به قلم دکتر فتح الله دهقان. خداوند فرموده "زمین مکانی همراه با خطرات و تغییرات است". باران اساسا نعمت است. حیات در جهان بستگی به باران دارد. در ادیان آسمانی و فرهنگ های مختلف جهان نیز آب جایگاه خاصی دارد. عدم برخورد صحیح انسان ها با آب این نعمت حیات بخش مشکلات و مصائبی را برای بشر در طول تاریخ فراهم نموده است. در این خصوص لازم دیدم مواردی را به عرض برسانم.
1- اصلاح فرهنگ، سیستم و ساختار: من و شما، مدیران و مسئولان و دست اندرکاران کشور در این فرهنگ و سیستم آموزشی رشد و نمو یافته و تربیت شده و در این ساختار مشغول به کاریم. حوادثی مانند سیل اخیر دلیلی محکم است که اصلاح و تجدید نظر در این امور لازم و ضروری است. وقت آن رسیده که با توجه به تجارب جهانی رفورم در این خصوص صورت گیرد. آیا وقت آن نرسیده که عذرخواهی مسئولین بابت قصورات، کم کاری ها و کاستی ها وارد فرهنگ ما شود؟
2- پیش بینی و پیشگیری: با پیشرفت علوم و تکنولوژی امکان پیش بینی دقیق فراهم شده است. همچنین زمینه پیشگیری از حوادث و اتفاقات ناگوار با هزینه کمتر نیز تاحدود زیادی فراهم شده است.
3- مدیریت بهینه: مدیران متعهد و متخصص با استفاده از علوم پیشرفته و تکنولوژی روز باید اقدام به برنامه ریزی همراه با آینده نگری نماید تا خسارات را به حداقل برساند. سوال این است که آیا دستگاههای مدیریتی کشور خصوصا مدیریت بحران کشور در این زمینه موفق بوده اند؟
4- رعایت استاندارد شهرسازی: امروزه علوم مرتبط با شهرسازی در جهان پیشرفت های شگرفی نموده اند که قادر است از خسارات این گونه حوادث بکاهد. آیا اصول شهرسازی در کشور ما رعایت می شود و با متخلفین برخورد شایسته صورت می گیرد؟
5- فقر: فقر به دو بخش فقر فرهنگی و فقر مادی برمی گردد فقر فرهنگی و عدم آگاهی مردم عاملی مهم و اساسی در این زمینه بوده است. همچنین فقر مادی باعث می شود بخشی از مردم در حاشیه شهرها که در مکان های ارزان ولی آسیب پذیر می باشد اقدام به خانه سازی نمایند.
6- معیشت: با توجه به اینکه بخشی از مردم درآمدشان از کشاورزی و دامپروری می باشد، لازمه اش زیستن در کنار رودخانه ها می باشد. که باعث بالا رفتن ریسک و خطر می شود.
7- عدم باورمندی و پایبندی به قانون: تصرفات و تخلفات، چنگ اندازی به جنگل ها، تصرف حریم رودخانه ها، ساخت و سازهای غیرمجاز، تخریب محیط زیست که توسط افراد و ارگان ها و سازمان هایی که با استفاده از رانت سیاسی و سوء استفاده از اهرم های قدرتی که در اختیار دارند خود را در جایگاهی بالاتر از قانون می بینند و یا پایبند قانون نیستند، باعث بحران بی سابقه تخریب طبیعت در طول تاریخ این مرز و بوم شده، از دیگر عوامل حوادث و سوانحی همچون سیل می باشد.
8- فواید و پیشگیری: علیرغم خسارات و صدماتی که به کشور وارد شده بخش قابل توجهی از کمبود آب کشور نیز جبران شده است. همچنین سیل اخیر آشکار کرد که ما در زمینه مهار آب های سطحی از جمله ساخت سدها، بندها و... ضعف داریم.
9- عبرت آموزی: سیل اخیر حاوی درسی بسیار گرانبها بود و آن اینکه افراط و تفریط در مسائل خانمان سوز می باشد و بایستی از افراط و تفریط پرهیز نماییم.
10- عدم تعرض به حقوق دیگران: حریم، حقوق و جایگاه دیگران را رعایت نکردن خسارت بار است. رعایت نکردن حریم رودخانه، مسیل ها با توجه به اینکه رودخانه خانه رود است و وقتی ما به آن تجاوز نماییم با عکس العمل آن در قالب سیل مواجه می شویم. شایسته است درس بزرگتری نیز بگیریم و آن اینکه به حقوق دیگران نیز احترام بگذاریم.
چاپ روزنامه افتاب یزد 18 فروردین 1398.
