این متن را آقای جواد لگزیان  تدوین کرد که به علت اهمیت آن در معرفی کتاب «آشنایی با تفکر تحلیگرانه (واسازی تفکر و بررسی اجزای آن)» بازنشر داده می‌شود.

 

 

چکیده‌ی نقل: کتاب در چهار فصل درک مبانی نظری تحلیلگری، مراحل آغازین تحلیلگری، تحلیلگری به‌منظور فهمیدن چیزها و درک عمیق‌تر آنچه آموخته‌اید، سامان یافت. لیندا الدر روانشناس آموزشی و ریچارد پل معلم و متفکر آمریکایی از نویسندگان این کتاب‌اند. چگونه تحلیل کنیم؟ چگونه فکر کنیم؟ از نگاه لیندا الدر و ریچارد پل همه‌ی انسان‌ها فکر می‌ کنند. این در ذات ماست. اما بخش اعظم تفکر ما به‌خودی‌خود سوگیرانه، مغشوش، جاهلانه، یا پیش‌داورانه است. برای خوب فکر کردن باید دست‌کم مقدمات تفکر را، یعنی مؤلفه‌هایی را که هر جور اندیشیدنی بر پایه‌ی آن‌ها صورت می‌پذیرد، بشناسیم. به‌عبارت‌دیگر باید یاد بگیریم تفکر را به اجزای سازنده‌ی آن تجزیه و تحلیل کنیم. آنها در گام اول از هشت سازه یا مؤلفه تفکر می‌‌گویند: هرگاه فکر می‌ کنیم، به منظوری و از منظری فکر می‌‌کنیم مبتنی بر مفروضاتی که هریک پیامدها و استلزاماتی دارند. این مدل ارائه‌شده الگویی است برای همین کار:

 

۱)  هدف اصلی این مقاله عبارت است از ... (اینجا سعی می‌‌کنید قصد نویسنده را از نوشتن این مقاله به درست‌ترین شکل بیان کنید. نویسنده می‌‌خواسته به چه هدفی برسد؟)

ارانه‌ی نقلی از سید علی اصغر شفیعی: نکات مفهومی و کاربردی کتاب «کالبدشناسی دولت» نوشته موری روتبارد، با تمرکز بر بخش‌های کلیدی کتاب آمده است. این نکات به‌صورت نکته‌برداری شده و قابل استفاده در مطالعات سیاسی و فلسفی گردآوری شده‌اند و

 

 

فصل اول

آنچه دولت نیست. دولت به‌اشتباه نهادی برای خدمت به منافع جمعی معرفی می‌شود. باور «ما دولت هستیم» فریبی ایدئولوژیک برای مشروع‌سازی اقدامات دولت است. هیچ‌گاه نمی‌توان دولت را معادل با "مردم" دانست؛ حتی در دموکراسی‌ها. اگر 70% مردم تصمیم بگیرند 30% را بکشند، این همچنان قتل است، نه خودکشی.

 

فصل دوم
آنچه دولت هست تنها راه طبیعی برای بقای انسان، تولید و مبادله‌ی داوطلبانه است. دو روش برای تأمین معاش:  روش اقتصادی ؛ تولید، مبادله، رقابت مسالمت‌آمیز. روش سیاسی ؛ غارت، زور، مصادره. دولت سازمانی است که از روش سیاسی بهره می‌برد. دولت ابتدا باید جامعه‌ای تولیدکننده داشته باشد تا بتواند از آن غارت کند.

 

فصل سوم 
چگونه دولت خود را حفظ می‌کند دولت برای بقا، باید مشروعیت خود را در ذهن اکثریت تثبیت کند. ابزار مشروع‌سازی ؛ توجیهات ایدئولوژیک (حق الهی، تخصص‌گرایی، ناگزیر بودن) اتحاد با روشنفکران. آموزش رسمی، تاریخ‌نگاری حکومتی، تبلیغات.

 

فصل چهارم
چگونه دولت از مرزهای خود فراتر می‌رود. مفاهیمی چون قانون اساسی، حقوق طبیعی، و دموکراسی، ابزاری برای مهار دولت بودند که به ابزار مشروع‌سازی دولت بدل شدند. دولت از دستگاه قضایی برای توجیه قدرت خود بهره می‌گیرد (مثلاً در آمریکا). روشنفکران گاهی مفاهیم پیچیده علمی را برای توجیه سلطه‌ی دولت به‌کار می‌گیرند. دولت با تبدیل خود به "خبرگان برنامه‌ریز" چهره‌ای عقلانی به سلطه می‌دهد.

 

نکات مفهومی کلیدی
ایدئولوژی؛ ستون فقرات سلطه‌ی پایدار دولت؛ ابزار خاموش کردن دگراندیشی. دولت انگل است، نه تولیدکننده؛ زیرا از دسترنج دیگران تغذیه می‌کند. ملی‌گرایی، دین حکومتی، سنت‌گرایی، تاریخ رسمی همگی برای فریب توده‌ها و کسب مشروعیت ساخته شده‌اند. استقلال قوه قضائیه در ظاهر، ولی در عمل بخشی از همان دستگاه حاکم است.

اشاره: این پست شامل چندین متن توسط "روزبه روزگرد" عضو مدرسه فکرت در صحن مدرسه فکرت شعبه‌ی ایتا نوشته می‌شود و در این جا توسط بنده (دامنه) بازنشر می‌شود. صحیح و ناصحیح آن به مدیر سایت دامنه ربط ندارد. دامنه.

 

سلسله گفتار انسان سازان ایران ۱

صمد مثل درخت سنجد

او آموزگار انسان ساز بود. درستکار و راستین. دوم تیر ۱۳۱۸ دنیا آمد، شهریور ۱۳۴۷ در رود ارس مشکوک غرق شد. صمد بهرنگی خود کودکی خود را گزارش نمود:

«مثل قارچ، زاده نشدم بی پدر و مادر، اما مثل قارچ نموّ کردم. ولی نه مثل قارچ زود از پا درآمدم. هر جا نَم بود، به خود کشیدم. کسی نشد مرا آبیاری کند. نموّ کردم مثل درخت سنجد، کج و معوج، قانع به آب کم، و شدم معلم روستای آذربایجان.»

 

سلسله گفتار انسان سازان ایران ۲

تنها تفریحش باغات مشهد

شیخ عبدالجواد ادیب نیشابوری از انسان سازهای شریف روزگار ایران بود. بیش از ۴۰ سال در حوزه ی علمیه ی مشهد تدریس تأثیرگذار کرد. از میان هزاران طلبه، چندین چهره ی مطرح تعلیم داد. نیز ملک الشعرای بهار، بدیع الزمان فروزانفر، ادیب طوسی از شاگردان مشهورش بودند. تنها تفریحش باغات مشهد بود، در آن جا نیز حلقه ی ادبی می آراست. ۶۰ هزار بیت شعر گفت، یکی از یکی دیگر بهتر، خصوص این یکی بیتش: "همچو فرهاد بوَد کوه کنی پیشه ی ما // سنگ ما شیشه ی ما، ناخنِ ما تیشه ی ما"

اول 

خرداد

۱۴۰۴ : روزبه روزگرد عضو مدرسه فکرت

 

سلسله گفتار انسان سازان ایران ۳

دین، فکر، عقل

شیخ محمد مجتهد شبستری، ادبیات دینی ایران را باز کرد. او می گوید «ایمان» را باید با «تفکر و تعقل» سیراب کرد وگرنه سر از خشونت در می آورد. معتقد است ایرانیان بحث های سنت دینی اسلامی، تحلیل و نقادی و تغذیه از آن را باید ادامه دهند. او فریاد زد طی چهل سال مراجع تقلید حکومتی ایران، قرائت رسمی غیرمعقول و خشونت پرور از کتاب و سنت را در ایران پشتیبانی، ترویج و تئوریزه می کنند. محیط آنان با انواع قداست ها و القاب توهم آور چنان آراسته شده که گویی آراء و افکار و فتاوی و مواضع سیاسی و اجتماعی آنان فوق هر گونه پرسش است. شبستری مفسر نوین دین، فکر، عقل به عنوان مثلث نیاز بشری بوده و هست و در تفسیر متن خبره و فرید مانده است.

دوم

خرداد

۱۴۰۴ : روزبه روزگرد عضو مدرسه فکرت

 

سلسله گفتار انسان سازان ایران ۴

 مفسّر عدل و قسط

محمدرضا حکیمی فیلسوف عدل و شرع از پارساهای ایران بود. او که خود مجتهد بود، در ص ۳۳ کتابش «۱۵۰ سال مبارزه ی خونین» روحانیت را در موجودیت غالب، با تحول، بی رابطه می دانست و از اقتصاد نوین، ناآگاه و از ملاحظه ی اهداف دین به هنگام استنباط احکام دین، در غفلت. حکیمی معتقد بود اسلام بر فراهم آوری مقتضیات رشد برای انسان ها و از بین بردن موانع رشد افراد، تأکید دارد، پس ناچار باید قسط و عدل ایجاد شود. او به زندگی «در روز» باور داشت. شعار او «فکر کن؛ بیاب» بود. او از "عالمان اقدامگر" دفاع می کرد، نه اهل ریا و حرف. در اقتصاد نیز بر نفی تکاثر کوشید. جامعه ی مورد نظرش "جامعه ی سالم قرآنی" بود. و می گفت انسان در سیر آفاقی وسیر انفُسی ساخته می شود. وی هشدار می داد در ص ۶۵ همین کتاب که اسلام دین صرفاً فرصت طلبی و اقتدار نیست، دین عدالت و انتظار و قسط است. و مردم باید طعم توزیع عمومی عادلانه ی اموال عموم را بچشند و گرنه حکومت از عدل ساقط است.

سوم

خرداد

۱۴۰۴ : روزبه روزگرد عضو مدرسه فکرت

 

 

سلسله گفتار انسان سازان ایران ۵

مُنظلم نشدن

محمد تقی شریعتی پدر دکتر علی شریعتی مشهور شد به سقراط خراسان. او از پایه گذاران تفسیر نوین قرآن بود. در مشهد بر خیلی از افراد اثر گذشت و انسان ساخت. او معتقد بود مظلوم بودن شرافت است ولی مُنظلم بودن، زیر بار زور و ناحق رفتن است. (ص ۱۱۵  کتاب از چشمه ی کویر) او در ص ۱۲۷  همین اثر می گوید وقتی عقل کنار گذاشته شد راه را برای سیل خرافات همواره می کند. از نظر آن عالم دین، رنج پیامبر (ص) و خدمات اسلام را کسی می فهمد که با دنیای جاهلیت آشنا باشد (رجوع به ص ۲۰۴)

چهارم

خرداد

۱۴۰۴ : روزبه روزگرد عضو مدرسه فکرت

ادامه دارد 

متن نقلی: نوشته‌ی جعفر آهنگر: سلام دوم خرداد؛ روزی که تاریخ، لبخند زد. برای من سید محمد خاتمی، تنها یک سیاست‌مدار نیست. او مردی است از جنس واژه‌هایی که این روزها کمیاب‌اند: تدبیر، اخلاق، گفت‌وگو. نه عبایش مهم بود، نه لبخندهای آرامش؛ مهم آن بود که "امید" را به ما برگرداند. کسی که در روزگاری پر از یأس و تردید، جرئت کرد از آزادی حرف بزند. کسی که گفت: "زنده باد مخالف من."

نوشته‌ی ابراهیم طالبی دامنه دارابی : ۲ ، ۳ ، ۱۴۰۴ : "من میترا نیستم" کتابی‌ست داستان، از سرگذشت زینب کمایی که سال ۱۳۶۱ توسط سازمان ترور مسعود رجوی در شاهین‌شهر اصفهان ربوده و ترور شد. شهید زینب کمایی خود اسمش را از میترا به زینب تغییر نام داده بود طی یک مراسم افطار.

 

 

زینب مرتب به بچه‌ها کتاب‌های دکتر علی شریعتی و آیت الله مرتضی مطهری می‌داد.(ر.ک: ص ۵۳) او طبق سفارش امام خمینی به جوان‌ها، دوشنبه‌ها و پنجشنبه‌ها روزه می‌گرفت. (ر.ک: ص ۵۲) خانم کچویی مدیر دبیرستان می‌گوید زینب را از کلاس‌های اعتقادی جامعه‌ی زنان شاهین‌شهر می‌شناختم. (ر.ک: ص ۱۶۷) زینب بعد از انقلاب تصمیم گرفت در قم طلبه شود. (ر.ک:  ص ۵۴ و ۹۴) مردم شاهین‌شهر بیشتر مهاجر بودند.