مدرسه فکرت ۸۵

قسمت هشتاد و پنجم

سیده زینب شفیعی به دامنه: سلام وصبح بخیر صواحی(صبحگاهی) به استادم. خاطره‌ی خود را بیان نمودید به شیرینی عسل و چونان واژگان ، کنار هم ، خوش ، آمدوشد ، شدند که دوست داشتم بار دیگر خواندن آن و خواندم. این یک. و اما دو: اجازه دهید از یک منظر دیگر به خاطره‌ی چوون عسلتان بنگریم. می‌خواهم به جای این‌که انگشت اتهام را به سوی مورچگان دراز کنم که: ای مورگان بی‌منظورگان از چه بر خوان استادم دست‌اندرگان؟! دستانم را به سوی آسمان دراز کنم و بگویم: الها! پروردگارا! ای روزی رسان بی‌منت تو را شکرگویان. الها! عمری از خوان گسترده‌ات بوده‌ایم از بهره‌گیرندگان  دریغ از یک منت این هیچ تازه ، گستاخانه در پیشگاهت بوده‌ایم از گناه‌کردگان به انواع و اقسام بوده‌ایم از خطا‌ پیشگان اما تو منت هیچ نمی‌گویی آبرو هیچ نمی‌بری یارب! ما را فقط و فقط بر خوان خود بنشان (که فلانی آبرو از چند مور، به خاطر چند مگس و یک خمره‌ی عسل برده است.«کشکولی») ارادت استادم.

عبدالله طالبی به دامنه: درود جناب آقای طالبی. کشکولی: جانی ستاندی تا جانی دهی حیاتی را قطع  تا نان دهی بعضی وقت ها پس گردنی خدا صدا نداره جان ستاندی ( مگسی را میکشتی) تا جان دهی  (خوراندن به مورچه) خداوند الطاف شما را در ترازویش قیاس کرد ظاهرا گفت ای ابراهیم  تو که جان موجودی از دنیا  من می ستانی و به موجود دیگر می دهی. تا سخاوت خود را نمایان کنی. صبحانه ات را به مورچه ها بدهم بنگرم طاقت داری .

 

سر خمره به فضل ش باز شد

 پرده عدلً حساب  آغاز  شد

 

سپاه مورچه درونش راز شد

تیغه چنگال هم زمینه ساز شد

 

بنده نیز  غافل از سر نیاز شد

گُرزی  برسر مورآن   تاز شد

 

بنده سنجده دراین شاز شد  (شاز =پرازسنگریزه) رب بخندیدپایان این فرازشد بگذرم. یاد کنم از کلام امیر المومنین به خدا سوگند اگر همه آنچه در زیر هفت آسمان و زمین است را به من بدهند تا پوست دانه جوی را به ظلم از مورچه ای بگیرم این کار را نکنم بدانید که این دنیای فانی در نزد من پست تر است  از برگی است که در دهان ملخ است.

 

دامنه: سلامی سه‌باره عبدالله بن عباس بن فضل الله بن نصرالله. در آن جوابم خواستم برم سروقتِ شیخ ابوالحسن خرقانی و حسابی کِتار (=فَکّ) فکر تو را در فُکاهی‌ام کشکولی‌واره پیاده کنم! دیدم روزه هستی و دلم سوخت سینه‌ات را قرمزدِوا بزنم! قدیم می‌زدند که وَچه پس از دِ سال دیگر نرود سراغش بمَکد. ولی من که چلیک بودم پس از دِ سال شیرِخوردن هم، از قرمِزدِوا مِرمِزدِوا نترسیمیه و بازم شیمه شیر خاردِمه. مثل سید عطاء الله نشدم که مجبور شد شیرِ شیرین الاغ عزیز فراهان اراک را هم بهش بدهند. طبیعی خوردم. بگذرم. تو مغز لغات ره بهتر از من در یانّی.  مرحوم شیخ الله حبیبی را خواهم گفت. یادم بنداز چند روز بعد. سپاس از مباحثه‌ات.

شیخ مالک به دامنه: سلام آقا ابراهیم ببخشید باز وارد بحث شما شدم. صفاتی همچون عاقله عابده عارفه و عادله عاصمه عالمه ..مختص حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیهاست یعنی چنین صفاتی هیچ خانمی جز آن بانوی دو جهان این صفات را دارا نیستند. هر چند این خواهر بزرگوار هستند ولی این صفات در عمق معنا مختص خیر النساء عالمین است خدا نگهدار. یک کشکولی به استاد شیخ مالک رجبی. پس از سلام؛ دیروز از جناب محمدتقی آهنگری خواستی «عباس عبدی»  کیه؟!!! ه خواستم بیام وسط بگم: جناسمی هست! حالا هم، علامت تعجب آخر عبارات شوخی مرا نمی‌بینی می‌آیی خَلطِ مبحث می‌کنی و شوخی را جدی جا می‌زنی و جدی را شوخی. این روال جاری، میان صحن تعریف‌شده است و همه از آن مطلع. کشکولی‌تر بگویم: شما  نکنه فکر می‌کنی یکسره سرِ منبرِ آستارا هستی و این صحن را وعظ و آن صحن را تهدید می‌کنی! آنجا (هیئت محترم) هم من همه‌ی مطالب اعضا را دیده بودم، کسی به شما حرف بدی نزده بود نقد کرده بودند، ولی آمدی وسط به اعضایی از آن صحن با ادبیات مُحتَسب‌واره، خط و نشان کشیدی! این هم کشکولی. که خود را دائم روی منبر فرض نکنی! چون درت گنجایش دیدم کشکولی وارد شدم.

 

حاج علی چلویی به دامنه:  سلام آقای طالبی ما کوتا آمدیم.

 

جناب رخف سلام. به تصمیم شما احترام می‌گذارم که بنابر تشخیص خود گفتی "کوتاه" آمدی. من در آن صحن محترم هیئت فقط یک عضوم و یابیند به مقررات آن. خواستم به عنوان یک عضو کوچک آن مجموعه‌ی ارزشی -که حقیقتا" برای من بوی جبهه و رزم و انقلابی‌ماندنِ دانایی‌محور می‌دهد و بوی عطر شهیدان و همرزمانم را استشمام می‌کنم- ورود کنم، اما رعایت حال صحن را کردم و شاید کسانی از آن تالار هم توقع داشتند دامنه حرفش را بزند. اما به‌عمد جاخالی دارم. چون بعضا" دیدم روی حرف‌های من هر گاه رنگ و بوی مسائل محل را دهد برخی یا آن را بد برداشت می‌کنند یا به من حساسیت می‌ورزند. بنده هم سکوت پیشه ساختم به مسائل روستا. اما وقتی گفته شود مردم مثلا" نعوذ بالله برای بامیه می‌آیند مسجد و تکیه و اگر نباشد پرنده پَر نمی‌زند، خُب باید هم حق قائل شد برای کسانی که ازین حرف شگفت‌زده شدند واکنش نشان دهند. چطور می‌شود آسوده گفت اگر مثلا" به تعبیر خودم زولبیا نباشد جیکاپَرزن هم مسجد نیست! ولی از آن سو کسی نتواند در جواب بگوید مُلّا هم اگر پول مُلّا و پاکت در میان نباشد مفت نمی‌رود منبر؟ اگر حرف زدی، خب حرف هم می‌شنوی. تاب در بحث جزوِ اساس مباحثات است. هر چند این وسط باید شفاف نظرم را بگویم همه‌ی روحانیون را مَباید با یک "دید"، دید. باز باید بگویم پول مُلا هم برای امرار معاش و نیز عملی سارزی نیت پاک مؤمنان در پرداخت اختیاری آن، امری نیکو و در ردیف امور خیر و خوب است. نیز نظرم این است مساجد و تکایا همواره در هر نشستی باید پذیرایی خوبی را تدارک ببینند. مردم گاه تا سه ساعت پای مجلس نشسته‌اند چطور پذیرانی نشوند؟ من خودم مُرسم در هفتِم و اوسا در تاسوعا همیشه دوو می‌گرفتم. چرا؟ چون نذری‌پلو بود. پلا که نباشد مگر مُخ درد می‌کند کسی برود. بگذرم. دو سوی ماجرا در آن بحث به نظرم بر سرِ یک مسئله‌ی رایج گپ و گفت کردند. دیگر نیازی نبود پرخاش کرد که کاری می‌کنم مرغان آسمان برای‌تان فلان بهمان کنند. بگذرم. نگفته‌ای بود که تشخیص دادم گفتنش شاید فیصله‌بخش باشد و اگر حالا هم این حرفم صدمه دارد، یا ندارد، نمی‌دانم. پیش پیش معذرت می‌خواهم. پنج شنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۲ : ابراهیم طالبی دامنه دارابی.

 

شیخ مالک به ابوعارف: بحثم جدی بود و برایم با تجربه اثبات شد  و الان هم بر همان بحث ایستاده ام خودم در دارابکلا اگر یک سود بزنم حداقل  پانصد نفر فامیل دارم چطور با آن بحثم توهین گر باشم و توهین حرام است از این جهت به هیچ کس توهین نمیکنم. یک تجربه میتوانید عملی کنیدبعد از ماه رمضان در مسجد جامع و مسجد پائین محله دارابکلاء تا چهل روز بعد از نماز مغرب و عشاء فورا به همه نماز گزاران فقط چای بدهید اگر تا قبل از چای صد نفر میامدند هنگام فعال شدن چای دویست نفر میایند.. این را باید باور کنیم و بنده تجربه کردم بطور کلی و بدون اهانت و با احترام میگویم هر مسجدی که تغذیه در کار نباشد خلوت است.

 

جنابِ استاد احمدی سلام. خوب رفتی سرِ خط. در کربلای معلّی در گودال قتلگاه هم قاتلان نه از آن سوی چین و ماچین آمده بودند و نه از ورای دماغه‌ی امیدِ نیک. همین پینه‌بستانِ پیشانی بودند که دین را به دینار چسب زده بودند. بگذرم. گوشه‌ای بود به گوشه‌ی اهل قبله در بیان شما که جهل را گران می‌خریدند و دانایی را ارزان می‌فروختند. نوشته‌ات حد یک منبرِ محدود بود در اندازه، مبسوط بود در اثر.

مهدی ملایی: سلام بر ابو عاصم، نماز  و روزه ی شما قبول. شما بزرگواری  میکنید که دغدغه ی حقوق و دستمزد کارگر رو دارید،و به مطالبی مفید هم اشاره کردید که، ایکاش بجای یکی از این نماینده هایی که با هم جلسه میذارن تا حقوق کارگر رو حداقل ترین در نظر بگیرن، حتا اون نماینده ی کارگری هم که بِینشون هست،بهش هیچ دلگرمی نیست،شما بودید شاید فرجی میشد،به نظرم اینا فقط بخاطر همین جلسه ها،حق جلسه ای که میگیرن بیشتر از حقوق یکماه کارگر باشه،خیلی کم اتفاق میآفته که آدم سیر،حالِ آدم گرسنه رو درک کنه،بازم کارگر راضی هسش حقوقش همین حداقل باشه ولی گرانی رو کنترل کنن،نه اینکه یه هندونه کارگر رفت بگیره ،شد ۱۵۰ تومن،یعنی بیست تومن کمتر از حقوق ثابت یک روز کارگر، معلوم نیست اینا مهار رو چجوری برداشت کردند.

 

 

مهدی ملایی: سلام بر عمو ابراهیم. در زمینه ی همین مِلا پول،خودم دوبار از یکی از کسانی که شاید تو فکر خودش از بزرگان مسجد خودشو قبول داره شنیدم،اگه کسی این پول رو نده چایی که تو مسجد میخوره،و یا سرویس که تو مسجد میره حلال نیست ،عَججججب،آقا یکی دوست نداره این پول رو بده،طرف دو سه شبِ احیا میاد مسجد،بازم کاری میکنن که از مسجد فراری بشه،آقا اون دمِ در صندلی بذار بشین هر کی دوست داشت ،خودش بیاد پیشت، ملا پول رو بده، آقا، بعدِ این نوشته خدا به دادم برسه.

 

جنابِ مهدی ملایی سلام. قصدم از طرح مسئله‌ی روز به‌ویژه مشکلات کار و کارگران این است شناخت ما از وقایع دقیق باشد و افکار به سمتی سوق یابد که اگر از توان کسی کار میدانی بر می‌آید دریغ نورزد. و الّا صرفِ حرف بخشی از کار است. اما گفتی من اگر جای آنان بودم شاید فرَجی... . شاید فردا یا پس فردا  قسمت ( ۱۴۱ )  "خاطرات جبهه و جنگ و انقلاب" خودم را روی این موضوع متمرکز کنم که بدانی موقعیت من چیست. بابت اون دومین موضوعی که بیان فرمودید که در لسان عمومی مشهور شده به «پول مُلّا»، بنده هم عرض کردم در آن نوشته‌ام که امری اختیاری است و از اَخیار و کسانی سر می‌زند که نیّات پرداخت‌های شرعی دارند و دادن آن وجوه در آن راه را، از ثواب‌های مؤثر و برکات رزق‌شان می‌دانند. من از همین دسته هستم. می‌دم. بحث آزاد هم همیشه درین صحن از سوی اعضا تحمل می‌شود. از شما رفیق تلاشگر و دانشور متشکرم. معمولاً ملموس و مرتبط با دردهای جامعه قلم می‌زنی و از خلوص برخورداری.

سلام مجدد جناب مصطفی. موجب مباهات است که به پرسشم در صحن همان‌مقدار اهتمام می‌ورزی که به پژوهش‌ات. جواب محققانه‌ای داده‌ای و به نکات عالی‌تری پیوند زده‌اید. مطالعه کردم و چشمم به جمال جملات بیناتر شد. درود.

 

جناب شیخ مالک سلام. چرا می‌فرمایی دخالت در بحث. این که ورود به مباحث مهم دینی و ارزشی می‌کنی و دیدگاه‌ات را روشن مطرح می‌نمایی، حُسن است و کاری بساپسندیده. قرآن را نمی‌شود حتی حرفی از آن را جابه‌جا کرد. اما دعاها را نمی‌دانم. بگذرم. منظورم شرح بحبوحات نبود، که شما زحمت بازارسال آن را بر خود هموار دیدید، اصل آمدن این واژه در این دعا بود. بازم درود.

 

جناب شفیعی مازندرانی سلام علیکم. آقا ما خودمان شما را میانجی اون سوی دنیا گرفتیم دیگر شما ما را پارتی‌قوی! نخوان استاد. راستی سپاس که به پیشنهاد بنده چند بیت دیگر در مورد دفن پیکر پاک امام علی ع در «نی جف» افزوده و آن مظلومیت مولا ع را مطرح نمودید. استاد شفیعی مازندرانی سلام مجدد. یک انتقاد: چرا به اشعارتان شماره و عدد می‌زنید، این کار زیبایی اندام شعر را می‌گیرد. شماره‌زدن ابیات اساساً رسم نیست.

 

 

باری؛ بارها و بارها، با یاد باری تعالی. دخان را که خواندم پیام آیه‌ی ۴ تکانم داد: در شب پربرکت قدر (که کتاب مبین را نازل کرد) هر امری بر اساس حکمت خدایی جدا می‌گردد؛ فٖیها یُفرَقُ کلُ امرٍ حکیم. و من به خدای متعالم گفتم خدایا! برایم چیزهایی جدا کن که مصلحت و مشیت آن دست خودت باشد. آنگاه خیلی هم سریع با نگاه به آسمان زمزمه‌وار طلبیدم که ای خدای تمام جُنبندگان و جامدان و بندگان:

 

بینایی مردم را به دانایی بدوزان.

دینداری مؤمنین را از آسیب بدوران.

تمنای وصال را بر رو و روح و روان‌مان بتابان.

تقلای زبونان را در فریفتن جوانان، بتاران.

تقاضای تهیدستان را به فزونی نعمت بباران.

تکیدگی اندوهبار را از قلوب آدمیان برُوبان.

دسیسه‌ی دشمنان علیه‌ی ایران را در ریشه بخشکان.

دست‌درازی فاسدان جهان را از سرِ خداپرستان بِرَهان.

 

شیخ محمدرضا احمدی: سلام جناب طالبی عزیز قبول باشه، انشاالله. چه دعاهای زیبایی، آن چنان که به راحتی با وجود و روح انسان و اجتماع ارتباط برقرار می‌کند، 

الجار ثُمّ الدّار را رعایت کردی، آنچه از نیکی و خوبی و درستی و فهم و کمال و بینایی و افزونی نعمت خواستی، ما هم آمین می‌گوییم تا انشاالله به اجابت برسد.

 

جناب استاد احمدی سلام. واقعاً احمدی عزیز آنچه از خورجین عقل و قلب همه‌ی ماها درین شب قدرها بیرون زده، آموخته‌هایی هست که در طول زمان و تداول ایام، یا از پرورش در دامان مادر و پدرمان به هر یک از ماها رسیده، یا پای منبر روحانیان و وارستگان و پیش سخن دانشمندان و پارسایان در قلوب‌مان ریخته و یا از ورق‌ورق کتاب‌ها به جان تشنه‌لب‌مان جرعه‌جرعه، جاری شده. یعنی تعلیماتی بود که سال‌به‌سال در سرزمین وجودمان باریدن گرفته. بنده هم یک قطره بلکه یک ذره ازین امواج خروشان مردم ایران که سه قدر به اقیانوس زدند که صیدِ صدف کنند که بلکه دُرّی گیرند. ممنونم که این نمِ نوشته‌ی من به تنِ روح‌تان رطوبتکی داد وگرنه شما خود در ژرفایی و فراخنا.

 

جمعه. قم| ۲۵ فروردین ۱۴۰۲ | روز قدس
حجت الاسلام سید کمال الدین عمادی چاچکامی

جناب استاد سید کمال الدین عمادی سلام. اولاً ان‌شاءالله روزی هم، در کنار هم نوه، هم نتیجه، هم نبیره، هم ندیده قدقامت بمانید. ثانیاً محل ما رسم بوده و هست تا آخوند وارد مجلس و محفل می‌شود یکی فریاد می‌کشد بر جمال نورانی محمد مصطفی ص را صلوات. حالا وقتش است بازم با دیدن روی جمیل‌تان در راهپیمایی روز قدس، بیان شود: بر جمال جمیل حاج سید کمال صلوت. ثالثاً من چون ملالغتی‌ام! بگویم هشتگ کودک‌کُش را «کود...» نوشتی!

 

جناب مصطفی بابویه سلام. متن‌هایت بدون تعارف عرض می‌کنم در قماش ضربَ ضربا ضربوا نیست، در قواره‌ی نوشتارهای قابل اتّکا است زیرا بر خود مشقت پژوهش و رجوع به منابع متعدد معتبر را هموار می‌کنی. بنده طالبِ چنین تحقیقاتی متقن به قلم توانای دوستانی فرهیخته و دانشور چون شما هستم. از دل مطالعه وقتی اثری بیرون بزند بر دل می‌نشیند حتی اگر در آن مبحث، فکر شما با فکر من متفاوت از هم باشد. مهم، ارائه‌ی متن است تا دانش، میان ما راکد نشود و به گردش در آید و شما مصطفی از نگاه من یکی ازین گردش‌درآورندگانِ منصف دانش و ارزشی. قَدرَت را می‌دانم. ممنونم.

 

سلام مجدد جناب مصطفی. موجب مباهات است که به پرسشم در صحن همان‌مقدار اهتمام می‌ورزی که به پژوهش‌ات. جواب محققانه‌ای داده‌ای و به نکات عالی‌تری پیوند زده‌اید. مطالعه کردم و چشمم به جمال جملات بیناتر شد. درود.

 

ابوعارف | طالبی دارابی: استاد شفیعی مازندرانی سلام مجدد. یک انتقاد: چرا به اشعارتان شماره و عدد می‌زنید، این کار زیبایی اندام شعر را می‌گیرد. شماره‌زدن ابیات اساساً رسم نیست

 

جناب جلیل قربانی سلام. بامداد به خیر. روی سخنم با این جمله‌ی جناب عالی است که نوشتی: «جز دو گروه ملّا و مدّاح.»

 

۱. این دو صنف در آن دو روز حرفه‌ای جز این ندارند، اساس کارشان بر زنده‌نگه‌داشتن چنین روزهای تعطیل هست. پس خُرده‌ی شما را بر آنان وارد نمی‌دانم.

 

۲. به نظر من نباید جمع می‌زدید. انصاف حکم می‌کند که همه‌ی آنان -روحانیان و ذاکران- برای متاع دنیا به این حرفه و فن و دانش روی نیاوردند و عزت نفس بسیاری از آنان پهلو می‌زند به زاهدان شهیر.

 

۳. اصل آسیب‌شناسی را البته کاری خلاف نمی‌دانم و اتفاقاً منجر به بهبود روند این نقیصه می‌شود که خود روحانی‌های پارسای آبرودار و ذاکرین پارسای آبروخواه بیش از همه از آن آفات و کارهای نابلدان در امر تکیه و مسجد، عذاب می‌کشند.

 

 

 

حجت الاسلام سید کمال الدین عمادی چاچکامی

شرح عکس: سلام استاد

اسپند دود کن حاج آقا سید عمادی!

قشنگ افتادی چش کاننه شما ر

عالی هست عکس. ۱۵۵ ساله بشی الهی، مثل بنده! کشکولی.

 

 

جلیل قربانی: در قانون فوتبال، اگر کارت قرمز بگیرید، نمی‌توانید روی نیمکت ذخیره تیم‌تان و حتیٰ در میان تماشاگران هم بنشینید و باید به بیرون از ورزشگاه منتقل شوید.  همین بُرش ۲۵. جناب جلیل امشب تیم‌تان شش تا زد معلوم نشئه شدی! سلام مجدد جناب جلیل قربانی. سعید روستایی در فیلم سابقش متری شش و نیم متر (اشاره به کفن) هم معضلات اجتماعی را تیره دید که البته نمی‌توان انکار کرد. اون فیلم را دیده بودم، حالا «برادران لیلا» هم توی همان مایه‌ی فلاکت است. اگر نقد و شرح بنویسی که عالی است. دست‌کم دیدگاه شما را خواهیم دانست.
 

 

جناب استاد احمدی سلام. اما خدا با خلقت انسان به عنوان موجودی احسن و اشرف به خودش آفرین گفت. اشاره‌ی من به عبارت آخر متن شماست.

 

سلام جناب عبدالله. مدیر مگه هلی‌بکش تلی‌بکش شما هست! که هر چه به گوشَت می‌خورَد پرتاب می‌کنی بر فرق مدیر!

 

 

مکان قبر ابن ملجم ملعون: ابن بطوطه سیاح معروف می‌نویسد: ورأیت بغربی جبانة للکوفة موضعاً مسوداً شدید السواد فی بسیط أبیض فأخبرت أنه قبر الشقی ابن ملجم وأن أهل الکوفة یأتون فی کل سنة بالحطب الکثیر فیوقدون النار على موضع قبره سبعة أیام . هنگامی که به کوفه مسافرت کردم، در غرب جبانه کوفه، در زمینی سرتاسر سفید، زمینی بسیار سیاه دیدم و از روی کنجکاوی علت آن را پرسیدم، و چون به تحقیق مشغول شدم مردم آن دیار گفتند: اینجا قبر ابن ملجم سنگدل و مفلوک، [قاتل حضرت امیر المومنین علیه السلام]، است و عادت اهل کوفه این است که هر سال هیزم زیادی در سر قبر ابن ملجم جمع می‌کنند و به مدت هفت روز آن‌ها را در این مکان می‌سوزانند. رحلة، تالیف ابن بطوطة، صفحه ۲۲۹، چاپ دار احیاء العلوم.

 

به نام خدا. سلام. زینتِ گردنبند به گردن نمی‌زد که بتواند جای آن نخ ببندد. که چه شود؟ که بتواند هیزم (=خار و خاشاک) جمع کند با نخِ گردنش ببندد و سرِ راه رسول اکرم ص کار بگذارد تا پای مبارک آن پیامبرِ شفقت ص سیخ روَد و آزار بینَد. اُم‌‌جمیل‌ خواهر ابوسفیان‌ ‌بن‌ِ حَرب‌، زنِ ابولهب (=عبدالعزّى) را می‌گویم؛ عموی بدِ پیامبر خدا ص، از‌ اشراف‌ ثروتمند قریش‌ ‌که پس‌ ‌از‌ رحلت ابوطالب‌‌ ع، پیشوایی‌ِ بنی‌‌هاشم‌ ‌به‌ ‌او‌ رسیده‌ ‌بود‌.

او اما چه کرد؟! به جای حمایت از برادرزاده و بنی‌هاشم و مکتب اسلام، با‌ عشیره‌ی مخالف‌ِ عشیره‌ی ‌خود‌ ‌-یعنی‌ بنی‌‌امیه‌- هم‌پیمان‌ شد. به این هم بسنده نمی‌کرد؛ ‌در‌ راه‌های‌ مکه‌، پشت‌ِ سرِ پیامبر خدا ص راه‌ می‌رفت‌ تا مردمان‌ ‌را‌ ‌به پیغمبر ص، بدگمان کند، ‌بر‌حذَر بدارد، وی را نزد آنان جادوگر ‌بنامَد که در واقع به تعبیر صاحب المیزان به "خاموش‌کردنِ نورِ نبوت" منجر شود. ‌او‌ و همسرش‌، کینه‌ی خود را به پیامبر ص زیاد و زیاد و زیاد کردند تا جایی که شعر زشتی‌ ‌را‌ ‌علیه‌‌ی آن حضرت می‌خواندند:

مذمّما عصینا
و امره‌ أبینا
و دینه‌ قلینا

یعنی: نکوهش‌کنان‌ نافرمانی‌ کردیم‌ و ‌از‌ فرمان‌ِ ‌او‌ سرپیچیدیم‌ و ‌از‌ دین‌ ‌او‌ دوری‌ جُستیم‌.

 

و چرا نفرین در میان آمد؟ چون وقتى رسول خدا -صلّى الله علیه و آله و سلّم- او و سایر عشیره و اَقرَبین خود را براى اولین‌بار دعوت کرد، او بى‌شرمانه، پیامبر خدا را نفرین کرد: "تبا لک" یعنی خسران و هلاکت بر تو باد. که سوره‌ی مسَد نازل شد و نفرین را به خودش رد کرد: خسران و هلاکت بر او باد. یعنی: تبّت یَدا ابى‌لهبٍ و تبَّ.

 

لغت‌شناسان «تَبٌّ» «تبابٌ» را "قرارگرفتنِ دائم در خسارت" معنا کرده‌اند و حقیقتا" خداوند چه واژه‌ی عمیقی را برای او و زنش در نظر گرفت: تبَّ. در واقع نفرین را اول ابولهب آغاز کرد و خداوند با نفرین با او مقابله کرد و از پیامبر عظیم‌الشأن و خاتمش دفاع جانانه. واقعا" مسد از سوره‌هایی هست که همواره خواندن دارد، هم تاریخش، هم جاری‌بودنِ مفاهیم مهمّه‌اش./دامنه.

 

حجت الاسلام شیخ ربانی [در پاسخ به حاج قاسم علی چلویی] هوالعزیز. ذالک ومن یعظم شعائرالله فانها من تقوی القلوب. چنین است هر کس که شعائرالهی را بزرگ بدارد این امر از پرهیزگاری دلهاست .۳۲ حج. خدمت برادر متدین و رزمنده پر افتخار و پرتلاش آقا قاسم سلام علیکم، این آیه شریف را تقدیم به انسان‌های شایسته ای می‌کنم که با افتخار خادم مسجد هستند و بدانید که انسان‌های بزرگ و با لیاقت شایسته مقام خادم مسجد بودن را دارا هستند که از جمله شما بزرگوار هستید ، عزیز ، از گذشته دور تا زمان ما و از جمله فرزانگان مدرسه فکرت از نوع برخورد نسبت به جمع آوری مساعدت برای مسجد جامع منتقد هستند و آن روش را نوعی بی احترامی تلقی می‌کنند و معتقدا تاثیر مخربی بر افکار جامعه دارد من صحبتی کردم و هشدار دادم و عرض کردم خود اعضای محترم هیئت امنا که یکی از آن عزیزان (شهید زنده ما عبد صالح خدا حاج آقا کارگر) راضی به این روش نیستند و بله مسجد خرج دارد و گفتم مساجد دیگر نسبت به مدیریت مسجد چگونه عمل می‌کنند، و ای عزیز، اگر فقط به همین صحن ارزشمند مدرسه فکرت توجه کرده باشید این مقام روحانیت بود که مورد هجمه قرار گرفت نه ضعف مدیرت مسجد، البته مدیر محترم و صدیق ارجمندم آقا ابراهیم حفظه‌الله و دیگر عزیزان از شأنیت روحانیت عالمانه دفاع کردن از همه سپاسگزارم. والسلام علی من التبع الهدی. بی نشان.

 

بر استادم جناب ربانی دامت برکاته سلام دارم. خیلی اشتیاق داشتم امسال خودم را به پای منبرهای‌تان در اوسا دو دهه‌ی دوم و سوم برسانم، اما هر چه برنامه چیدم، اموری ثانوی‌تر آن را برچید. چون میلم می‌کشد پای درس‌گفتارهای شما خود را بنشانم و تعلیم گیرم. برای من شما رفیق بافضیلت شخصیتی محسوب می‌شوید که کردار و گفتارتان مرا به آخرت رهنمون می‌کند و به خدا راهیابی. کما این‌که سفارش شدیم کسانی را همنشین و مصاحب خود کنید که دیدارشان شما را به یاد الله و معاد اندازد. شما یکی از آن مصاحب خوب. اما بعد؛ در نوشتاری به رغبت و عنایت نوشتید:

 

«مدیر محترم و صدیق ارجمندم آقا ابراهیم حفظه‌الله و دیگر عزیزان از شأنیت روحانیت عالمانه دفاع کردند، از همه سپاسگزارم»

 

خواستم بگویم شاکرم خدای جل علا را که سخنی چند در صحن در چندی متن بر زبان و قلم راندم، چشم تیزبین شما را گرفت و دستِ مَودّت بر سرم آمد. ربط من به روحانیت، وینان؛ پارسایان زمان و آموزگاران جان و طبیبان روح و روان از ناحیه‌ی اعتقاد است و عشق ماندگار. بی‌آنان، برگ‌های باورهای دینی مؤمنین در تندبادِ شُبهات شُوم و حملات دغل‌کاران، اُفتان و ریزان و خزان می‌کند. معتقدم کسانی که در فضای ایران باور راستین مردم را تخریب می‌کنند و اعتقادات مؤمنان را ویران، هیچ نمی‌دانند که با این کارِ کریه، اگر جوانان مورد ویرانی قرار گیرد، آینده‌ی درخشان‌شان تیره می‌شود و اگر مُسنّان در معرض حملاتشان باشند، گذشته‌ی‌شان تباه. و این چه کار شیطانی زشتی است که از بازخورد وحشتناک آن بی‌اطلاع‌اند. بگذرم. زیاد زبان‌درازی! کردم محضر استادم.

 سپاس؛ فراوان سپاس استاد. زنده و پاینده بمانید و از گزند و کمند در ایمنی و امان ای دوست باایمان و مرام.

 

جواب آقا ربانی: هوالعزیز. خدمت صدیق ارجمند و عالم عامل آقا ابراهیم عزیز سلام علیکم، عبادات قبول حق جل جلاله. چون منش بزرگان ، نگاهتان همیشه از بالا به دوستان است صفا و اخلاص و صداقت موج می‌زند و این بی بضاعت کجا لایق. ای عزیز ، بر حسب تکلیف انجام وظیفه کردم و معضلی که عقلا معترف به آن هستند و دردی لاعلاج شده را سر منبر مطرح کردم و باور بفرمایید اکثر مؤمنین موافق صحبت بودن و تشکر می کردند و همه عزیزان میدانند کلامی گفته می‌شود از راه ارادت است و زیارت شما آرزویم بود که میسر نشد . ملتمس دعا همیشه عزیز. بی نشان.

نقدی بر: "دفاع را با ورود به خاکِ دیگری آلودیم"!!!

جنابِ استاد سید حسین موسوی خوئینی سلام. اگر "خاکِ دیگری" در جمله‌ات مَجاز از چیزی دگر است و در معنای غیرحقیقی‌اش، حرفی نیست، ولی اگر منظور در معنای حقیقی‌اش هست و مسلما" و لابد سرزمین سوریه و لبنان و عراق و افغانستان و شاید هم یمن و هکَذا جاهایی دیگر، حرف دارم.

 

مصدر آلودن به معنی مالیدن و آغشتن، اَعم از خوب و بد است. اما در جمله‌ی شما بر خواننده معلوم است که منظور بدبودن آن است. لذا بنده این فعل را در جمله‌ات از نوع بد و کثیف معنی می‌کنم. پس جمله به عبارتی دیگر این می‌شود: ایران از همان دوران امام ره کم‌کم از رأی و خواستِ مردم، دور شد مفهوم دفاع را با دخالت در سرزمین‌های دیگر، کثیف کرد و به زشتی آلود. اینک نگاه من به دیدگاه شما:

 

تا لحظات دیگر مشغول نوشتن هستم تا بتوانم منظَر فکری خودم را درین صحن نسبت به بیان شما، بیان کنم. از شما هم که روزنه‌های این بحث را برای نقد و نظرهای احتمالی، گشودید، استقبال می‌کنم و به این طور مواضع و دیدتان، نگرانی‌یی هم ندارم.

 

اینک ادامه‌ی نوشته‌ام: ↓

 

این پاسخ را از رو می‌دهم که ایرانی‌ام، نیز در هشت دفاع مقدس سال‌های: ۶۱ ، ۶۲ ، ۶۳ ، ۶۴ ، ۶۵، و ۶۷ به جبهه رفتم. این را عیان کردم علی‌رغم میلم که توخالی! حرف نزنم.

 

یکم: می‌فرمایی در خاکِ دیگری رفتن، آلودگی! و کار کثیفی! هست! اما شخصیت‌های کم‌نظیری مثل امام موسی صدر (نمی‌دانیم که هنوز زنده است یا نه) و شهید دکتر مصطفی چمران که امام ره فرمود او "شرف را بیمه کرد" در خاک لبنان، برای فلسطین سال‌ها حضور پیدا کردند. این دو تن بی‌تردید هم اهل اسلام عملی بودند و هم اهل عرفان عملی و کم سراغ داریم مانند ایشان. باری؛ حتی مرحوم سید احمدآقا خمینی دوستِ وَدود شما و ابوی محترم‌تان هم، در آن سرزمین نقش ایفا کرد و امام ره به عنوان رهبر نهضت علیه‌ی شاه و حتی کمک‌کار تئوری و حمایت مالی جریان‌های ضداسرائیلی، آنان را ازین کار باز نداشت. نیز زنده‌یاد دکتر علی شریعتی تئوریسن قدَرِ ایران در دهه‌ی چهل و پنجاه، برای نهضت الجزایر مستقیما" وارد عمل شد. و هنوز کار آنان ستودن دارد و  مایه‌ی مباهات جهان اسلام حساب می‌آید.

 

دوم: از هزاران دلیران‌رزمنده نشان نمی‌دهم که خودم را بندِ پوتین بوسِ آنان می‌دانم، از خود و اخوی‌ام شیخ باقر -که دوست شماست- مثال می‌زنم که او در جبهه‌ی شمال غربی وارد خاک عراق -حاج عمران- شد و بنده هم در جبهه‌ی جنوبی وارد سرزمین عراق -فاو- ولی هرگز حس آلودگی! و چرک! نداشتیم. زیرا خودِ امام ره حکم به ورود داد و ما حکم ولی فقیه را حکم خدا می‌دانیم و حتی اگر می‌فرمودند تا نجف و کربلا هم بروید و چنانچه قادر می‌بودیم بر لشگر صدام -بخوانید تمامی توان غرب- فائق آییم با جان و دل می‌رفتیم. اتفاقا" ورود ایران به خاک‌هایی از عراق از روی مصلحتِ دفاع مقدس و حفظ نوامیس ملت و انگیزه‌ی بازدارندگی قوتِ کورِ تجاوزگری دشمنی بی‌منطق چون صدام حسین، می‌دانید نشانه‌ی چه بود؟ علامتِ این بود دشمن سه روزه تهران را فتح نکرد هیچ، رزمندگان ایران را در مرزهای خود و خاک‌های خود دید. خویشتنداری امام ره در نهی از ورود به خاک عراق بعثی‌ها را جری و جسور کرده بود و هیچ اصل نظامی و عقل رشید نمی‌گوید کاری کن که دشمن خود را در عزمِ نیامدن لشگر مقابل به خاک خود، ایمن ببیند.

 

سوم: وقتی رزمنده در صحنه‌ی نبرد هولناک -که منجر به چندین هزار شهید و مجروح شد- می‌دید ارتش صدام بخش وسیعی از اراضی عراقِ منتهی به ایران را اَمن‌ترین قرارگاه توپخانه‌ای، موشکی و لجستیک خود کرد و از راه دور فقط ۲۶۰ و اندی موشک دوربرد به دزفول آن هم نه به پایگاه شکاری ارتش که بر سر مردم شهر پرتاب کرد، کدام عقل سلیم به خود زور می‌گوید که همچنان تا لبِ مرزت بمان، کمی آن طرف‌تر نران که خاک عراق است و حُرمت دارد پا روی خاک کشور دیگر مَباید گذاشتن! انگار در جنگ با ما نیست. او شروع کرد به جنگ، آن هم اشغال، و آمد چندین استان ما را خونین و ویرانگر گرفت و مردم را کشتار کرد و از خانه‌ی‌شان تاراند و آواراند، آنگاه ایران برای دفاع از خود حتی نتواند قرارگاه‌های توپ و موشک و تدارکات وسیع و آرام و سریع لشگر جنگجو را تصرف کند و آنان را کمی عقب برانَد که بُرد توپخانه‌اش در ریختن بمب بر سر مردم در شهرهای مختلف ایران، کاسته شود. جلّ‌الخالق. این که اسمش دفاع نیست؛ نظاره‌کردن کشتار ملت خود است. پس؛ رفتن به خاک عراق، آلودگی نبود که هیچ، یک امر ولایی و الهی بود و یک حرکت دقیقاً عقلی. شماتتِ ملت خود با لفظ بدِ «آلودگی» که در یک دفاع مقدسی که به احسن وجه (با تمام مظلومیت و محرومیت افزارآلات توسط غرب) ظاهر شد و مُحرّمات و واجباب شرعی را هم در صحنه رعایت نمود و چشم جهانیان را خیره‌ی خیره و ارزش‌های آن قابلیت صدور و نگه‌داری تاریخی است تا یاد نسل نو بماند که مردم مرز پرگهرشان با متجاوز چه کردند، و یک سانتی متر سرزمین خود را از دست ندادند، به نظر من، رفتاری مساوق با انصاف نیست و نیز مقارن با واقعیت. سخن فراوان دارم. فعلاً والسلام. با احترام./ دامنه.

 

جواب حجت‌الاسلام سید حسین موسوی خوئینی به دامنه: سلام. عید بندگی بر شما و آزادگانِ از "غیر" مبارک باد. آنچه آورده‌اید، مانند آن‌هاست که پیشتر آوردید. مشوب کردنِ بحث علمی و کارشناسی، به تحلیل‌های هیجانی و یک‌طرفه و بی‌مستندِ دهه‌ی ۱۳۶۰، نخستین قربانی را از خود گوینده می‌گیرد. اوّلاً تخطئه‌ی ورود به خاک دشمن، نکته‌ای فرعی در نوشتار بنده بود. اگر از متن گریزانید، خوب به سکوت و إماته‌ی باطل برگزار کنید. چرا حاشیه را جانشینِ متن می‌کنید؟ ثانیاً تخطئه‌ی ورود به خاک عراق، مانند بقیّه‌ی مطالب بنده، در معرض اشتباه و برداشت نادرست است. کاش به جای این یادداشتِ بلند، مطلبی کوتاه ولی مستدل می‌نوشتید و خطای راهبردی یا تاکتیکیِ نظر مرا، یادآوری می‌کردید. ثالثاً آنچه بنده آورده‌ام، ریشه در کلمات و ارزیابیِ امام(رض) دارد. رابعاً پوشیده نیست که تخطئه‌ی سیاست ما در ادامه‌ی جنگ تحمیلی، نقد موضع امام(رض) و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی(ره) است. منشِ بنده این نیست که برای نزاهتِ دامانِ رهبرم، زیردستان را بنوازم ... امّا در جای خود باید گفت که از عمده‌ترین مشکلات جنگ تحمیلی، هیجانات و حمیّت‌های بدون تجربه، بدون تدبیر، بدون جامع‌نگری و فاقد تخصّصِ فرماندهان سپاه و نیروهای مردمی بود. البته این‌که تأثیر ایشان از بیانات و فرامینِ امام خمینی (رض) چقدر بود، و امام (رض) چقدر تحت تأثیرِ گزارشات و شورِ جبهه‌ها بودند؛ باید بررسی شود. با توجّه به تفصیل یادداشت‌های روزانه‌ی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی(ره) - مثلاً " پس از بحران "؛ چاپ سوم، 1386ش؛ صفحات ۱۷ تا ۲۲، ۹ تا ۱۰۱ - نیازی به توضیح نیست. البته که مرحوم هاشمی رفسنجانی(ره) راویِ منظرِ خویش است و طبیعی است که خطاهای خودش را، یاد نکند. هم‌چنین به جزئیات سخن و استدلال امام(رض) نپرداخته‌اند. همین منطق گریزی و حماسه‌ی بدونِ محاسبه، کار را به جام زهر کشانید. اگر مسئولان جنگ، اطّلاعات درستی به امام(رض) می‌دادند؛ ایشان شرمنده‌ی رزمندگان و خانواده‌ی شهدا نمی‌شدند. اگر بسیج و سپاه، مخالفان ادامه‌ی جنگ را، وا داده و پشیمان نمی‌انگاشتند؛ امثال آیت‌الله هاشمی رفسنجانی(رض)، صریح‌تر و شجاع‌تر به امام خمینی(رض) مشورت می‌دادند. و کاش امام (رض)،... .

 

جواب دامنه: جناب استاد حجت‌الاسلام سید حسین موسوی خوئینی سلام. ۱. ازین که نسبت به نکته‌ی فرعی شما در نوشتارتان، بهتر دانستید سکوت کنم، ولی نکردم، معذرت می‌خواهم چه کنم بحث‌کردن با شما مثمر است و طاقت هم در شما جمع و خاطر من از آن مستحکم. ۲. اما آنجا که فرمودی "چرا حاشیه را جانشینِ متن می‌کنید؟" باید بگویم لغزش فکری هر کسی -چه سهوی و چه عمدی- چه حاشیه و چه متن، دامنه و آقاخوئینی نمی‌شناسد. گناه من نیست! چون همان یک تیکّه حاشیه، سوسوی عجیبی در متنت می‌زد و چشم ما را به خود خیره نموده بود. بازم معذرت دوم، از خاطر مکدّر کردم. ۳. "خطای راهبردی" شما را که یادآوری کرده بودم، این که در جنگ، حرکت رزمنده را تا لبِ مرز مشروع می‌دانی و ورود به خاک دشمنِ اِشغالی را "آلودگی". جناب خوئینی! مگر رزمنده بلاهت! دارد که دشمن را فقط تا لبِ مرزش دنبال کند و بس؟! ۴. من بر خلاف شما دست به نزاهت افراد نمی‌زنم، بلکه اگر شد نزیه‌بودن را در آنان شناسایی می‌کنم اگر منزه بودند در ستودن آنان خِسّت نمی‌ورزم و بُخل نمی‌خرم! ۵. این سخن شما را -که در ادامه می‌گویم- واقعیت می‌دانم چون خودم به همراه رفیقانم در فاو از نزدیک لمسش کردم. این حرف شما: "از عمده‌ترین مشکلات جنگ تحمیلی" را گهیجانات و حمیّت‌های بدون تجربه و ..." اعلان کردید. البته در وسط کارزار جنگ، تا حدی این بلبشوهای حوزه‌ی فرماندهی جنگ، عادی بود کما این‌که احمد متوسلیان (کی رسد روزی خبر آزادی او هم به گوش رسد) در اغلب موارد ازین ناهمآهنگی‌ها به ستوه می‌آمد و داد و بیداد می‌کرد. ۶. "حماسه‌ی بدونِ محاسبه" در ادبیات شما، زمانی پذیرفتنی خواهد بود که قضاوت را کنار سختی‌های زمان جنگ بگذارید و آنگاه با توزین دو سوی ماجرا، نتایج قطعی را اعلام فرمایید. ما که دخیل در جنگ به عنوان رزمنده‌ی عادی بودیم، متوجه می‌شدیم در تهران برای مهران و ایلام و مریوان و دُبّ هَردان و اساسا" تمامی رزمندگان تصمیم می‌گیرند! و مای بسیجی فکر می‌کردیم آنچه در بیت امام ره برای جبهه تصمیم‌سازی می‌شود، همه از دیدِ فقهی و سیاسی امام عبور کرده است و مشروعیت دارد؛ چون و چرا در مغزمان جولان نداشت، لذا در اطاعت از امر مُطاعِ ولی فقیه، در خود احساس بهشتی‌شدن می‌کردیم. چه می‌دانستیم روزی فرا می‌رسد که به خودِ اندیشه‌ی "دفاع" هم بد گفته می‌شود! و کم نمانده کسانی گُر بگیرند رزمندگان دفاع مقدس را دوزخیان بخوانند! پناه بر خدای جل و علا. بنابراین، تخطئه‌ی اصل دفاع درین زمان -که چند دهه از آن گذشته- درست است که کاری پژوهشی می‌تواند باشد، اما پیش‌پرداختِ آن هم با واژگان نامناسب و شاذّ که کمی از شطحیات! ندارد، سزاینده نیست. ۷. "مخالفان ادامه‌ی جنگ" جناب استاد خوئینی دوست کریم من خودت هم باخبری، اغلب کسانی بودند که خود یک روز به جبهه نرفته بودند، ولی اسم خود را به غلط! ملی، باستانی و پان‌ایرانیسم می‌نامیدند و امام ره را مورد هجوم قرار می‌دادند. پان‌ایرانیست‌هایی! که به جای کمک به رزمندگان ایران، به صدام خوراک و تعذیه می‌رساندند و صد البته انگیزه! پوزش از تصدیع دوباره. با تقدیم تشکر و احترام. والسلام.

 

نظر جناب جلیل قربانی: جناب آقای طالبی سلام، شب به‌خیر. درباره پاسخ شما به آقای موسوی خوئینی، چند نکته را قابل یادآوری می‌دانم.

۱- یکی از کمبودهای تاریخ جنگ ۸ ساله ایران و عراق، نقد واقع‌گرایانه و دور از تقدس جنگ از سوی نسلی است که در جنگ حاضر بوده و الان در حال ارزیابی عملکرد گذشته خود است.

۲- حضور نیروهای داوطلب آموزش در کنار سازمان‌های چریکی معروف به سازمان‌های آزادیبخش، از شیوه‌های رایج در مبارزات استقلال‌طلبی از جمله در بین سازمان‌های چریکی کمونیست در آمریکای مرکزی و جنوبی در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ بود. این موضوع قابلیت مقایسه با جنگ دو کشور با ساختار سیاسی و دولت مستقر ندارد.

۳- حمایت معنوی یا عملی یک فرد خارجی از نهضت آزادیبخش یا انقلاب مردمی در منطقه دیگر که هنوز دارای ساختار سیاسی مستقر نباشد، یک موضع‌گیری سیاسی و اجتماعی شخصی است و هیچ‌گاه موضع رسمی دولت متبوع آن فرد نیست که اگر باشد، عوارض سیاسی متفاوتی دارد. رژیم شاه به عنوان دولت ایران از کار چمران، شریعتی، احمد خمینی و دیگران حمایت نمی‌کرد.

۴- وقتی عنوان «دفاع» به مبارزه یک کشور در رویارویی با کشور دیگر داده می‌شود، ورود به خاک آن کشور، به موضوع دفاع، خدشه وارد خواهد کرد. زمانی که بخواهید تاریخ جنگ را برای نسل‌های بعد بنویسید، توجیه ورود به خاک کشور دیگر، کار آسانی نیست، حتی اگر مقابله به مثل و گروکشی به شمار آید.

۵- بر روی سنگ مزار برادر شهیدم، [محل شهادت: شلمچه (شرق بصره)] نوشته شده بود که من (شرق بصره) را حذف کردم.

 

(شهید صادق قربانی: Shahid Sadegh Qorbani)

به قلم دامنه. به نام خدا. در روز گرامی‌داشت شهداء، یاد می‌کنیم از همه‌ی شهیدان و شهید عزیزی از شهر «سرخ‌رود» شهرستان محمودآباد مازندران، شهید صادق قربانی. او «در قامت یک بسیجی، ۴ خرداد ۱۳۶۷ در تکِ شلمچه به شهادت رسید... در تیپ هوابرد شیراز فرمانده قبضه ۱۰۶ بود.» شهید صادق قربانی برادرِ دوست گرامی‌مان جناب آقای جلیل قربانی‌ست. برای این خاندان آرزوی دوام سلامتی و سربلندی و رستگاری دارم. چه به‌حق فرمودند امام خمینی -رهبر کبیر انقلاب اسلامی- که: «همین تربت پاک شهیدان است که تا قیامت مزار عاشقان و عارفان و دلسوختگان و دارالشفای آزادگان خواهد بود.» (منبع)

 

پاسخ دامنه: جنابِ جلیل قربانی سلام.

۱ . از نظر نظریه‌ی سیاسی شیعه تا دولت‌های نامشروع بر سر کارند (مثلا" پهلوی یک و دوی پدر و پسر) مجتهدین و مرجعیت آن نظام را نمی‌پذیرند. بنابرین؛ آن دوره‌ی خلاء به لحاظ سیاسی اسمش دوره‌ی استقرار نیست، دوره‌ی نهضت شیعه است که هنوز دولت مستقر شکل نگرفته. همان نظریه‌ی "نهضت و نظام" مرحوم دکتر شریعتی که لابد با آثار دکتر آشنایی دارد ولو آن که قبولش نداشته باشید. ازین‌رو، نظر شاه روی مبارزینی چون صدر و شریعتی و چمران، چیزی عبث و خارج از حیطه‌ی قدرت اوست. لذاست من آن دوره‌ی حضور چمران و امام موسی صدر را عصر نهضت نامیدند که رهبرش امام خمینی بود، نه زمان دولت کودتاهی محمدرضاشاه.

 

۲ . ورود به خاک عراق که رهبر نظامی‌اش با توسل به ارتش رسمی و جیوش شَعبی‌اش به خاک ایران حمله کرد و بخشی زیاد از مناطق را تصرف و حتی ضمیمه‌ی خاکش کرده بود، و مردم میهن را کشتار کرد، نیاز به حکم ولی فقیه داشت، که داد. حرف شما درین باره، فقط یک نظر شهروندی تلقی می‌شود و نافذ نیست. از نظر شیعه، فقیه نافذ، فرمان دفاع را بر عهده دارد. رأی او، رأی دین است و مؤمنان (در اینجا رزمندگان) هم از آن تبعیت دارند.

 

۳ . عقل هم حکم می‌کرد برای ایمن‌ماندن از تعدّیات دشمن زخم‌خورده که به فضاحت افتاد و مجبور به عقب‌نشینی شد و در بیشتر جبهه‌ها دچار هزیمت شکننده گردید، باید دشمن را به اقصی‌نقاط خاکش تاراند و این می‌تواند با ورود به خاک ارضی و آبی و هوایی‌اش باشد. استدلال شما از نگاه من چنان ضعیف است که در نتیجه‌ی آن حتی کار حماسی خلبانانی هم که بارها مرز هوایی عراق را درنوردیدند و بغداد و سالن کنفراس اجلاس عرب و بانک رافدین را بمباران کردند، کاری نادرست!!! حساب می‌آید و با این منطق شما -حتی کار شهید عباس دوران با آن همه دلاوری‌اش- متجاوز به خاک عراق! تلقی می‌شود. شگفتی دارد! حتی با دلایلی که دست و پا کرده‌ای، امام حسین ع هم که می‌خواست وارد کوفه شود و نشد راهش را برای پرهیز از جنگ با برادران همدین، به سمت کربلا کج کرد، نعوذبالله «تجاوز»!!! محسوب می‌شود. نمی‌گویم شما این را به قیام امام ع می‌گویی؛ نه، خدا نکند، بلکه می‌گویم استدلال نادرست شما خواه ناخواه این نتیجه را دامن می‌زند.

 

۴ . محو الفاظ "شرق بصره" از روی سنگ برادر شهیدت آقا صادق قربانی (روحش در پرتو انوار حضرت سید الشهداء ع) از نظر من، کاری نه فقط اشتباه، که تصرف در حقش بود و دخالت در مسیر واقعی تاریخ دفاع مقدس. آنچه رخ داد را نمی‌شود رویش را قلم گرفت! و در پایان ازین که دیدگاه خود راحت معلوم و بر ما در صحن اعلان نمودید، باید تشکر داشته باشم و قدردان زحمت قلم‌زدن آن جناب باشم. عکس داداش شهیدت را اول گذاشتم تا به تو رفیقم بگویم اول جانب دادش صادق را دارم، سپس جانب جناب‌عالی. والسلام./دامنه.

 

جنابِ استاد محمدرضا احمدی سلام. می‌روم روی واژه‌ی "بِسُنةِ" که برای من مهم است. چون یکی از منابع چهارگانه‌ی مکتب تشیع است. خواستم نظرت را بدانم اگر رخصت دهید و فرصت صرف صحن کنید البته، که همواره دریغ نمی‌کنید. آیت الله العظمی آقای مکارم -سلام ما بر او باد- روی واژه‌ی لم یَتسَنّه در آیه‌ی ۲۵۹ بقره آن را هیچ‌گونه تغییرنیافتن معنی کرد. به نظر شما این معنی قشنگ، در معنای لفظ "سنت" هم هست؟ که معمولا" سنت تغییرناپذیری در آن یک اصل است. با این احوال حالا بحثم این است عناصر دوگانه‌ی زمان و مکان در آن چگونه اعمال می‌شود اگر سنت به معنای روش تغییرناپذیر تلقی شود. این نکته‌ی ظریفی بود که دعای امروز رمضان مرا به آن جا دلالت کرد. اگر خطاست برداشتم، حذرم دهید یا آگاهم فرمایید. درود دارید.

 

پاسخ شیخ احمدی: سلام بر جناب طالبی عزیز. تقبل الله اعمالکما. لبته آنچه که در دعای امروز خواسته شده، پیروی از سنت رسول خداست که شامل گفتار و رفتار و تقریر یا تایید و امضای ایشان می باشد. اما دو نکته:

۱. چرا در این دعا سنت ائمه علیهم السلام ذکر نشده است؟ در حالی که شیعه علاوه بر سنت پیامبر، به سنت امامان معصوم هم قائل می باشد و به آن استناد می کند. سر این مطلب شاید این باشد که بعضی ها معتقدند که این دعاهای روزانه گرچه از مفاهیم خوبی برخوردار هستند، از طرف اهل سنت رسیده است و مبنای شیعی ندارد، برای همین است که نام ائمه در دعاها نیست. در اینجا هم فقط به سنت پیامبر اشاره کرده است.

 

۲. آیا سنت پیامبر قابل تغییر است یا ثابت می باشند؟ البته نظرات زیادی در این زمینه وجود دارد، اما علمای شیعه معتقدند از آنجایی که بر اساس آیه شریفه ما یَنطِقُ عن الهوی، ان هو الّا وحی یوحی و همچنین احادیثی هم هست که می فرماید من از جانب خودم حرفی نمی زنم، لذا آنچه پیامبر بیان می کنند از جانب خداست و به دلخواه و اجتهاد خود چیزی نمی گوید. یعنی پیامبر مستقیم از وحی دریافت و به مردم ابلاغ می کرد.

 

اگر اجازه بفرمایید چون موضوع زمان و مکان مفصل هست، بحث را در یک فرصت مناسب به اشتراک بگذاریم. حتما از دیدگاه ها حضرات آقایان شفیعی و عمادی و رجبی و دیگران استفاده می کنیم.

سلام مجدد استاد احمدی. فوق‌االعاده قشنگ وارد شدید. متشکرم. در هر دو بند، پاسخ شما را مهم و حاوی سه چهار نکته دیدم. در مورد دخالتگری زمان و مکان در سنت، حرف هست و شما وعده‌ی یک وقت دیگر را دادید. قبول. بلکه تا آن مجال دست دهد.

 

سلام جناب استاد شیخ مالک. تشکر که زحمت پاسخ بر گردن گرفتی. ولی شما سنت را از ناحیه‌ی اهل سنت تعریف کردید. شیعه سنت را شامل معصومین ع می‌داند. سیره‌ی علوی همان است که سیره‌ی نبوی است و سیره‌ی ائمه‌ی اطهار ع مو به مو در راستای احیای سبک و سیاق رسول الله ص و علی ولی الله  ع است و اغلب جاها در سخنان‌شان از آن دو نبی ص و وصی ع روایت و استناد می‌کنند. سپاسگزارم.

 

سلام مجدد استاد شیخ مالک. سنت در تعریف شیعه شامل معصومین -علیهم السلام- است نه فقط پیغمبر ص. ما قول و فعل و کردار و تقریر معصوم ع را ملاک پیروی می‌گیریم. والسلام.

 

سلام آشیخ مالک. مگر من سنت را معادل سیره گرفتم، که نسبت نادرست به بنده می‌دهی. برو متن مرا مجدد بخوان، معلوم می‌شود. در بحث، نقل‌های متن‌های مرا دقیق استناد کن، وگرنه مباحثه غلط از کار می‌آید و این برای شما خوبیت ندارد.

 

سلام جناب استاد حاج آقا رجبی: طاعات قبول

۱. وقتی از سنت به عنوان یکی از ادله اربعه صحبت می‌کنیم، منظور سنت معصومین است که نزد شیعه شامل پیامبر و امامان می‌شود و برای ما معتبر است. البته اهل سنت حتی سنت صحابه را هم معتبر می دانند. سوال اصلی و مهم آقای طالبی این است که آیا زمان و مکان در طول تاریخ می‌توانند سنت را تغییر دهند؟

 

۲. دعاهای روزانه از سند قوی برخوردار نیستند. اولین بار سید بن طاووس در قرن هفتم آن را نقل کرده بدون ذکر هیچ سندی، بعدها هم کفعمی و علامه مجلسی و شیخ عباس قمی نقل کردند.

 

از دیدگاه شیعه شبهای ۱۹ و ۲۱ و ۲۳ ماه رمضان، بخصوص شب ۲۳ رمضان شب قدر بیان شده، برخلاف شیعه، اهل سنت شب ۲۷ را بیشتر تاکید کرده اند. در دعاهای روزهای ماه رمضان و در روزهای گفته شده هیچ ذکری از فضیلت شب قدر گفته نشده، اما در روز ۲۷ می‌گوید فضل شب لیله القدر را نصیب من کن. البته این امر بدین معنا نیست که حتما از طرف اهل سنت صادر شده باشد.

 

۳. یک بار آیت الله احمد عابدی هم در جمع همکاران ما این موضوع را توضیح دادند که نشان از بی اعتباری سندی آن بود.

 

۴. حتی اگر سند قوی نداشته باشند، به لحاظ محتوایی، دارای مفاهیم خوبی هستند و خواندن آن هیچ ایرادی ندارد.

 

جناب استاد شیخ محمدرضا احمدی سلام. بهترین جمع‌بندی را از مفهوم "سنت" ارائه کردید: بلی، کاملا" صحیح است.  فقیهان وقتی در استنباط و فهم اجتهادی‌شان به سنت استناد می‌کنند یعنی تمام معصومین علیهم السلام. و مؤمنان هم وقتی پایبند سنت هم هستند علاوه بر قرآن، یعنی اقتدا به تمام معصومان علیهم السلام. حرف شما در زیر حرف من هم هست تماما". تمام.

"آنجا که صحبت از معارف و سبک زندگی و اخلاق، صفات و روشها باشد می‌گوییم سنت نبوی، سیره علوی، شجاعت حسینی، حجاب فاطمی، صبر زینبی و... اما اگر صحبت از ادله اربعه باشد که بیشتر در فقه و استنباط فقهی کاربرد دارد، می‌گوییم سنت معصومین. البته این امر نزد شیعه این گونه است. در مجموع، قول، فعل، تقریر، تایید و امضای معصوم (اعم از پیامبر و امامان) مراد است، خواستی نامش را سنت بگذار، یا سیره." یادآوری: از سمت من این میانبحثِ مفیدو مؤثر و مآثر، تمامِ تمام. والسلام.

 

باسمه تعالی. این عکس، که جناب استاد سید علی صباغ در نیمه‌ی منبر پایین‌مسجد را نشان‌مان می‌دهد از نظر من در بخش معنابخشی به جلسات دینی، برگزیده‌ترین عکس ماه رمضان امسال داراب‌کلا بود. البته عکس‌های زیادی از هر دو مسجد بالا و پایین -که درین مدت در صحن محترم هیئت و کانال مسجد امام حسن مجتبی ع دیده‌ام- ارزش هنری مهمی برای من داشت و به نظرم اگر روی برخی از قطعات آن کمی درنگ گردد، معنویت صحنه را در دل مخاطب می‌افکنَد، اما این صحنه‌ی تفسیر قرآن توسط استاد صباغ با این نگاه فروتنانه‌ی سر به زیر به ورق مقدس قرآن، یک حُزن دل‌انگیزی بر جان آدم می‌اندازد که گویی ناگهان می‌خواهد برای تمام مقدسات قرآن، اشک شوق انسان را جاری کند. خدای باری را می‌خوانم این آثار و ثمرات تفسیر قرآن و عطشِ کسب اطلاعات قرآنی را در میان‌مان همچنان مانند قنات زلال، جاری سازد و ما را قدردان مفسران قرآن باقی بدارد. استاد سلام دارم به آن آستان‌تان با آن اخلاق نیکوی‌تان. به گیرنده‌ی عکس -که هر کس هست- هدیه‌ای شخصا" و حضورا" تقدیم خواهم کرد. امید است عزیزی که عکس این صحنه‌ی ماندگار را انداخته خود را به بنده معرفی فرماید./دامنه.

 

 

دو خبر و دو نظر از میان چندین خبر

به نام خدا. سلام. در روزنامه‌ی آذربایجان ۲۸ فروردین ۱۴۰۲ (که اولین پیش‌شماره‌ی این روزنامه‌ی سراسری از ۲۹ بهمن سال ۱۳۷۲ در شانزدهمین سالگرد قیام مردم تبریز علیه‌ی شاه منتشر شد و همچنان چاپ می‌شود) چند خبر مهم بود. دو تا را مقداری توضیح می‌دهم.

 

یکم: حذف تاریخ اسلام از کتاب‌های درسی در هندوستان توسط دولت آقای «نارندرا مودی» از آن روست که  حزب هندوی حاکم وی (=حزب بهارتیا جاناتا) جهت‌گیری‌های افراطی ایدئولوژیکی و قومیتی دارد. گرایش این حزب به دوره‌ی "هندوستان باستان" است، لذا در صدد است نسل نو را از دانستن تاریخ دوره‌ی حکومت مغولانِ مسلمان (قرن ۱۶ تا ۱۹) دور نگه دارد. اساسا" گویا میل به تاریخ‌نویسی، آن گونه که خود علاقه و اعتقاد دارند، یک تبِ واگیردارِ جهانی‌ست!

 

دوم: آقای توحید رستمی (مسئول بسیج دانشجویی استان کردستان) در نشست روشنگری تبیین روز جهانی قدس خبری را که آقای محمدرضا نقدی در تشییع‌جنازه‌ی شهید میلاد حیدری (دانشجوی دکتری جُرم‌شناسی دانشگاه قم و نویسنده‌ی کتاب‌های فقهی حقوقی، که ۱۱ فروردین ۱۴۰۲ در حمله‌ی اسرائیل به دمشق شهید شد) در قُروه مطرح کرده بود، بر حاضرین نشست شرح کرد. همان مسئله‌ی خریدِ زمین در آمریکای جنوبی توسط دولت اسراییل که برخی این کار را قرینه برای پایان و نابودی رژیم گرفته‌اند. فعلا"، هم بحث فروپاشی از درون مطرح است، هم احتمالِ محو از بیرون. زمانی هم انگلیس قطعه‌ای از گامبیا یا زامبیا را برای زمین‌دارکردن صهیون‌ها تدارک دیده بود که تئودور هرتسل (روزنامه‌نگار و پدرِ صهیونیسم سیاسی مدرن) اشغال خاک فلسطین را ترجیح داد./دامنه. سایت این روزنامه: اینجا.

 

 

ابوعارف [در پاسخ به شیخ احمد باقریان فرح آبادی] جناب استاد حاج شیخ احمد باقریان سلام و عرض ادب و احترام. روی سه نوع شیعه در متن شما دقت کردم. نوع یک و سه را دقیقاً متوجه شدم که منظور امام محمدباقر علیه السلام به نقل از رسول اکرم ص، چیست و دست روی چه آفت و عارضه و صفات عالیه‌ای گذاشته‌اند، اما قسم دوم برای من گنگ است که «صنف کالزجاج ینم» دقیقاً اشاره است به چو نوع صفاتی. سؤالم را طرح کردم، هر وقت مجال یافتید پاسخ بفرمایید، چون ممکن است وقت‌تان درین ایام ماه مبارک، صرف تبلیغ یا جلسات مناسبتی صرف شود.

 

پاسخ شیخ باقریان: علیک السلام محقق ارجمند جناب آقای رجبی طاعات قبول. با تشکر از  دقت نظر جنابعالی اولا بنای بنده در این آیات قرآن بر شرح و تفسیر نبود. ثانیا» از این که پرسش سابق را پاسخ ندادم عذر میخواهم چون فرصت نگاه کردن گروه را نداشتم و نمیدانم کدام قسمت بود. ثالثا: سند روایت را  بنده و یا ناقل واسطه به صورت منقطع نقل میکنیم و الا در منبع اصلی [حلیة الاولیاء] شده موجود است اما شرح سه صفت: دسته اول کسانی هستند که با نام ائمه ارتزاق میکنند، مقصود کسانی هستند که هدفشان از تبلیغ ارتزاق است و رضای خدا برایشان مهم نیست، چنانکه متاسفانه معدودی از وعاظ و مداحان قرارداد میبندند و گاهی به مبلغ کم اعتراض میکنند. ولی کسانی که برای رضای خدا تبلیغ میکنند و مردم هم چیزی به آنان میدهند را نفی نمیکند. دسته دوم دین شیعه خالصند و که ظاهر و باطنشان یکی است و نفاق ندارند. دسته سوم کسانی که با گرفتاریها در راه دینداری نه تنها نمی رنجند، بلکه بر ایمانشان افزوده میشود مانند شمشیر فولادین که هرچه بر آن بکوبند محکمتر میشود.

 

جناب استاد شیخ مالک سلام. گمان نکنم در یک متن فشرده برای صحن، ضرورتی باشد که تمام سلسله راویانِ سند نام برده شود، کُد که دهند کفایت می‌کند، و الّا کل متن می‌شود نام تک تک راویان و رجال. این صحن، که مَدَرسِ حوزه و علم رجال که نیست! همین‌که کسی به راوی و ناقل و قائل و قول نشانه دهد، بس می‌باشد.

 

سلام آقا ابراهیم کاری نداره آسانه: حداقل میشه گفت بعد از حضرت یوسف بدست حضرت موسی بعد حضرت عیسی بعد هم پیغمبر بعد هم امام اول تا سلسه وار بدست مبارک امام باقر علیهم السلام.

 

ابوعارف: سلام مجدد استاد خوبم شیخ مالک. چون خودت خیلی خبر داری چقدر دوستت دارم و با تو خیلی خیلی خودمونی‌ام؛ پس؛ تِه دِوا این جو که معلومه فقط کشکولیه:  روی مفهوم "سنت" هم، دیروز و دیشب هی ور رفتی و این کال و اون کال زدی! که نپذیری. اِسا هِم که گفتم آقا توی صحن که نمی‌شود روی یک پست کوتاه استاد باقریان، اسم تمام رجال سند ِروایت را یکی یکی نام بُرد، بازم داری این کال و اون کال می‌زنی! آقا مالک! ی چیزهای ساده‌ی این چنینی را از ما قبول کن و مقاومت نکن! آخوند! اَندَه یک کَش!!! ندیمه!!! مِن!

 

 

جناب استاد باقریان سلام مجدد. جناب استاد شیخ مالک  "یوسف بن یعقوب" در روایت شما را حضرت یوسف ع دانسته است. شگفتی دارد. گمان نکنم این  یوسف بن یعقوب، منظور آن پیامبر علیه السلام باشد. مگر می‌شود راوی روایت امام باقر ع، حضرت یوسف ع باشد؟!!! که چندین سال زودتر از امام ع می‌زیست!!!

 

جناب استاد شیخ مالک چرا مسئله را از "یوسف بن یعقوب" به بحث «سنت» انصراف می‌دهید. منظورم از توجیه می‌کنی و نمی‌گی اشتباه کردم، مربوط به اون روایت بود که شما پنداشتی، حضرت یوسف ع است. حالا به جای پذیرفتن اشتباه، داری مطلب به سمت «سنت» می‌کشانی که من در مورد آن بحث‌هایت اصلاً این را نگفتم. آقا شما یوسف بن یعقوب را فکر کردی حضرت یوسف پیامبر ع است، که اشتباه کردید. همین. بنده هم ازت در مشارکت مباحث تشکر ویژه دارم. ارادت. تمام.

 

شیخ‌ مالک رجبی: سلام اخوی گرامی ما بزرگواری. آنچه که من از خودم اطلاع دارم شما ندارید چون یوسف بن یعقوب در زمان امام هادی هم داریم یوسف بن یعقوب در زمان امام باقر علیه السلام را خواستم بدانم کیست ؟؟ شما گفتی سلسله سند زیاد است بنده هم آمدم گفتم آسانه و نام پیغمبران را متبرکا گفتم مثلا بله از حضرت یوسف به موسی و عیسی الخ. این مشخصه دیگه یوسف بن یعقوب در زمان پیامبران با زمان امامان فرق داره.. عفو کنید به اینکه ادامه کلام دادم.

 

ابوعارف: جنابِ استاد شفیعی مازندرانی سلام علیکم. ایام پیش رو خجسته باد. در شعر امروزتان با عنوان "اعجاز دعا و دگردوستی" به نظرم درخشنده ظاهر شده‌اید. یکی این که در مصرع «دعا عبادت دل در برابر معبود»، دل ما را این شعرت ربود چون پیام و تعریفی که اصل دعا دادید، عالی بود. اما مهمترش این بود در همان بیت اول، یکی از ابیات شیخ اجل اصلاح شد که یا واقعا" آن بیت شعر سعدی توی "بوستان" باب اول در عدل و تدبیر و رأی نادرست است یا ازو نیست. این بیتش:

 

"طریقت به جز خدمت خلق نیست
به تسبیح و سجاده و دلق نیست"!!!

 

که به نظرم باید گفت یکی از راه‌های طریقت، خدمت به خلق کردن است، نه این گفته شود عبادت «جز خدمت به خلق» نیست. این حرفی نادرست است و شاید منتسب شد به سعدی. حالا شما درین بیت زیر جمع کردید هر دو را  و عالی آمدید که سروده‌اید:

 

دعای تو به دمی بیشتر دهد بَر و سود
که دست خلق بگیری و حق ز تو خوشنود

 

من آن را این طور فهمیده‌ام: یک دم دعاکردن و نیز هر بار دستِ مردم را گرفتن (به‌ویژه تهیدستان را) برای آدمی هم سود و بَر (=آبرو و اعتبار و شأن) به بار می‌آورَد و هم به خوشنودی خدای جل جلاله منجر می‌شود. پس؛ هم دست تهیدستان را گرفتن و هم دست به دعا راست‌کردن هر دو لازم‌اند. ممنونم. مجددا" مُجدانه از عدد و شماره ریاضی نزدن بر سرِ ابیات، ممنونم که مَجد و نظم و زیبایِ ظاهر شعر را نمایان می‌دارد. باارادت: ابراهیم.

 

شفیعی مازندرانی: السلام علیکم و رحمه الله و برکاته. الحمد لله جامع الاطراف هستید و ریزه کاریهای علمی مغفولِ ذهنِ مبارک قوی و سر شارتان نمی ماند، قوی تر و جامع تر باد. ارادتمند شفیعی مازندرانی

مجدد سلام استاد حاج آقا شفیعی مازندرانی که بزرگ و عزیز مایی و از شرف و شریفان این صحن. بنده به شعر اشتیاق وافر دارم. خونه‌ام پر است از دیوان! شعرهای شما هم به تعبیر من «شعر در صحنه» است و به عبارتی زنده و به‌روز، لذا برای من مزّه‌ی لذیذتری دارد؛ خصوصا" وقتی آدم با شاعر محترم هم اُنس و جلوس و نشست و برخاست داشته باشد. که من با شما چنینم. فهم خودم را از اشعار شما برملا کنم، شاید خواننده‌ای مثلا" قادر نباشد و یا فرصت چندانی نیابد که دست به تفسیر ابیات آن بزند. ممنونم مرا دعا کردید. برایم همین بس. کشکولی: صله!! هم از شما نمی‌خوام! استاد. با سپاس که پسند افتاد و شرحم را تأیید فرمودید. فرمودی: ذهن قوی داری. شوخی: هیچ روز نیست که چند چکّه آقوز نخورم! فسفر مغز را زیاد می‌کند.

 

  

 

نوزده تن شهیدان روستای داراب‌کلای میاندورود

 

باسمه تعالی

در مورد چگونگی خاطره گویی از شهیدان

عموماً سلام علیکم. در بالا پس از ذکر خاطره‌ی روزه‌ی شهید صادق قربانی در دوره‌ی نوجوانی یا جوانی، توسط برادرش جناب جلیل قربانی، نقطه‌نظرات خوبی میان اعضای شریف شکل گرفت. من هم درین میان می‌خواهم نظرم را بیان کنم چون ما تا ابد با شهدای‌مان سر و کار داریم و رابطه‌ای بی‌گسست با روح آنان را طالبیم. از نظر من در بحث شهیدان دست‌کم سه حرمت را باید همچنان محفوظ نگاه داشت و به آن وفادار بود:

 

۱. آنان پس از رسیدن به شرف شهادت، دارای مقام منیع از سوی خداوند جل جلاله هستند، پس آن مقام در هر شرایطی نباید ذره‌ای خدشه‌دار شود.

 

۲. تمامی شهیدان به علت کسب مقام رفیع (که بالا عرض کردم و هیچ مقامی بالاتر از شهادت هم پیدا نمی‌شود و این مرحله، آخرین حد کار بشریت است) هیچ نیازی به این ندارند که ماها بخواهیم از طریق مبالغات و قدیس‌سازی دوره‌ی حیات‌شان، به آنان مرتبه و رتبه بدهیم. هر چند ستودن و ذکر اخلاقیات آنان و وصایا و سرگذشت‌شان و نیز مهارت و سلحشوری‌شان در طول دفاع مقدس امری پسندیده و حتی لازم است.

 

۳. از سوی دیگر همان‌طور که راضی نیستیم هر چیزی از ما آشکار شود، و دین هم اجازه نمی‌دهد که کسی خطایا، سهوها و ضعف‌های خود یا سایران را نزد دیگران بیان کند، برای شهیدان هم این اصل بدیهی لازم‌الاتّباع است. پس؛ همواره احتمال دهیم شاید آن شهید راضی و خوشنود نباشد مثلاً نقطه‌ضعف‌های دوره‌ی حیاتش گفته شود. هر چند اگر آن ضعف‌ها امری رایج برای آدم باشد. پوشیده‌داشتن رازهای شخصی این‌چنینیِ شهیدان، یک الزام اخلاقی است.

 

بنده کلی عرض کردم. چون هیچ شهیدی معصوم نبود، و هیچ شهیدی هم فاقد مقام معنوی نیست. منزلت شهیدان چنان بالاست که قابل وصف نیست. این از فرهنگ قرآن نشئت دارد. پس بهتر آن است، ضعف‌های طبیعی و عادی زمینی هر کدام از آنان که شاید بر هر یک از ما معلوم بوده باشد، فدای شخصیت والای آسمانی‌شان شود و پنهان بماند. البته روایت زندگی طبیعی شهیدان، یک اقدام مورد پسند است و بهتر در جان‌ها نافذ می‌شود. تجلیل از آنان هم از وظایف ماست.

 

پس از تحریر و ارسال: ↓ در مورد این پستم انتظار دارم لااقل سه نفر از اعضا -یا بیشتر هم اگر شد فبها- نظر ابراز کنند تا کم‌وکاستِ فکرم درین مسئله‌ی مهم، معلوم شود.

 

محمد تقی آهنگر اکبرعمو: سلام اقا ابراهیم عزیز چون شهید با خدا معامله کرده جان خود رو فدا کرده وخداوند هم خون خواه اوست یعنی در فوز العظم که همان رستگاری بزرگ است به وی عطا می کند. وبا شما موافقم چرا که از شاخصه های افضلیت انسان جهاد در راه خداست ارادت.

 

ابوعارف | طالبی دارابی: جناب محمدتقی آهنگر سلام. از آنجا که آن بالاتر هم فرموده بودید روی شهیدان میاندورود کار تحقیقاتی کرده و نشر داده‌اید، نظر شما را درین مسئله، صائب می‌دانم و بسیار ممنون هستم دیدگاه خود را اعلان فرمودید. ابنک بیشتر، به فکرم قوت دادید. درود.

 

صدرالدین آفاقی: با سلام و آرزوی توفیقات روزافزون: من چون معتقدم شهادت آخرین مقام عظیمی است که شهدا  توفیق دستیابی به آن را پیدا کرده اند بنابراین ذکر خطاهای انسانی برای اینکه اینگونه جلوه دهیم که آنها هم انسانهای عادی مثل همه انسانهای دیگر با خطاهای گوناگون بوده اند اثر شهادت را تخفیف میدهد.بنابراین نظر بنده تاکید بیشتر بر خصایصی است که توانسته از آنها یک شهید بسازد.

 

ابوعارف | طالبی دارابی: جناب صدرالدین آفاقی سلام. با توجه به این که شمّ فکری و شمول مطالعاتی‌ات را مناسب ارزیابی می‌کنم، این نظرت را جزوِ نگاه‌های عاقلانه و اخلاقی می‌دانم و برای خودم این نگاهت را تقویت اندیشه‌ای می‌دانم که بدان می‌اندیشم و پایبندم. ممنونم که وارد شدید. درود.

 

مرتضی شهابی: درود برشما جناب طالبی ایکاش این. بحث را ادامه نمیدادید، واگر میخواهید زودتر به نتیجه برسید، میتوانید از شهیدان زنده نظراتشان را بخواهید خصوصا در مورد شهید عباسیان.

 

ابوعارف | طالبی دارابی: جناب مرتضی شهابی سلام. در مورد شهید ابراهیم عباسیان در همان آغاز تأسیس مدرسه فکرت بر بِستر تلگرام در سال ۱۳۹۷، یکی از پرسش‌های سنجاق‌شده به پیشخوان همین شهید بود و روی آن بحث مفصل، چالشی، آزاد و همه‌جانبه و خیلی‌هم مفید صورت گرفت. لابد خودت هم یادت هست، چون تو را از همان سال به مدرسه دعوت کرده بودم. اینک، بر من معلوم نکردید، فکر بنده درین مورد درست است یا نیاز به توضیح و تصحیح دارد. بنده از آمدنت به دامنه‌ی این بحث متشکر است. راستی! در مسر بندر، گازوییل به باک زدید! یا هنوز دندون! جووونی!

 

ابوعارف | طالبی دارابی: محمدتقی مجدد سلام. واقعاً قلمم قاصر است ازین قصد عظیم و شوکت برانگیزتان، قصاید و واژگانی جور کند. اجرکم عندالله برادر. کاری که اگر هر چه عمق معنایی پیدا کند، اجر و اثرش حساب ندارد. متن را دو بار خواندم که عایدات معنوی‌ام بیش شود. دست مریزاد بلکه تمام وجودتان (شما و ابواب جمعی شما) هرگز گزند نبیناد. سلام می‌کنم و ذکر صلوات.

 

نگاه‌های عبادی

به قلم حجت‌الاسلام شیخ‌ محمدرضا احمدی: در میان انواع نگاه‌ها، یک نگاه هست که بدون صرف هیچ هزینه و زحمتی، عبادت محسوب شده و موجب کسب ثواب است. با دقت در موارد چندگانه این نگاه در می‌یابیم که انسان با یک عمل بسیار ساده، اما عمیق و همراه با شعور، می‌تواند ضمن جلای دل خود، دل‌های فراوانی را به خود جلب نماید. آن نگاهی عبادت محسوب می‌شود که همراه با عطوفت، مهربانی، محبت و مودت باشد. این انرژی مثبت تاثیر دوگانه دارد: هم برای نگاه کننده ثواب ذخیره می‌شود و هم محبت نگاه شونده را جلب می‌کند. علاوه بر این، شبکه‌ای از نگاه‌های متعدد شکل می‌گیرد که تاثیر مثبت آن در زندگی اجتماعی و روابط مردمی و عمومی بروز و ظهور خواهد کرد. و نکته جالب این که انسان به صورت مستمر در حال عبادت است، چه در منزل، چه در اجتماع و چه در کلاس. تمام موارد زیر مستند به سخنان رسول خدا و اهل بیت علیهم السلام است.

 

۱. نگاه به عالم

۲. نگاه به حاکم عادل

۳. نگاه به پدر و مادر

۴. نگاه به برادر دینی

۵. نگاه به قرآن

۶. نگاه به دریا

۷. نگاه به کعبه

۸. نگاه به چهره فرزند

۹. نگاه به چهره سادات

۱۰. نگاه به مظاهر قدرت خداوند

۱۱. نگاه به چهره همسر

 

البته یک نگاه ویژه‌ای را هم رسول خدا فرمودند که گرچه امروز کاربرد ندارد، اما امید داریم مورد عنایت واقع شویم و آن هم نگاه به چهره علی علیه السلام است. توفیق حضور در محضر علی و نگاه به آن چهره ربانی را نداشتیم، انشاالله سعادت نگاه به جمالِ جمیل و دلربای امام مهدی(عج) نصیب ما بشود.

 

استاد احمدی سلام دگربار و شِکَربار. جالب و بکر. منظور از «نگاه» صرفِ دیدن با چشم که نیست؟ درسته؟ مثل نگاه در مسجد ذو قبلتین است. که وجه پیامبر اکرم ص از بیت‌المقدس به بیت‌الله الحرام دوخته شد. که معنای فلسفی، فکری، عقیدتی، سیاسی و شرعی و ... داشت. دوختن نگاهی که همه‌ی مشخصات اسلام را نمایندگی می‌کند. پس، این چند نگاه که مطرح کردید و شورانگیز هم هست، به وجه و توجه و عنایت و گرایش و دقت و نگرش و نگارش و نوازش و بینش راجع است. فهم من اگر در برداشت ازین متنت، کژ است راستش کن.

 

جواب شیخ محمدرضا احمدی: علیکم السلام جناب طالبی عزیز. بله، اتفاقا در بعضی از موارد در روایات قید هم دارد، مثلا نگاه به برادر دینی همراه با مودت باشد، و یا نگاه به پدر و مادر همراه با محبت و رحمت باشد. قطعا نگاه غضب آلود به آنان، نه تنها عبادت نیست، که گناه بزرگ است. و یا در باره قرآن می فرماید نگاه بدون خواندن هم عبادت است و... طبیعی است که این نگاه‌ها هرچه با شعورتر و با معرفت بیشتر باشد، ثواب و عبرتش بیشتر است. نگاه انسان بامعرفت و بی معرفت تفاوت ندارد؟

 

جلیل قربانی: آقای طالبی سلام، روز به‌خیر. به قول پرویز پرستویی تو فیلم مارمولک؛ چه کنیم که اسلام، دست‌وبال ما رو بسته! شما هم نگذاشتین که من خاطرات متفاوت از دیگر دوستان شهیدم رو این‌جا بنویسم، باشه، می‌گذرم، ولی حیف میشه‌ها. این خاطرات خوب، حرام هَرِشت (حیف‌ومیل) بونه...!

 

شیخ محمدرضا احمدی: سلام بر شما طالبی عزیز. و درود برای متن زیبای تان. نگاه من به شهدا، نگاه پیشینی نیست، بلکه نگاه لحظه‌ای و پسینی است. کاری ندارم در گذشته چه بودند. رنگ پرونده اعمال گذشته آنها ممکن است سفید، سیاه و یا خاکستری باشد، اما آنچه که مهم است وضعیت آنها در لحظه شهادت و پس از آن است. پیش از آن چه بودند مهم نیست، بلکه چه شدند و چه کردند اهمیت دارد، از این زاویه همه آنان "شهید" هستند و اگر رنگ خاکستری و یا سیاه در پرونده شان بود، تبدیل به رنگ سرخ شد که از رنگ سفید هم بیشتر ارزش دارد. شهدا انسان‌های معمولی بودند که به این درجه رسیدند، گرچه به عالم بالا تعلق داشتند، اما از بالا نیامدند، از پایین به بالا رفتند. آنها لیاقت پیدا کردند و ما ماندیم، آیا لایق می‌شویم؟ خدا کند.

 

ابوعارف | طالبی دارابی: احمدی عزیز چقدر عالی نوشتی. سلام بر قلمت و خودت. باور بفرما از الفبای حروف عادی نگارش نشد، گویی با حروف آسمانی و دلدادگی بر تنِ این متن جامع، جامه‌ی دیبا پوشاندی. نظر شما برای من احتشام دارد. کل نظرات زیر این پستم و اصل پست را به صورت ویژه در دامنه انتشار می‌دهم. شماها که نظر فرستادید و هر کس دیگر هم زین پس زیر آن نظر داد و فرستاد، تمام وجودتان و وجودشان سرشار از ثواب باد.

 

جنابِ عبدالله طالبی سلام. سپاسگزارم دیدگاه انتقادی ازین مسئله بیان داشتید. حُر نماد فردی زره‌پوش و پولادین اما خطاکار است که خطای خود را با خدمت به قیام اباعبدالله ع و بازگشت به درگاه خدا جبران کرد. درس او به همه‌ی مبلغین و مؤمنین این است، "توبه" فرمولِ رویگردانی از کرده‌ی بد و بازبودن راه ورود به درگاه حضرت حق است و این متعلق به همه‌ی بشریت است و هیچ کس نمی‌تواند توبه‌ی دیگری را تفسیر به رأی کند. زحمت کشیدید آمدید به این پست. ثوابش نثارت. نکات انتقادی اگر نسبت به بنده است بالای سر، ولی اگر کلی است، بگذرم.

 

سیده زینب شفیعی دارابی: با سلام و احترام خداوند روح آن شهید بزرگوار را قرین رحمت خویش قرار دهد و همینطور روح جمیع رفتگان عزیزان این صحن را به حق این شب عزیز در آرامش بدارد(الهی آمین) همان‌گونه که دوستان نظر خود را بیان کردند و استفاده می‌شود به جز معصومین‌(ع) باقی انسان‌ها دارای خطا و لغزش در زندگی خود می‌باشند (همه انسان‌ها معصوم که نیستند) شهدا هم از این دایره خارج نمی‌باشند اما با توجه به آموزه‌های دینی ، با توبه و پشیمانی قلبی از انجام گناه و اقدام برای جبران و ترک آن، خطاهای گذشته بخشیده و چه بسا از نامه اعمال پاک شوند. چنانچه تازه از مادر متولد شده باشد.. حتما توبه کرده استشهدا را این‌گونه نگریستن زیباست روح امید را در انسان بوجود می‌آورد. که شاید یا نه حتما ، من هم بتوانم با توبه ، خطاهای گذشته‌ام را پاک و به مقام شهادت نائل گردم. چنانچه حر و اما درک انسان‌ها از مسائل یکسان  نیست بازگشایی یک سری مسائل ممکن است سوء تفاهم و شبهه بوجود بیاورد و ساخته هایش را به‌کلی فرو بریزد و نتواند هضم کند و آن رسالت واقعی که شهید برای به ثمر رساندنش خونش را داده باشد تحت‌الشعاع قرار بدهد. خوب زیستن را با خوب نگریستن، خوبِ خوب کنیم.

 

بانوی محترم خواهر ارجمندم خانمِ سادات شفیعی سلام. شما خود خواهر شهیدید. شهیدی که زبانزد منطقه بود و در دل مردم محل جایگاهی بس ماندگار دارد.  پاسخی روشن و منطقی به این مسئله دادید یا این جمله‌ی کلیدی‌ات: "بازگشایی یک سری مسائل ممکن است سوء تفاهم و شبهه بوجود بیاورد و..." که معنای صریح آن همان است که مُجاز نباید بود هر چه دلمان خواست از گذشته‌ی شهیدان باز گوییم. احتیاط و درایت و حرمت لازم است. عبارت آخرت هم خیلی پرمعناست و می‌تواند یک ایده باشد. این عبارت رسایت: "خوب زیستن را با خوب نگریستن  خوبِ خوب کنیم." خدا را شاکرم که زیبا می‌اندشید. با تقدیم ادب و ارادت بر فامیل ارزشمند و بافضلیت.

 

سرخرود وزرا محله. خونه‌ی جلیل قربانی

سلام جناب آقای جلیل قربانی. پوزش رفته بودم حمبوووم! غسل احیاء. حالا شد ریا! من هم، حموم‌دِله نه البته اندازه‌ی اَم محل حاج غالمِسِن، بلکه متعارف و بدون وسواس، اَندِه خاش لینگ‌دله ره بمالسّمه، تا در بِیم، طول کشید. سُنی نیستم واسه احیای امشب، اما شب ۲۷ رمضان را مرحوم آیت الله میرزا علی مشکینی هم احیا می‌دانست و زنده‌اش می‌داشت. چه عکس هم به رخ کشید این جلیل. دیگه هر طوری هست باید روزی روزگاری اون سره بیام و حیاط‌دله حداقل عطر گل بو بَکشم. تِه حتی برا باغچه گل حیاطت هم رفتی قالب باستانی! خریدی و مجسمه‌ی مرودشت تنش هست؟!  امابعد؛ خُب خدا رو شکر که طبع‌سنج خوبی هستی! بلی؛ ممنونم قبول کردی. «رضا مارمولک» را زیاد دیدم. یادم یک جا می‌گه: این آدمها هستند که باید اهلی! بشن. نه حیوان‌ها.

 

با سلام دوباره

 

۱- عافیت باشه !

 

۲- تا جایی که شنیدم برادران سنی شب قدر را ۲۳ و ۲۷ ماه رمضان می‌دانند و شب امیدواری و سرور.

 

۳- ما شیعیان با تاکید بر ۱۹ و ۲۱ شب قدر را از جشن تقدیر به سوگواری تبدیل کردیم؛ دوستان به خدا دیگر سر این قضیه بر من خرده نگیرید.

 

۴- در کلبه ما، رونق اگر نیست، صفا (گل و درخت) هست.

 

۵- با هر نوع بتن و سنگ در حیاط مخالفم و این جدول‌ها که سلیقه برادرم در موقع ساخت بوده، یکی یکی از گردونه خارج می‌شود و به جایش شمشاد می‌آید.

 

۶- اگر گذارتان به سرخ‌رود افتاد، در خدمتم. میزبان شما خواهم شد در هر فصل از سال؛ تابستان و دریا و زمستان و قوهای آوازخوان سیبری.