مدّاحی امروز_ که جوانان باید بدانند، این چگونگی ها و اخلاق عملی  برخی از متصدّیان این امور، هیچ ربطی به جوهر اصلی مذهب تشیّع، و ماهیّت منزّه تربیت شیعی و حسینی و جعفری ندارد.

علامه محمدرضا حکیمی

حالا چرا برخی مقامات از آن ترویج می کنند، آیا نوعی گرایش به جنجال‌طلبی است؟ نمی دانم. همانگونه که اکنون قضاوت ما، اقتصاد و فواصل فوق جهنّمی معیشت مردم ما، هرگز قرآنی و علوی و جعفری نیست، پاره ای بسیار از دیگر امور نیز همینگونه است یا نزدیک به اینگونه.

علامه محمدرضا حکیمی.عقل سرخ‌ص‌۴۳۴

متن نقلی: سرانجام، در راه بازگشت از مشهد مقدس، لحظۀ منظور پیش آمد، با او [مرحوم دکتر علی شریعتی] به تبادل نظرِ دو به دو پرداختیم... و در پایان این سخنِ او بود: «ما تا علی و فاطمه را داریم، به هیچ مکتبی و ایسمی نیاز نداریم، منتهی باید علی و فاطمه را به مردم بشناسانیم.» آری؛ مردم ما، علی (ع) و فاطمه (س) را دارند، لیکن درست نمی شناسند. من بارها گفته ام: ما سالی سه فاطمیه داریم اما فاطمه نداریم.

علامه محمدرضا حکیمی، عقل سرخ، ص ۴۵۰

هتل گلشن رضوی مشهد. اردیبهشت ۱۳۹۷

سردرگاه هتل گلشن رضوی مشهد. عکاس: دامنه

نمای شرقی هتل گلشن رضوی مشهد. عکاس: دامنه

عکاس: جناب یک دوست

سه‌راه سورک داراب‌کلا اسلام‌آباد. اردیبهشت ۱۳۹۷

مرجع قائم؛ به تعبیر علامه حکیمی در عقل سرخ. ص ۴۲۰

امام خمینی رهبرکبیر انقلاب اسلامی: «جهان باید بداند که ایران راه خود را پیدا کرده است و تا قطع منافع آمریکاى جهان‏خوار، این دشمن کینه‏ توز مستضعفین جهان، با آن مبارزه ‏اى آشتى‏ ناپذیر دارد و حوادث ایران نه تنها ما را براى لحظه ‏اى عقب نخواهد نشاند، که ملت ما را در نابودى منافع آن مصمم ‏تر خواهد کرد. ما مبارزه سخت و بى ‏امان خود را علیه آمریکا شروع کرده ‏ایم و امیدواریم فرزندانمان با آزادى از زیر یوغ ستمکاران، پرچم توحید را در جهان بیفرازند. ما یقین داریم اگر دقیقاً به وظیفه ‏مان که مبارزه با آمریکاى جنایتکار است، ادامه دهیم، فرزندانمان شَهد پیروزى را خواهند چشید.»

(صحیفه امام، ج ۱۵، ص ۱۷۱)

به قلم دامنه. به نام خدا. کتاب «پایان عصر آمریکا» نوشته‌ی چارلز ای کویچان. گروه ترجمه‌ی بنیاد غرب‌شناسی، تهران: انتشارات غرب‌شنایی، ۱۳۸۳. چاپ اول، ۵۹۰ صفحه. چهار نکته از این کتاب را به اشتراک می‌گذارم؛ در روزگاری که حماقت‌های شخصی همچون دونالد ترامپ موجب شده تا هویتِ جهانخوارگی دولت آمریکا و زشتی‌ها و ستمگری‌ها و شرارت‌های این کشور امپریالیستی، بیش از پیش برای دوَل و ملَل جهان، برملا گردد. به‌حق به تعبیر امام، آمریکا شیطان بزرگ است که البته هیچ غلطی نمی‌تواند بکند.

عکس از دامنه

ص ۸ : اینک با آغاز عصر سرمایه‌داری دیجیتال و اطلاعات، که فرآیند ارتباطات بشری را به‌کلی دگرگون ساخته است، به طور اجتناب‌ناپذیر ساختارهای سیاسی، اجتماعی و هویتی در داخل جوامع نیز تغییر خواهند نمود.

ص ۶۹ : بنا بر نقشه‌ی ترسیمی جهان در این کتاب، مشخّصه‌ی بارز نظام جهانی همانا توزیع قدرت است، نه مواردی همچون: دموکراسی، فرهنگ، جهانی‌سازی و سایر مواردی از این دست.

ص ۱۹۹ : حتی اسرائیل  که به موجب درآمد سران‌ اش یکی از کشورهای نسبتاً متموّل به شمار می‌آید، با چنددستگی فزاینده‌ی اجتماعی رو به روست. هرزلیا، از مناطق شمالی تل آویو، در حال تبدیل به یک درّه‌ی سیلیکان کوچک است... اغلب یهودیان متعصّب ارتدوکس از شرکت در فرایند جهانی‌سازی و سکولاریسمی که در پی دارد، امتناع می‌ورزند.

ص ۵۶۷ : جایگاه بین‌المللی رفیع ایالات متحده آمریکا، اتّحادیه‌ی اروپا و ژاپن تا حدّ زیادی نشأت‌گرفته از اقتصاد پیشرفته است. اما دست‌آوردهایشان، علاوه بر این، آن‌ها را در پیشانی تاریخ قرار می‌دهد، آن‌ها نخستین کشورهایی خواهند بود که تأثیرات مختل‌کننده‌ی اقتصاد دیجیتال را بر پیکر جوامع خود احساس خواهند کرد.

قسمت ۶۶ : به نام خدای آفرینندۀ آدمی. آری؛ به من گفت: «ابراهیم خودتو مهیا کن بری کیاسر. مسئول آنجا بشی». روز می شمردم که کی می شود حکمم صادر شود و عازم شوم. سال ۱۳۶۷ را تا دو سه هفته ای طی کردم، دیدم نه! هیچ خبری نشده است. مشکوک شدم. چون این مدت را پیش خودِ رئیس نهادی که در آن اشتغال داشتم، کار می کردم _درواقع بی هدف چخ چخ می گرفتم_ خیلی راحت از ایشان یعنی «جناب برادر ... . ...» پرسیدم قضیۀ حکم مسؤولیت من در کیاسر چه شده است؟

یادم هست که از جلسه ایی اضطراری برگشته بود و دمِ در اتاقش که من در آن این مدت کار می کردم، پاهایش را با کفش به سمت بیرون دراز کرد و آه سردی کشید و کتفم را به صمیمت فشرد و علت را گفت. بعد من از طریق یکی از منتسبان دریافتم که [آقای ... . ...] علیه ام به بازرسی چیزایی! گفت و اصرار کرد که مرا مسؤول کیاسر نکنند.

من اسم این هم محلی ام را فعلاً در این جا نمی آورم و به خدا وامی گذارم که تلاش کرد نگذارد به زعم خود، من در آن نهاد ارتقاء بیابم، تا خدای ناکرده در ردیف مدیران و فرماندهان قرار نگیرم. و یا به خیال خود که مرا شریعتیسم و ضدروحانیت می پنداشت، مضرّ و مخل به حال نظام جمهوری اسلامی نباشم. بگذرم. اساساً وقتی آن چند گزارشگر و زیرآب زن دارابکلایی  _که تعداد و اسامی شان را دقیقاً می دانم علیۀ من چه کرده و چه گفته اند_ نتوانستند مانع از ورودم به نهاد انقلابی شوند، برخی از آنان تمام تلاش شان را کردند که در درون نهاد مانع رشد و بالا رفتن من شوند.

حتی یکی از آن ها پیش یکی از دوستان مرضی الطرفین در غیاب من، به من فحش ناموسی بسیارزشت و ناسزا و ناروا داد و به مادرم _که آزارش حتی به مور هم نمی رسید_ غیاباً جسارت کرد؛ که آری؛ فلان فلان شده هرچه تلاش کردیم  که وارد نهاد [...] نشود، بازهم وارد شد. او باید پیش خدا جواب بگوید. قضیۀ کیاسر برای من پیام مهمی داشت. دریافتم اینان _چند زیرآب زن حسود_ تا نفس دارند نمی گذارند من در نهاد ساری رشد کنم. این موضوع را مخفی با شیخ وحدت درمیان گذاشتم. نکاتی به من گفت و بر اساس آن پیش رفتم تا پس نیفتم.

همان رئیس نهاد ساری چون مرا بیش از حد قبول داشت و محبت می ورزید، مرا به عنوان جانشین، به یکی از مراکز زیرمجموعه ساری معرفی کرد و آن جا مشغول شدم. اما راه خود را بر اساس توصیۀ شیخ وحدت پیش می بردم. فشار بر من چنان بود که دیگر نمی توانستم ماندن در ساری را تحمل کنم. رفتم به نهاد گفتم مرا زودتر از موعد بفرستید جبهه.

پیشنهادم قبول شد و در حالی که در تیرماه ۱۳۶۷ اولین فرزندم عارف می خواست متولد بشود، بدون معطّلی و البته با چشم انتظاری لحظه های تولد _که هنوز تا آن زمان دقیق مشخص نبود کی هست_ ساری را ترک و به دور از هیاهو و حسادتِ آنان، به جبهۀ مریوان حرکت کردم. در مریوان به عنوان معاونِ یکی از معاونت ها مشغول شدم که به مدت ۱۰ ماه به طول انجامید و در آغاز سال ۱۳۶۸ به ساری برگشتم. که می گویم چه می شود.

(آنچه بر من گذشت)