فتواهای جدید مراجع تقلید
بخش دوم
فتوای آیت‌الله العظمی سیدعلی سیستانی:
توضیح: بسیاری از مراجع فرو بردن کامل سر در آب را مُبطل روزه می دانند، اما آیت الله العظمی سیستانی دربارۀ فرو بردن کامل سر در آب به هنگام روزه فتوای متمایزی دارند: پاسخ: «فرو بردن تمام سر در آب، روزه را باطل نمی‌کند؛ ولی کراهت شدید دارد و احتیاط مستحب در ترک آن است.» بیشتر بخوانید ↓
فتوای آیت‌الله العظمی سیدعلی سیستانی:
سؤال: چرا باید در سجده از مهر استفاده شود؟
پاسخ: «در نماز باید سجده بر زمین یا آنچه از زمین روئیده است باشد و خوردنی وپوشیدنی نباشد و در زندگی امروزی چون خانه ها مساجد و سالن ها با موکت وفرش و امثال آن پوشیده شده است که سجده بر آنها صحیح نیست لذا از مهر که از جنس خاک است برای سجده استفاده می شود و نیز موضع سجده باید پاک باشد التزام بر این شرط در مهر آسانتر است . البته سجده بر تربت سیدالشهدا از همه بهتر است» (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی سیدعلی سیستانی:
سؤال: با توجه به مطالب منسوب به حضرتعالی در بعضی از سایتها مبنی بر تأیید (عرفان صاحب فصوصی) تقاضا می‌شود نظر شریف را در این رابطه اعلام فرمائید.
پاسخ: «این‌جانب در ارتباط با معارف اعتقادی به روش اکابر علمای امامیه (قدس الله اسرارهم) که مطابق با آیات قرآن مجید و روایات اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) می‌باشد معتقد بوده و روش فوق الذکر را تأیید نمی‌نمایم.» (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی سیدموسی شبیری زنجانی:
سؤال: دوستی دارم که با شوهرش اختلاف دارد و گاهی اوقات که با شوهرش به مشکل بر می‌خورد، با من درد و دل می‌کند. آیا شنیدن اختلافات و مشکلات زندگی ایشان که گاهی با بیان برخی از عیوب اخلاقی شوهرش همراه است، غیبت محسوب می‌شود و باید از شوهرش حلالیت بطلبم؟
پاسخ: «غیبت، به گفتن عیب مخفی محقق می‌شود. البته اگر گفتن عیب آشکار، موجب هتک مؤمن باشد یا مفسده دیگری داشته باشد، حرام است. اعاده حیثیت در صورت امکان لازم است؛ و اگر اعاده حیثیت ممکن نباشد یا غیبت وی موجب اذیتش شده باشد باید _در صورت امکان_ حلالیت بطلبید، البته اگر حلالیت طلبیدن مفسده داشته باشد _مثلاً باعث نزاع و کدورت شود_ حلالیت طلبیدن لازم نیست بلکه برایش دعا و استغفار کنید و در هر صورت باید از این معصیت توبه کنید.» (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی سیدعلی سیستانی:
سؤال: من یک جوان بیکار هستم آیا مهاجرت به غرب جایز است؟
پاسخ: «مهاجرت به سوی غرب با سه شرط جایز است:
۱- این که مطمئن باشد خطر غرق شدن ومانند ان سلامتی او را تهدید نمی کند.
۲- مطمئن باشد که می تواند دین خود را در آنجا نگه دارد و از انجام وظایف شرعی باز‌نمی‌ماند.
۳- مهاجرت موجب ترک واجبی در وطن مانند نفقه واجب زن وفرزند نشود.
با همه اینها حضرت ایة الله مهاجرت جوانها را در حال حاضر برای جوانان صلاح نمی‌دانند.». (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی:
سؤال: می‌گویند پس از انجام تتو و هاشورِ اَبرو نباید به آن موضع آب رسانده شود. حال برای نماز چگونه باید وضو گرفت؟
پاسخ: «به طور کلی جایز نیست انسان کاری کند که نتواند طهارت اختیاری (وضو و غسل عادی) بگیرد و در صورت انجام آن، اگر مشقت شدید ندارد باید برطرف شود و با وضو یا غسل عادی نماز بخواند. البته در انتهای وقت که زمان برای وضو گرفتن تنگ باشد نه تیمم، اگرچه معصیت کرده ولی می‌تواند با تیمم نماز بخواند». (منبع)
فتوای آیت‌الله‌العظمی لطف‌الله صافی گلپایگانی:
سؤال: آیا شخص می‌تواند خمس مال خود را بین فقرا و نیازمندان محل زندگی خود مصرف کند؟
پاسخ: خمس دو بخش است به طور مساوی؛ یک بخش سهم مبارک امام علیه السلام است که اختیار مصرف آن با مجتهد جامع الشرائط است و باید به دست او برسد و بخش دیگر سهم سادات بزرگوار است که به مستحقّ شرعی از سادات فقیر پرداخت می‌شود. والله العالم. (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی:
سؤال: نظر به احترام بسیار زیاد ذریّه رسول اکرم(ص) در میان مؤمنین و اهمیت رعایت احکام سادات نظیر حرمت دریافت زکات و یا جواز دریافت خمس، آیا صرفا افرادی که از ناحیه پدر نسب به سلسله سیادت می برند، جزو سادات محسوب می شوند و یا با توجه به جایگاه دخت گرامی نبی اکرم حضرت محمد(ص) در سلسله سادات، افرادی که از ناحیه مادر نیز به این سلسله منور نسب می برند جزو سادات محسوب می گردند و احکام و حرمت سادات شامل حال ایشان نیز می شود؟ و اگر این افراد به واسطه سیادت مادر جزو سادات محسوب می گردند آیا سیادت به فرزندان ایشان نیز منتقل می گردد و احکام و حرمت سادات شامل فرزندان ایشان نیز می شود؟
پاسخ: بسمه تعالی. حرمت دریافت زکات یا جوازدریافت خمس احکام مربوط به هاشمی است وهاشمی کسی است که از طریق پدر نسبش به هاشم بن عبد مناف(نیای دوم پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله سلم) برسد وسادات،یعنی ذریه حضرت زهراسلام الله علیها از آن جهت که ازناحیه امیر المومنین علی علیه السلام نسبشان به حضرت هاشم علیه السلام می رسد،مشمول این احکام هستند.البته کسانی که ازناحیه مادر به این خاندان منسوب هستند دارای احترام هستند ولی هاشمی یا سید محسوب نمی شوند.. (منبع)
دستگاه مکانیزه غسل میّت
سؤال: .نظر حضرتعالی درباره حکم شرعی غسل میّت با دستگاه‌های مکانیزه، آن هم بدون دخالت انسان که در برخی از غسالخانه‌ها رواج یافته است چیست؟
پاسخ ها:
فتوای آیت‌الله العظمی سید علی سیستانی: اگر با شرایطی که در رساله‌های عملیه ذکر شده، باشد اشکال ندارد.
فتوای آیت‌الله العظمی ناصر مکارم شیرازی: در صورتی که تمام شرایط شرعیه مراعات شود و دستگاه به فرمان شخص مسلمانی کار شود مانعی ندارد.
فتوای آیت‌الله العظمی لطف الله صافی گلپایگانی: در فرض سوال بنا بر احتیاط واجب، کفایت نمی‌کند. (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی سید علی سیستانی:
سؤال: نشستن یک دختر در کنار یک پسر در یک کلاس دانشگاه چه حکمی دارد؟
پاسخ: «اگر بیم کشیده شدن به گناه نباشد، با رعایت حدود شرعی اشکال ندارد.» (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی:
سؤال: با توجه به عرف امروزه درباره تربیت صحیح و مقدمات رشد کودک، مصادیق نفقه‌ی اولاد که بر پدر واجب است، چیست؟
پاسخ: «هر چیزی که نداشتن آن موجب حرَج در معاش فرزند شود یا شأن اجتماعی وی را پایین بیاورد، از نفقه واجب بر پدر محسوب می شود.» (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی سیدعلی سیستانی:
سؤال: حد نگاه کردن به زن نامَحرم نه از روی لذت تا به چه حد است؟
پاسخ: مساله نگاه کردن مرد به بدن زنان نامحرم و همچنین نگاه کردن به موی آنان، چه با شهوت باشد چه بدون شهوت، چه باترس افتادن در حرام چه بدون آن، حرام است. و نگاه کردن به صورت آنان و دستهایشان تا مُچ، اگر با شهوت یا با ترس از افتادن در حرام باشد، حرام است. بلکه احتیاط مستحب آن است که بدون شهوت و ترس از افتادن در گناه هم به آن نگاه نکند.
و نیز نگاه کردن زن به بدن مرد نامحرم باشهوت و ترس از افتادن در گناه، حرام می باشد، بلکه بنابر احتیاط واجب بدون آن نیز نباید نگاه کند مگر به جاهائی از بدن که معمولا مردها نمی پوشانند مانند سر و دستها و ساق پاها که نگاه کردن زن به این جاها اگر بدون شهوت و بدون ترس افتادن در گناه باشد، اشکال ندارد.
و نگاه کردن به بدن زنهای بی باک که اگر کسی آنها را امر به حجاب نماید اعتنا نمی کنند، اشکال ندارد مشروط به آنکه بدون شهوت و ترس از افتادن در حرام باشد، و در این حکم فرقی میان زنهای کُفار و دیگر زنها نیست، و همچنین فرقی نیست میان دست وصورت ودیگر جاهای بدن که معمولا آنها نمی پوشانند. (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی ناصر مکارم شیرازی:
سؤال: جاری کردن عقد اخوّت چه احکامی دارد؟
پاسخ: شایسته است برادران مومن، در روز غدیر، با یکدیگر عقد اخوت و برادری به شکلی که در مفاتیح آمده، جاری کنند که بعد از آن سزاوار است برخی امور را رعایت نمایند: 1- برای یکدیگر دعا کنند. 2- در زیارت ها بجای دیگری نیز زیارت کنند. 3- در آخرت یکدیگر را شفاعت کنند.(منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی سیدعلی سیستانی:
سؤال: برای خانم هایی که عذر شرعی دارند تا چه حدی می توانند به ضریح ائمه (علیهم السلام) نزدیک شوند؟
جواب: نشستن در صحن ها و رواق هائی که مسجد نباشد اشکال ندارد ولی در رواقی که ضریح مقدس در آن قرار دارد به احتیاط واجب نمی تواند در آنجا بنشیند و می تواند از یک در داخل شود و از در دیگری خارج شود. (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی یوسف صانعی:
دربارۀ حج:
سؤال: آیا پوشیدن دو جامه اِحرام برای بانوان واجب است؟
جواب: برای زن پوشیدن دو جامه لازم نیست و می‌تواند در لباس خودش مُحرِم شود.
سؤال: اِحرام بستن مردها در پارچه‌ای که نازک و بدن نماست چه حکمی دارد؟
جواب: لازم است جامه‌ای را که لنگ قرار می‌دهد نازک نباشد و احتیاط مستحب آن است که ردا هم بدن‌نما نباشد.» (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی سیدعلی سیستانی:
دربارۀ طواف: «ظاهراً معیار قرار دادن کعبه در سمت چپ، صدق عرفی است، همانطور که از سواره طواف نمودن پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به دست می آید، و نیازی به دقت کردن در آن و منحرف نمودن بدن هنگام رسیدن به رکن های چهارگانه کعبه و دو دهانه حجر اسماعیل (علیه السلام) تا یقین حاصل شود که طرف چپ بدن دقیقاً روبروی کعبه قراردارد، نیست.» (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی ناصر مکارم شیرازی:
سؤال: شاباش دادن چه حکمی دارد؟.
پاسخ: اگر شاباش را در برابر رقص بدهند، اشکال دارد. و در صورتی که مفسده ندارد به صاحبان اصلی برگردانید و الا به فقرا صدقه دهید و اگر خودتان نیازمند باشید می توانید استفاده نمایید. (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی سیدعلی سیستانی:
سؤال: برخی از زنان هستند که آرایشی ملایم بر صورتشان می‌زنند با این استدلال که «ملایم است و باعث تحریک نمی‌شود و اگر حرام هم باشد حرامش اندک است و چون آنها هم مثل هر انسان دیگری هستند، دوست دارند حس کنند ظاهرشان در نظر دیگران پذیرفتنی است و نه چیزی بیش از این». از خداوند می‌خواهیم شما را در هر خیری موفق گرداند و از شما خواستاریم ما را با نصحیتی پدرانه بهره‌مند سازید تا مگر خدا صلاح ما و صلاح آنها را در آن قرار دهد.
پاسخ: حضور زن در مقابل مرد نامحرم در حالی که ذره‌ای آرایش داشته باشد مطلقاً حرام است، و آنچه ذکر شد عذری برای ارتکاب این حرام نیست، و بر زن مؤمنه واجب است که به جمیع احکام شرعی پایبند باشد.
سؤال: در کشورهای غربی متدوال شده که لنزهای رنگی بر چشم می چسبانند آیا چنین کاری به قصد آرایش و آشکار شدن در برابر اَنظار مردان نامحرم، جایز است؟
پاسخ: اگر عُرفاً زینت شمرده شود جایز نیست. (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی یوسف صانعی:
سؤال: بعضی از راننده های کامیون در حین عبور در داخل محدوده شهری از بوق های با صدای قوی استفاده میکنند، که بی اختیار و بعضاً با اختیار بر گذشتگان آنان لعنت خدا را نثار می کنیم. آیا استفاده از این نوع بوق ها توسط آنان و عکس العمل ما، شرعاً جایز است؟
پاسخ: ایجاد زحمت برای دیگران و اذیّت کردن آنها، شرعاً حرام است. بنابراین، مثل بوق زدن راننده که برای اذیّت کردن مردم باشد، غیر جایز است; و کار شما هم که به گذشتگان آنها لعن می کنید، صحیح نمی باشد، چرا که لعن و دوری از رحمت باید برای اذیّت کننده درخواست شود نه دیگران، زیرا « وَلاَ تَزِرُ وَازِرَهٌ وِزْرَ أُخْرَى »، یعنی هیچ کس بار گناه دیگری را بر دوش نگیرد و هرکس مسئول عمل خویش است. (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی سیدعلی سیستانی:
سؤال: اختلاط و صحبت کردن دختر و پسر چه حکمی دارد؟
پاسخ: در مورد اختلاط با نامحرم باید زن کاملا حجاب را رعایت کند ودر صورت نیاز ضروری به صحبت کردن, از نازک کردن صدا و زیبا کردن ان و همچنین از سخنان نامناسب بپرهیزد و وقار و عفت خود را نگه دارد, در عین حال بهتر است به طور کلی از اختلاط اجتناب شود زیرا معمولا رعایت حدود و آداب شرعی نمی شود. (منبع)
سؤال: آیا نشستن یک دختر در کنار یک پسر در یک کلاس دانشگاه چه حکمی دارد؟
پاسخ: اگر بیم کشیده شدن به گناه نباشد، با رعایت حدود شرعی اشکال ندارد.(منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی سیدعلی سیستانی:
سؤال: وظیفه کهنسالان که توانایی روزه گرفتن ندارند، چیست؟
پاسخ: کهنسالان در صورتی که توانایی روزه گرفتن نداشته باشند یا در صورت روزه داری برایشان مشکلی پیش می آید، می توانند افطار کنند و به جای هر روز افطار، فدیه دهند.
در استفتای دیگری سوال شده است که آیا حکم کسی که بیماری تشنگی دارد همانند کهنسالان است؟
پاسخ: این افراد نیز همانند کهنسالان می توانند افطار کرده و فدیه پرداخت کنند. (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی سید محمدسعید حکیم
سؤال: فتوای شما دربار‌ه‌ی کسانی که از اسلام به دین دیگری می‌گروند چیست؟ از نظر شما، آیا آنها مستحق مجازات هستند؟ اگر چنین است، چه مجازاتی؟
پاسخ: هیچ شکی نیست که آنها در آخرت سزاوار مجازاتی عظیم هستند. خداوند متعال می‌فرماید: «کسانى که کفر ورزیده‌اند، سرورانشان طاغوتند، که آنان را از روشنایى به سوى تاریکیها به در مى‌برند. آنان اهل آتشند که خود، در آن جاودانند.» (۲:۲۵۷).
مجازات در این دنیا وظیفه‌ی ما نیست. (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی سیدعلی سیستانی:
سؤال: در کشور دانمارک زندگی میکنم روز در ماه مبارک رمضان ۲۰ تا ۲۱ ساعت است و من مشغول کار هستم و نمی توانم با این روزهای بلند روزه را تحمل کنم حکم روزه من چیست؟
پاسخ: واجب است بر طبق اوقات شرعی همان شهر روزه بگیرید هرچند روز بلند باشد ولى اگر روزه گرفتن مشقت زیادی داشته باشد و عادتا قابل تحمل نباشد ، جایز است در هنگام شدت گرسنگی و تشنگی بنابر احتیاط واجب تنها به مقدار ضرورت آب بنوشید یا غذا بخورید و باید بقیه روز را به احتیاط واجب امساک کنید و بعد از ماه رمضان این روز را قضا کنید و کفاره ندارد.
و نیز می توانید در محدوده زمانی بین اذان صبح تا قبل از اذان ظهر به مقدار مسافت شرعی (۲۲ کیلومتر) از آخرین خانه های شهر خارج شده و روزه خود را در آنجا افطار کنید و به شهر بازگشته و در این فرض امساک واجب نیست و باید بعدا آنرا قضا کنید و کفاره ندارد.
و اگر روزه مانع کاری باشد که امرار معاش متوقف بر آن است مثلا موجب ضعف شود به گونه ای که امکان ادامه کار نباشد یا به حدی موجب تشنگی شود که قابل تحمل نباشد, پس اگر تغییر کار یا ترک ان در ماه مبارک رمضان ممکن باشد وبتواند زندگی را با مالی دیگر هرچند با قرض ادامه دهد, این کار را انجام دهد و روزه بگیرد. و در صورتی که این امر میسور نباشد، باید روزه بگیرد، ولی هنگام ضعف شدید می تواند با نوشیدن آب یا خوردن غذا بنا بر احتیاط واجب (فقط) به مقدار ضرورت ضعف خود را برطرف کند و خوردن بیش از آن مقدار اشکال دارد, و به احتیاط واجب باید بقیه روز را امساک کند، و باید بعد از ماه مبارک رمضان آن را قضا نماید وکفاره بر او واجب نیست. (منبع)
فتوای آیت‌الله العظمی سیدعلی سیستانی:
سؤال: آیا فاصله انداختن بین دو نماز واجب مثلاً بین ظهر و عصر یا بین نماز مغرب و عشاء مستحب است؟
پاسخ: بهتر است نمازها در زمان فضیلت خوانده شود وقت فضیلت نماز مغرب به احتیاط واجب بعد از اینکه سرخی طرف مشرق ـکه بعد از غروب آفتاب پیدا می شودـ از بالای سر انسان بگذرد تا زوال شفق (سرخی مغرب-حمره مغربیه) است. وقت فضیلت نماز عشا از زوال شفق (تقریبا ۴۵ دقیقه بعد از مغرب) تا یک سوم شب است؟ (منبع)
دهقان
