به قلم دامنه : به نام خدا. سلام. اخیراً درین منبع مصاحبه‌ای خواندم از همسر حاج‌آقامصطفی‌ خمینی خانم معصومه حائری فرزند حاج شیخ مرتضی حائری یزدی (فرزند آیت‌الله العظمی عبدالکریم حائری یزدی بنیان‌گذار حوزه‌ی علمیه‌ی قم) که از شرح مطالبش می‌گذرم و فقط دو نکته‌اش را حیفم آمده نگویم:

یکی این که در مورد تولد فرزند دومی‌اش گفته است فرزند دوم هم «بلافاصله بعد از تولد و بر اثر یک بیماری کشنده از دست رفت؛ البته برخی به من می‌گفتند که این فرزندم، پسر بوده و اطرافیانم برای این که من بیش از اندازه ناراحت نشوم، گفتند دختر بوده است»

و دوم آن که در بحث چادرگذاشتن پیش امام خمینی گفته است: «من با این که مَحرم امام بودم، اما با چادر چیت خانگی پیش ایشان می‌رفتم و حاج‌آقامصطفی به من می‌گفت چرا با چادر پیش آقا می‌روی؟! من هم در جواب می‌گفتم ما در خانواده‌ی خودمان این‌جوری بودیم و عادت کردیم تا این که احمدآقا ازدواج کرد و خانم ایشان بدون چادر پیش امام می‌آمد و آن وقت حاج‌آقامصطفی به من گفت همین بهتر است که تو پیش آقا، چادر سر می‌کنی.»

خانم معصومه حائری

جمله‌ی اول که به گفته‌ی خانم حائری، برخی جهت دلداری و تسکین دردِ درگذشت فرزند نوزادش، به ایشان گفتند، در کُنهِ خود نشان می‌دهد نفوذ جهل درباره‌ی برداشت غلطِ برتری جنس مرد بر زن، پسر بر دختر، همچنان به پیش می‌تازد و این تلقی غلط که قرآن خط بطلان بر آن کشیده، خانه‌ی فقیه و دانشمند و عوام، انسانِ سنتی و مدرن، مکانِ روستا و شهر، و جنبه‌ی مرکز و پیرامون نمی‌شناسد. حالا آن‌که حالِ همه‌ی ما (هر دابّه و جُنبنده) چه مرد، چه زن، چه دختر، چه پسر، مساوی در احاطه‌ی علم و رزق خداوند است و اکرم کسی‌ست که پرهیزگارتر باشد. می‌گویید نه! بنگرید آیه‌ی ۶ هود با ترجمه‌ی مرحوم فیض‌الاسلام را:

وَ ما مِن دابّة فی الأرضِ اِلّا على اللهِ رزقُها

و یعلم مُستقرّها و مُستودعها کلٌ فی کتابٍ مُبین

و (پس از آن درباره‌ی احاطه‌ی علم و دانایى خود را به هر چیز مى‌فرماید) جنبنده‌اى (کوچک، بزرگ، نر، ماده، پرنده، چرنده، درنده، بیابانى، شهرى، کوهى و جز آنها) در زمین نیست مگر آنکه روزىِ آن (از خوردنى و آشامیدنى و آنچه که زندگى به آن بستگى دارد) بر خدا است، و جایگاه آن را (براى زندگى) و سپردنگاهش را (براى تن بى‌جانش) مى‌داند، همه‌ی آنها (روزى و خانه، گور هر جنبنده‌اى) در کتاب آشکار (لوح محفوظ و نامه‌ی نگاه داشته‌شده) است (تا فرشتگان آن را دیده بدانند آنچه را که بجا مى‌آورند.)

جمله‌ی دوم هم نشان می‌دهد که پوشش زن و پرهیزنکردن از چادر در پیش مَحرم و مَحارم -با آن‌که الزام و وجوبی بر آن نیست- یک هنجار اخلاقی در میان خانواده‌های مذهبی ایرانی بوده و هست. اساساً زنان از سرِ حُجب و حیا، شرم دارند با لباسی خیلی‌راحت و بی‌مبالات، پیش دیگران و حتی نزد فرزندان ظاهر شوند؛ هم برای حفظ حرمت طرف مقابل، هم جهت پاسبانی از شأن و منزلت خودشان و هم جمع هر دو منظور. البته کم‌کم ممکن است (شاید هم واقع شده است) شُل‌حجابی -که شوربختانه جامعه‌ی مذهبی ما را تا حدّی دربرگرفته و بنیان‌های محکم را به سوی سستی برده- این رفتار والای آنان را خدای ناکرده به دست فراموشی سپرده و این مرزهای زیبای حیا را فرو بپاشاند. مَباد.

توضیح

متن زیر را جناب حجت‌الاسلام محمدرضا احمدی پس از انتشار این پست نوشته و به تالار «نغمه» ارسال کرده‌اند که درینجا منعکس و پاسخم در ذیل آن درج می‌شود: سلام بر جناب طالبی از مطالب شما و سایر اساتید استفاده می کنیم. دو نکته در باره پست امروز شما: بیشتر بخوانید ↓

به قلم دامنه : به نام خدا. حالا دیگر «صلح مسلّح» وارد فاز جدید رقابت مخاطره‌آمیز شده است؛ طی همین ماه‌های گذشته، دور از چشم مردم جهان، دو کره‌ی شمالی و جنوبی، روسیه، آمریکا و چین همگی موشک مافوق صوت آزمایش کرده‌اند؛ چین البته زودتر از همه و بی سر و صدا، که تازه دیروز فاش شد، مثل این خبر فایننشیال‌تایمز در اینجا «ارتش چین موشکی را پرتاب کرد که یک وسیله‌ی گلایدر مافوق صوت را حمل می‌کرد.» لابد می‌دانید این نوع موشک‌ها با ایجاد اختلال گسترده در صنعت برق، کشور مورد هجوم را در همه‌ی زمینه‌ها فلج و مضمحل می‌کند. از نظر تحلیلگران دفاعی هنگامی‌که شبکه‌ی برق یک کشور قطع می‌شود، همه‌چیز فرو می‌ریزد. زیرا همه‌چیز به برق بستگی دارد. مانند مخابرات، حمل‌ونقل، زیرساخت‌ها و حتی آب، و نیز ستون‌های فناوری کلان‌شهرها.

نکته: جهان در واقع توسط تفکر هژمونیک و برتری‌طلبی‌های قدرت‌هایی که نمی‌خواهند از هم عقب بیفتند، به سمت یک تهدید بالقوه‌ی هولناک پیش می‌رود و تنها چیزی که در تمدن غرب ملاک نیست، صلح واقعی و آرامش حقیقی است.

شهید آیت الله مطهری می‌گوید:

«مادر و منبع همه‌ی رازها و رمزها، روح منطقی اسلام و وابستگی کامل آن به فطرت و طبیعت انسان و اجتماع و جهان است. اسلام در وضع قوانین و مقررات خود رسماً احترام فطرت و وابستگی خود را با قوانین فطری اعلام نموده است. این جهت است که به قوانین اسلام امکان جاویدان‌بودن داده است.» مجموعه آثار ، جلد ۳ ، ص ۱۹۰

یک گزاره‌ی نقلی: از کوانتوم [=دانه‌ای‌بودن جهان] در کتاب «واقعیت ناپیدا»‌ نوشته‌ی کارلو رووِلی، که شرح علم فیزیک برای عامه‌ی مردم می‌باشد، از انتشارات نشر‌ نو، ترجمه‌ی علی خدادادی شاهی.

«‌دراین رقص بی‌پایانِ اتم‌ها نه انجامی هست، نه کرانه‌ای. ما انسان‌ها نیز مانند مابقیِ طبیعت، جزئی از این رقص بی‌پایان هستیم. جزئی که نتیجه‌ی ترکیبی تصادفی است. طبیعت، همچنان به تجربه و آزمایش ترکیب‌ها و فرم‌های جدید ادامه می‌دهد و ما مانند حیوانات، نتیجه‌ی یک انتخاب تصادفی و بی‌انجام‌ایم که در طول ادوار متمادی ساخته شده است. زندگی ما ترکیبی از اتُم‌هاست. افکار ما از اتم‌هایی کوچک ساخته شده است. رؤیاهای ما محصول اتم‌هاست. امیدها و عواطف ما به زبانی متشکل از الفبای اتم‌ها نوشته شده است.» منبع

من ۲۷ اسفند ۱۳۹۶ یک اشاره‌ای به کوانتوم و تصویر آن داشتم با این جمله: « زیرا من هم یک  موجود جاندار بودم که طبق قانون فیزیک پیچیده‌ی کوانتوم (Quantum) کوچک‌ترین مقدار یک کمیت فیزیکی به حساب می‌آمدم و می‌توانستم به طور مستقل وجود داشته باشم...» (اینجا) اینک یک نقل تازه از کتاب بالا ارائه شد.

بازتاب متن «قوم عالین امروزین» که ۱۳ مهر ۱۴۰۰ نوشته‌ام. در: اینجا

متن اول:

به قلم جناب «مرآت»

سلام و درود. و ممنون از یادداشت خوب شما. چه تصادف کلامی جالبی بود بین نوشته شما با حرفهای سه روز قبل بنده: در وادی السلام نجف بر مزار شهید عزیز ابومهدی المهندس فاتحه می خواندم و می گریستم. یک خبرنگار عراقی از من پرسید ایرانی هستید گفتم بله، گفت چه ویژگی از این شهید می دانید که این جور برایش گریه می کنید. بهش کفتم او مخلصانه، شجاعانه، جوانمردانه و حتی بی نام و نشان در برابر یاغیان و باغیان و عالیان زمانه جنگید. اما خودبرتر بین های زمانه ناجوانمردانه او و رفیق ابدی اش را ترور کردند. و من بیش از هرچیز به مظلومیت و اخلاص و صدق عمل او غبطه می خورم... »

متن دوم:

به قلم حجت‌الاسلام احمدی:

سلام بر جناب طالبی عزیز. سالروز رحلت رسول خدا و شهادت امام مجتبی تسلیت باد. نمونه سردار سلیمانی واقعا جالب هست، با توجه به این که بعد از این که آن را بعد از قیام اباعبدالله در مقابل عالین قرار دادی و در واقع این سردار دلها پرورش یافته مکتب سیدالشهدا هست.

متن سوم:

«تحشیه» بر نوشته : «قوم عالین امروزین»

سلام علیکم. ضمن عرض تسلیت به جهت ایام سوگواری سالار شهیدان و فرارسیدن رحلت جانگداز نبی رحمت و شهادت سبط اکبرش (امام مجتبی) و نیز شهادت پاره تنش (امام رضا) علیهم السلام، توفیقی حاصل شد تا نوشته وزین «قوم عالین امروز» جنابعالی را مطالعه نمایم؛ با همه مشغله ها، حیفم آمد از باب «تحشیه» بر آن، نکاتی را یاد آور نشوم:

۱) همچون همیشه، انتخاب نیکی داشته و زیبا و سودمند نگاشته اید؛ بویژه اینکه آن را به زیور «تطبیق» آراسته نموده، و از خصلت منفی «نقل صِرف» دوری جسته اید؛

۲) حتما میدانید که صفت پست و مذموم «عالین» از جمله صفات منفی مشترک بین شیاطین «جنّی» (سوره «ص» آیه ۷۵) و «انسی» (سوره «دخان» آیه ۳۱ و  سوره «مؤمنون، آیه ۴۶) است؛

۳) مذمت وارده در مورد خصلت پلید «عالین» (سرکشان - برتری جویان) در آیات و روایات، و  بیان پیامدهای برآمده از آن، به مراتب بر مذمت از دیگر خصائل منفی و برشمردن پیامدهای نشأت گرفته از آنها فزونی دارد؛

۴) بررسی عوامل مؤثر در بروز وقایع تلخ تاریخی، گویای این  حقیقت است که اصلی ترین و برترین عامل مؤثر  در عناد ورزی اشخاص و احزاب با مجموعه سفیران به حق الهی، چیزی جز برخورداری آن از خدا بی خبران، از خصلت فرعونی و ابلیسی «عالی» (برتری جوی و سرکش بودن) نمی باشد؛

۵) همانگونه که اشاره شد، تطبیق ماجرای قوم «عالین» گذشته به وضعیت فعلی جهان؛ و نیز اشاره به مقابله و ستیز همیشگی نبی رحمت  و رهپویان حقیقی راه جاویدش با اقوام و اشخاص آلوده به این خصلت زشت؛ از نقاط مثبت پررنگ این نوشته کوتاه محسوب می شود؛

۶) یاد نمودن از مکتب ستیزه گر سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی به عنوان نماد بارزی  از تلاش در عرصه مقابله با «عالین» نیز از نقاط مثبت  این نوشته جنابعالی محسوب می شود؛

۷) آن شهید سرفراز (شهید حاج قاسم)، در بخش های مختلفی از وصیت نامه بلندش، از عظمت مکتب امام راحل و غربت مقام معظم رهبری یاد نموده؛ و از دیگران خواسته است که تنهایش نگذارند؛

۸) باورم این است که جنابعالی به آموزه های بلند این شهید جاوید، باور دارید.

به قلم دامنه : به نام خدا. در آستانه‌ی شب رحلت پیامبر خدا ص چه ستوده است دمی با قرآن باشیم. من که به نیت تبرک لای قرآن را گشودم صفحه‌ی ۳۴۶ آمده است؛ و از میان این صفحه با آیات تکان‌دهنده و روشنگر، این دو آیه‌ی: «ثُمّ ارسَلنا موسى و اخاهُ هارون بِآیاتِنا و سلْطَانٍ مُبینٍ . اِلىٰ فِرعَونَ وملَئِه فَاستَکبَروا وکانوا قَومًا عَالینَ» (یعنی آیه‌‌ی ٤٥ و ۴۶ سوره‌ی مؤمنون) توجه‌ام را به خود بیشتر جلب کرده است که موسی ع و هارون ع مأموریت ویژه یافتند که به سوی فرعون و مَهتران آن بروند. برگردان توضیحی مرحوم خرمدل ازین آیه هم بسیار جالب است: 

«سپس موسی و برادرش هارون را همراه با معجزات و براهین (دالّ بر صدق رسالتشان) و حجّت واضحی که بیانگر (اثبات پیغمبری آنان) باشد روانه کردیم. به سوی فرعون و فرعونیان، ولی آنان (خود را بالاتر از این دانستند که دعوت ایشان را بپذیرند و) تکبّر ورزیدند، و ایشان اصولاً مردمان سلطه‌طلب و خود بزرگ‌بین بودند.»

خصلت و اخلاق کریه «مَلَئه» (=اشراف و اطرافیان) در طول رسالت و نبوت همین برتری‌جویی بوده است و «عَالین» (=سرکشان) که «مراد مستکبران و خود بزرگ‌بینان» است، همه، همواره «مقام‌طلب و شهرت‌طلب بوده و خویشتن را بالاتر از دیگران می‌دانند و مردمان را زیردستان خود می‌انگارند.»

گویا امروزه نیز همچنان قوم «عالین» وجود دارد و برتری‌جویی را ترک نمی‌کند و همیشه می‌خواهد بر ملت‌ها سوار شود و از حق، کراهت پیشه کند، به قول قرآن در همین سوره، آیه‌ی ۷۰ : و اکثرهم لِلحقّ کارِهون. اما خدا هرگز حق را در پی هوس‌های آنان قرار نداد: ولوِاتّبع الحقُ اَهواءهم لَفسدتِ... . آری؛ قوم عالین امروزین نیز همان کردار را دارد که مَهتران عصر نبوت داشتند. و این رسول خاتم ص بود که مُهر ختم بر آن خوی و خصلت «عالین» زد و مکتب حسین ع نمونه‌ی عملی نسخه‌ی تمامی انبیا خدا علیه‌ی عالین شده است. و نمونه‌ی اعلای روزگار ما مکتب حاج قاسم سلیمانی است که پارساگرانه، با عالین درافتاد تا افتادگان را نجات دهد و آرامش و صلح پایدار پدیدار کند. شما هم اگر یک تبرک کنید صفحه‌ای درخشان از قرآن به روی‌تان گشاده خواهد شد. درود. رحلت رسول مهربان ص و شهادت دو امام انس و جان ع هم تسلیت و تعزیت.

جدول نرخ جرایم رانندگی سال ۱۴۰۰ ؛ مبلغ به تومان

استقبال ایران و عربستان از پیشنهاد

مصطفی کاظمی نخست وزیر عراق مبنی بر ساخت

جاده‌ی بین‌المللی از مشهد تا مکه با عبور از کربلا

«عبدالرزاق گورنا» نویسنده‌ی تانزانیایی

برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبی سال ۲۰۲۱

​​​​

«اعتماد» با زیر عنوان «فضایل اجتماعی و خلق سعادت» نوشته‌ی فرانسیس فوکویاما، ترجمه‌ی علیرضا بهشتی شیرازی (مدیر روزنامه کلمه)  نشر روزنه (شهریور ۱۴۰۰) با طرح جلد تصویر  میرحسین موسوی در  بحران سال ۸۸.

توضیح دامنه: در کتاب اعتماد اثر فرانسیس فوکویاما تأکید بر این است: راه‌حل‌های بهروزی جوامع در ظرفیت‌های بومی آن جوامع نهفته است «که باید از نو کشف شوند.» و این در «فرهنگ» آن کشور جای دارد. درین نظریه‌ی فوکویاما، «سطح اعتماد موجود در جامعه» اصلی‌ترین مؤلفه‌ی توسعه محسوب می‌شود. او در حال حاضر در دانشگاه جانز هاپکینز شهر واشنگتن دی. سی. آمریکا تدریس می‌کند. منبع لازم به ذکر است فوکویاما از تز پیشین خود مبنی بر »لیبرالیسم؛ پایان تاریخ» دست کشیده و روی به انتقاد سیاست آمریکا و غرب آورده است.

به قلم دامنه: به نام خدا. سلام. مرحوم آیت‌الله سیدمحمود طالقانی در کتاب تفسیر ۶ جلدی «پرتوی از قرآن» چه سبک و روشی داشت؟ ایشان با این باور که «قرآن باید راهنمای عمل مسلمانان در زندگی باشد» از حوزه‌ی نجف و قم به تهران آمد و در عصر استبداد رضاخانی به ترویج قرآن همت گذاشت و «بیشتر از هر چیز تفسیر قرآن و نهج‌البلاغه درس می‌داد» حتی زمانی که از سوی پهلوی دوم در زندان قصر محبوس بود. او ابتدا بر تفسیرش عنوان نگذاشت. تفسیر قرآن را دارای شرایطی دشوار می‌دانست و به گفته‌ی آقای «محمدمهدی جعفری، تفسیر را «به معنای پرده‌برداشتن از منظور اصلی خداوند» می‌دانست و به همین علت، عنوان برداشت و تفسیرش را بعداً «پرتوی از قرآن» نامید. او ابتدا در مسجد منشور سلطان و از سال ۱۳۲۷ در مسجد هدایت تهران، به تفسیر قرآن مشغول بود تا این که در سال ۴۱ به زندان افتاد و در زندان و پس از آن در تبعیدِ «زابل» و «بافت» نیز کار تفسیر قرآن را ترک نکرد. مثلاً در سال ۱۳۴۲ در مقدمه‌ی پرتوی از قرآن نوشتند «الان در زندان هستم مانند زنده‌ای در میانِ قبر.»

محمدمهدی جعفری

قبر طالقانی بهشت زهرا

سبک تفسیری طالقانی دقت در «ساختار واژه‌ها است»زیرا ساختار واژه‌ها و الفاظ قرآن را گویای معنای آن می‌دانست و این از شاخصه‌های ممتاز «پرتوی از قرآن» است. «علم‌زده نبودند» اما از «کتاب‌های علمی استفاده و آنها را با دقت مورد مطالعه قرار می‌داد» و همین «زمینه‌های نوینی برای فهم بهتر حقایق تغییر‌ناپذیر قرآنی» بود و نخستین شرط لازم در تفسیر صحیح را «تأیید گرفتن از آیات قرآن می‌دانست.» و دومین شرط صحت تفسیر از نگاه ایشان، راهنمایی الفاظ قرآن است و علاوه بر این دو شرط، از روایات صحیح نیز در تفسیر قرآن کمک می‌گرفت. و در کنار این، «برداشت‌های عرفانی نیز از قرآن» داشت و نیز از اشعار مولوی در تفاسیر خود استفاده کرده است؛ چیزی در حدود ۳۰۰ الی ۴۰۰ بیت. چراکه قرآن کریم از نگاه طالقانی «کتاب هدایت بشر، آن هم در همه ابعاد وجودی انسان است.» بنابراین، آقای طالقانی در تفسیر قرآن کریم «بیشتر از ساختار واژه‌ها، ترکیب کلمات و آهنگ‌ها بهره برده است.»

لازم به توضیح است که «پرتوی از قرآن» به این گونه تفسیر و تنظیم شده است. منبع: جلد اول سوره‌ی حمد تا آیه‌ی ۱۴۴ سوره بقره، در جلد دوم بقیه‌ی سوره‌ی بقره، در جلد سوم سوره‌ی آل عمران، در جلد چهارم جزء سی‌اُم از ابتدا تا آخر سوره‌ی الطارق، در جلد پنجم بخش پایانی جزء سی‌اُم و در جلد ششم یعنی آخرین جلد، ۲۲ آیه‌ی نخست سوره‌ی نساء تفسیر شده است.

توضیح: درین متن تنظیمی‌ام، از گفت‌وگوی‌ آقای محمدمهدی جعفری -مترجم و شارح نهج‌البلاغه و از شاگردان آیت‌الله طالقانی- در سایت قدس آستان قدس رضوی مدد گرفتم.