قرآن، عقل الله
به قلم دامنه: تاریخ انتشار: پنجشنبه, ۵ بهمن ۱۴۰۲، ۱۱:۰۱ ق.ظ. برخی -ازجمله دکتر دینانی- قائل‌اند قرآن، عقلُ الله است. او درین کتاب (عکس مندرج) در صفحه‌ی ۱۸۴ میان گزاره و انشاء در قرآن فرق می‌گذارد. در جمله‌های گزاره، احتمال صدق و کذب وجود دارد اما در جمله‌های انشائی صدق و کذب نیست. مثلاً به گفته‌ی وی بسم الله الرحمن الرحیم گزاره نیست، انشاء است. او آیات مشتمل بر امر و نهی را انشاء می‌داند. اما می‌گوید تردید نکنید بعضی از آیات قرآن عظیم الشأن، گزاره است. مثلاً آیاتی که خبر از گذشته و داستانی نظیر حضرت نوح ع و موسی ع و عیسی ع می‌دهند حتماً گزاره است.
اما چگونه می‌توان گفت گزاره است حال آن که احتمال صدق و کذب در تعریف گزاره هست؟ جواب این است: به حسب ذات، هر گزاره احتمال صدق و کذب دارد اما چون در قرآن کریم قائل سخن، خداوند است پس آن را صادق می‌دانیم. علت این است ما در گزاره، به اعتبارِ گوینده، احتمال صدق یا کذب می‌دهیم، نه به اعتبار ذات. گزارشگر وقتی خداست، احتمال کذب در آن نیست. قرآن عقل الله است. دامنه. راستی روزی رفتم این کتاب را بخرم دیدم هست سیصدهزار تومان!!! واقعاً کالاهای فکری چرا و چقدر این قدر گران؟!! والسلام. پنجشنبه: ۵ بهمن ۱۴۰۲، ۱۱:۰۱ ق.ظ. دامنه.
واژگان و جملات قرآنی، تلفیقی است.
بسم الله النازل القرآن الکریم. آقا ابراهیم سلام علیک. زاد روز امام همامی که قرآن در حقش فرمود «و عنده علم الکتاب» را تبریک می گویم. جناب آقای دکتر دینانی از جمله دانشمندان مسلمان شیعی ایرانی است که در حوزه فلسه و عرفان خوش درخشیده و در باورمندی به آموزه های دینی ثابت قدم مانده است، و تزلزلی در گفته ها و نوشته هایش دیده نمی شود. البته این صفت نیک موجب آن نمی شود که بگوئیم هیچیک از گفته ها و نوشته هایش، نقد پذیر نیستند؛ از باب نمونه در مورد همین نوشته می گویم:
۱) اگر نبود استثناء و قید توضیحی در فرازهای پایانی این نوشته؛قطعا بخش اول سخنش، قابل نقد بوده است؛
۲) سخنان الهی در قرآن، نه انشائی محض می باشد و نه إخباری محض؛ بلکه تلفیقی است از دو وصف «إنشائی» و «إخباری»؛ یعنی پاره ای از آنها، إنشائی هستند؛ و بخشی از آنها إخباری (البته آیا حجم این دو سنخ از کلام الهی، مساوی است و یا متفاوت؟؛ نیاز به برسی و اقدام کارشناسی دارد)؛
۳) قلمرو دو سویه ای (صدقی و کذبی) بودن گزاره های إخباری، محدود به کلام غیرالهی است؛ و این خصلت، فقط در چنین بستری، تحقق پیدا می کند؛ به تعبیر فنی تر؛ کلام إخباری الهی، تخصّصا از گردونه «دو سویه صدقی و کذبی»، خارج است؛ پس نیاز به «تخصیص» زدن گزاره های إخباری الهی، نیست (همچنانکه در فرازهای پایانی جناب دکتر دینانی بدان اشاره شده است)؛ به تعبیر دیگر: تمام گزاره های اخباری در قرآن همانند جملات انشائی آن، فقط متصف به «صدق» می باشند؛ و این مدعائی است که در بحث خداشناسی ، به اثبات رسید؛ خدای موصوف به اوصاف نیکی همانند : «حکیم»، «علیم»، «ناصح»، «محسن»، «عادل» و....، جز صادق نمی تواند باشد؛ پس، اخبارش همچون إنشائش، یارای اتصاف به غیر صدق نخواهد داشت. موفق باشید.
(حوزه علمیه قم: سید حسین شفیعی دارابی/ صبح پنجشنبه ۵ بهمن ۱۴۰۲ش_ ۱۳ رجب ۱۴۴۲ق)