یورگن هابِرماس کنار شرّ رفت

 

 

پیوست یک : «مدرنیته غالباً به‌صورت نقطه اوج عقلانیت غربی تعریف شده است که با رد از پیش- تعیین‌شدگی نظام سیاسی- اجتماعی دنیای سنتی خود را به‌صورت جایگاه ظهور عقل و عمل مستقل انسانی که از اقتدارهای سنتی رها شده است, به شکل نظمی نوین در تاریخ جلوه‌گر می‌سازد. در این چارچوب, عقلانی سازی روابط انسانی و عالم ویژگی منحصر به فرد مدرنیته به حساب می‌آید. در تعریف غالب از مدرنیته عقلانیت ضرورتاً منوط به خواست حقیقت و عینی‌کردن آزادی در محیطی انسانی نمی‌باشد. هابرماس با ارزیابی مجدد از توصیف و نقش خرد در برپایی زندگی مدرن, با نگاهی آسیب‌شناسانه, سعی در تعریفی دیگرگونه, اما نه متضاد, از مدرنیته دارد. با پروژه‌ای دیدن مدرنیته, هابرماس آن را محصول ارتباط بین‌الاذهانی انسان‌هایی می‌داند که به یک متن فرهنگی- تاریخی مشترک, اما خاص, متعلق می‌باشند. در این تعریف مدرنیته پروژه‌ای است هدفمند که در جهت احیای بنیادین ارزش‌های جدید به سازماندهی ارتباطات انسانی می‌پردازد. اما بنیان عقلانی این پروژه بیش از آنکه به فعالیت‌های خرد معطوف به هدف فرد مستقل از دیگران منوط باشد, از ارتباط تفاهمی و بین‌الاذهانی افراد مشارکت کننده در یک زندگی جمعی که از زیست جهانی مشترک برخوردار هستند, منتج می‌شود. هابرماس معتقد است با تغییر در تعریف جایگاه خرد در عصر مدرن, تغییری پارادایمی در تعریف مدرنیته ایجاد نموده است. فهم این تغییر مفهومی هدف مطالعه حاضر می‌باشد.» منبع.

 

 

پیوست دو : «هفته گذشته، یورگن هابرماس، فیلسوف، نظریه‌پرداز اجتماعی معاصر و وارث مکتب فرانکفورت، بیانیه‌ای صادر کرد که در آن ضمن تروریستی خواندن اقدام حماس در ۷ اکتبر از تولد دوباره یهودستیزی در اروپا اظهار نگرانی کرد. هابرماس در این بیانیه نوشته بود: «قتل عام حماس در روز ۷ اکتبر با نیت محو زندگی یهودیان انجام شد. عملیات ارتش اسرائیل علیه این اقدامات تروریستی به لحاظ اصولی موجه است، ولی راهبر این عملیات باید اصل تناسب، اجتناب از کشتن غیرنظامیان و پیشبرد جنگ با ملاحظه دستیابی به صلح در آینده باشد. با وجود تمام نگرانی‌ها نسبت به سرنوشت فلسطینیان در درگیری‌های جاری، نسبت دادن نسل‌کشی به عملیات اسرائیل معیارهای قضاوت را به نابودی می‌کشد.» هابرماس بی اعتنا به بیش از هفت دهه اشغالگری اسرائیل و نسل کشی فلسطینیان که این روزها بیش از گذشته در غزه جریان دارد و در اعتراض به موج جهانی مخالفت مردم در سراسر دنیا به جنایات جنگی اسرائیل خصوصاً در آلمان، در ادامه گفته است: «قابل تحمل نیست که یهودیان در آلمان بار دیگر در معرض تهدیدهای جانی و بدنی قرار گیرند و از خشونت فیزیکی در خیابان‌ها بترسند. تصویر دموکراتیک جمهوری فدرال از خود که مبتنی بر ملزومات مربوط به احترام به کرامت انسانی است، با فرهنگی سیاسی مرتبط است که با توجه به جنایات گسترده دوران حکومت نازی، دفاع و پاسداری از هستی یهودیان و حق موجودیت اسرائیل از عناصر اصلی آن است.»

 

این سخنان هابرماس واکنش متفکران و پژوهشگران ایرانی را برانگیخت. در همین رابطه مصطفی زالی، پژوهشگر فلسفه و عضو هیأت علمی فلسفه دانشگاه تهران در واکنش به بیانیه هابرماس در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشته است: «یورگن هابرماس پس از عمری طرح ایده گفت‌وگو و عقلانیت ارتباطی و نقد «سلطه» مدرن، در پایان عمر فلسفی خویش در جانب شر مطلق و دفاعی غیراخلاقی از یکی از آشکارترین «سلطه ظالمانه» مدرن ایستاد. موضعی که به عنوان یک لکه ننگ در کارنامه این فیلسوف سالخورده ماندگار خواهد شد.»

 

هابرماس، به عنوان یک استاد برجسته دانشگاه در حوزه علوم انسانی نقدِ جنایاتِ در غزه را رها کرده و نسیه تولد یهودستیزی در اروپا را دو دستی گرفته است، در صورتی که حقیقتاً جامعه جهانی از این مرحله عبور کرده و موضوع امروزه نه درگیری با دیانت یهود یا یهودیان بلکه استعمار و سلطه غیر مشروعی است که توسط صهیونیست‌ها در سرزمین فلسطین رخ داده است.» ‌منبع.