چنار؛ پاجوش؛ پاسوز؛ گوجهفرنگی؛ الاغ مظلوم
"ما پاجوش چنار شما نیستیم پاسوز شما بودهایم" ... "بله، شما چنارید. چون ثمر ندارید اما ما پاجوش نیستیم."
"ما پاجوش چنار شما نیستیم پاسوز شما بودهایم" ... "بله، شما چنارید. چون ثمر ندارید اما ما پاجوش نیستیم."
"قالَ سَنَشُدُّ عَضُدَکَ بِاَخیکَ وَ نَجعَلُ لَکُما سُلطانا"
: به قلم دامنه: تاریخ انتشار : دوشنبه ۱۶ بهمن ۱۴۰۲، ۱۱:۲۴ ق.ظ: گلگاوزبان بانو سید معصومه با خاطرهی خاص دامنه: او -که عکسهایی هم ازو از مستند انداختم- خانم "سید معصومه میری" ست از استخرپشت نکا. زنی کارآفرین. باری؛ وقتی فرزندش را از دست داد، این بانوی محترم دچار تشویش و پریشانحالی شد؛ اما مغلوب یأس -این متاع خانمانسوزِ پیلافکَن- نشد. فرهنگ فکر داشت و پشتکار؛ به فکر و اندیشه فرو رفت تا چاره را کشف کند؛ کرد. بر یأس یورش بُرد آن را بر زمین زد و زمین خود را آباد کرد. نکا مینشیند اما زادگاهش استخرپشت را به زیر کشت گلگاوزبان برده است و باغ کرده است؛ گلستانی شد برای خود. محو تماشایش شوید اگر خواستید. کندو هم دارد؛ این هم کندوی شمارهی ۲۸ زنبور عسلش. از همین دور، از قم، خداقوت میگویم به ایشان که از سخنانش فهمیدم فردی فرهیخته هست؛ چون خیلی ردیف حرف میزد؛ پربار و پراثر و پرمغز.
علاقه به محصولات باغ
نظاره بر زمین زیر کشت
هنگام مصاحبه در مستند
سر قبر فرزندش
نیز کندوی شماره ۲۸
کار با هوکا
بانویی کارآفرین
استخرپشت نکا
خانم سید معصومه میری
چرا خاطره خاص باید گفت؟ خوا چون حرف "گلگاوزبان" شد. گُلی که هر بوتهاش هشت سال تمام، گل میدهد. گویا هر سال چند بار با چند چین. من تازه عروسی کرده بودم؛ کَی؟ روز عید غدیر، ۳۱ مرداد ۱۳۶۵. یک روز خانمم گفت گلگاوزبان بخر. آن زمان توی محل میگفتند گلگاوزبان، زبان شیمار را میبندد! البته میان او و مادرِ حلیم من، گمان نکنم حتی یک مشاجرهی لفظی سطحی دو سطری پیش آمده باشد؛ هرگز. البته خوبی از مادرم بود که حکیم علیم حلیم بود. پُررویی و زورگویی کردم؟!! نه، بذار بگویم: خوبی از هر دو بود. هم مادرم مرحوم زهرا آفاقی و هم خانمم، خ. دارابکلایی. آری؛ گفت گلگاوزبان بخر. محل ما دارابکلا نداشتند. رفتم ساری، نرگسیه. راستهیی که عطاری هم داشت؛ همان گذر، که پله میخورد به سمت مسجد جامع شهر.
رمان "ناشناس" اثر فیُودار داستایِفسکی روسی است. (۱۸۸۱ - ۱۸۱۱ میلادی) ترجمهی آقای حمیدرضا آتشبرآب و خانم پریسا شهریای او معتقد بود تنها روانِ انسان است که حضور دارد. (ر.ک: ص ۳۱) خودش آزمایشگر سرشتِ انسان در رمانهایش بود. از نظر وی فقط زیبایی، جهان را نجات خواهد داد (ر.ک: ص ۱) درین اثر در ص ۷۱ میگوید: طبع همیشهخشنودی در دنیا وجود دارد که همواره به همه چیز اُنس میگیرد.
از منظر این رمان، روحهای فرومایه به محض این که از زیر یوغِ ستم رها شوند خود ستم میکنند. (ر.ک: ص ۹۰) مثلاً فاما فامیچ (شخصیت منفور داستان) که حاضر شد برای به دستآوردنِ مقام و درآمد، در خدمت یک ژنرال درآید و به درخواست او ادای هر جک و جانوری را درآورَد و به هر کار پلید و شرمآور روی آورَد. حال و حالات برخی از آدمها؛ که مثل یک ستونِ بیاحساس، بیروح ایستادهاند. داستایفسکی همیشه در آثار خود حضور خدای قهار و ناظر و حسابگر را حس میکرد و عذاب و امتحان او را برجسته مینمود. "ناشناس" از نظر من میخواهد با نقد افراد رذل و شُوم، بفهمانَد هر موقعیتِ زندگی در حکم سیستمی است که به صورت پویا باید در حالِ گسترش باشد وگرنه آن فرد نوکر بار میآید و خفت میخرَد و پیِ پچپچه و خبرچینی از این و از آن میرود سرشتش را آلوده میکند. بگذرم. دامنه | ابراهیم طالبی دارابی
هنگامی که دیدم آقای "تای دولا ساین" جوانِ رَپِر (=خوانندهی رَپ) مشهور آمریکا، مسلمان شد و نماز گُزارد و قرآن هدیه گرفت، اینجا خیلی به شوق آمدم. اساساً من تشرُّف به اسلام اشخاص نوورود را شورانگیزترین لحظات میدانم. ماها که همان زادهشدن از بطن مادر، مشرف به دین مبین بودیم و این خدای باری را بارها شکر گُزاردن دارد، ولی هنگامی انسانی از دور داوطلب ورود به دینِ «...یَعْلو و لایُعْلی عَلَیه» میشود (حرفی از پیغمبر اکرم ص اینجا که اسلام برتری پیدا میکند و چیزی بر اسلام پیروز نمیشود) پرشورترین احساس، او را احاطه میکند.
راست گفتند به ساین خیل از مخاطبان، که "به اسلام خوش آمدی ساین". تو حالا آقا ساین یک میلیارد و اندی برادر و خواهر در جهان داری.
راستی تیتر و عکس روزنامهی همشهری چاپ امروز (۹ آذر ۱۴۰۲) هم انعکاس حِرفهای هست از یک حَرف؛ ازین حَرف رهبر معظم:
«خصوصیت اول غرب آسیای جدید، آمریکازدایی یعنی نفی سلطه آمریکا بر منطقه است که البته این به معنی قطع روابط سیاسی کشورها با آمریکا نیست، بلکه به معنی زائلشدن قدرت و تسلط سیاسی آمریکاست و همانگونه که میبینیم برخی کشورهای صددرصد تابع هم، در حال زاویهگرفتن با آمریکا هستند.»
به قول مرحوم امام اینجا «تا وقتی آمریکا آدم نشود،...» این حرکتِ پُرپتانسیل (=پرتوان) مقاومت و مداومت در منطقه، ادامه مییاید. دامنهی دارابی.
نوشتهی دامنه: به نام خدا. سلام محضر هر شرافتمند. کسی که روزی از نگاه انتقادی، مدرنیته را "پروژهای ناتمام" میخواند، حالا در کمالِ بیشرمی (=بهتر است به احترام این فیلسوف بگویم: جهل و نادانی) جانبِ جانی جنایتپیشه (=اسرائیل) ایستاد، حماس را محکوم ساخت و خود را در سطح جهان به ابتذال کشاند. او روزی به نظریهی بازسازی عقلانیت فکر میکرد (رک: ص ۱۰۳) و میگفت فلسفهی مدرن از "بنیانگراییِ پروژههای متافیزیکی دست شُسته و به سمت عقلانیت و همگرایی" میرود و از طریق "تأمّل انتقادی بر خویش" عمل میشود، حالا این وارث مکتب فرانکفورت همهی اعتبارش را با جانبداری بد و این موضعگیری سخیف (=بهتر است به احترام این فیلسوف بگویم: عجیب) نابود ساخته است. وی را روزی "وجدان فکری آلمان" معرفی میکردند. (رک: ص ۱۳) اما آیا هابِرماس یادش رفته است که میگفت "جامعهی مدنی و جنبشهایی که از بطن آن برمیخیزند، مکملِ سیاست قانونی رسمی هستند." (رک: ص ۲۱۱) او که میخواست مفهوم مدرنیته را از ریشههای آن در اروپای مدرن، توسط نظریهی نوسازی دههی ۱۹۵۰ به "یک مدلِ بیزمان و بیمکان برای همهی فرایندهای توسعهی اجتماعی" (رک: ص ۱۷۶) تبدیل کند، درین پیچ سرنوشت، حتی سرشت خودش را با تأسف آلود و گفت: «دفاع و پاسداری از هستی یهودیان و حق موجودیت اسرائیل از عناصر اصلی است» منبع روزی در دورهی دولت هفت و هشت این فیلسوف مارکسیست مهم را به دانشگاه تهران آورده بودند، بنده چقدر هم دنبالش میکردم چه افکاری را طرح میکند.
دنیا را چه دیدی؟! این آدم با این وزن که سلطه را میکوبید، خود در یک سراشیبی سقوط حالا در سالخوردگی (احتمالاً از سرِ ترس از دولت حاکم آلمان و یا از روی جهل و ندانستن قضایای غزه) حامی سلطه و نژادپرستی صهیونی شد. "هابرماس"ی که روزی معتقد بود "با تغییر در تعریف جایگاه خِرَد در عصر مدرن, تغییری پارادایمی در تعریف مدرنیته ایجاد میشود" منبع خود، از عمری خِرَدمندی، افتاد و کنار شرّ رفت و رفتار اسرائیل علیهی غزّه را دقیقاً خیر و خوب و سزا و درست دانست. واقعاً من که با تفکرات هابِرماس آشنایم، اسرائیل (=تفکر آپارتاید و رویکرد خشونتبار و پادگان مسلح غرب) در منظومهی نظریههای مهم این فیلسوف آلمانی هیچ سنخیتی ندارد. من انتظار میبرم او ازین بدی و بیخبری برگردد. وقتی خبر را شنیدم رفتم این کتاب (عکس هم انداختم) را برداشتم تا بازم بخوانم که توسط "ویلیام اوث ویت" نوشته شد و خانم لیلا جوافشانی و آقای حسن چاوشیان به فارسی برگردان کردند. بگذرم. در روزنامهی قدس هم آقای محمدجواد لاریجانی اینجا بر موضع هابرماس نقدی نوشت.. دو پیوست در ادامهی مطلب:
نوشتهی دامنه: به نام خدا. سلام محضر هر شرافتمند. من ناگهانی پیچ تلویزیون را پیش از شبِ دیشب پیچیدم و پای آن نشستم و دیدم چهرهی مطبوع و متبوعِ "ج. پایداری" یعنی یک پایِ ثابت و خیلیزیادهرُوِ این وَر و اون وَر رفتنِ بیمورد و بیجا و بیکارانه با هواپیما در حد شیک و پرخرج و کم بهاء آقای حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی رئیسجمهور سیزده، پنجشنبه ۲۵ آبان ۱۴۰۲ در شهرکُرد چهارمحال و بختیاری بر زمین گرفت. شگفتی من این است اینهمه مردم، چه جور، اینطور انبوه و مَزدحم درین شهر جمع شدند که چه؟ وی را در خیابان عبوری (عکس زیر) ببیند. هنوز از زیر و بم این برنامهی مانوری، اطلاع ندارم. حدسم ولی این است برای این مسافرت، پول و پَل، ولخرجی!!! شده است.
باید کمیتهی حقیقتیاب شکل گیرد تا واقعاً کشف کند دستکم تا دو ثمر حاصل آید: یکم: یا حقیقتاً شکوه مردم بود و خود با پول و پای خود آمدند که درینصورت من از کار مردم متعجب و حیران میمانم؛ آنهم شهرکُرد در پشت شهر اصفهان که از بافت فکری مردم آن ریز خبر دارم. دوم: یا واقعاً شکوه نبود و دستی پشت پرده چنین مجلسی آراست که درینصورت من اصلاً حرفی ندارم!! چون در جمهوری اسلامی متأسفانه با پولِ خزانه و خزینه به وجه خزنده، خیلی خرابکاری مالی کرده و میکنند و خودداری هم نمیکنند و برخودار از حریم امن! هم هستند. بگذرم. فقط به فرانسه بگویم این قدر خودش را برای پادگان غرب (=اسرائیل اشغالگر) در وحشت و وحشیگری علیهی غزهی فلسطین شیرین نکند، همان "ساس" را از کشورش ریشهکن کند بس است، چون "حماس" محوشدنی نیست!
به قلم دامنه. به نام خدا. سلام محضر هر شرافتمند. درحالیکه جهانِ در اختیارِ زورگویان، نه عطر انسانیت که تعفُّنِ سبُعیّت (=درّندگی) انتشار میدهد، یک فرد ضعیف -که حتی سربازی خود را در اتاق سازمان ملل گذرانیده و معلوم نیست چه درسهایی را پاس کرده باشد- به جای دستکم کاری که ازش برمیآید -یعنی قاطعیت در محکومیتِ غرب در حمایت از جنایت شنیع اسرائیل در غزه- میآید حرف سست در محیط ایران میپراکنَد؛ با این جمله در ۱۷ آبان ۱۴۰۲ : "قرار نیست ما جای مستضعفین بجنگیم." من دقیق از عین جملهاش اطلاع ندارم. اساساً سستعنصرهایی چون او برای من، جملگی، نمیارزند که دنبال حتی حرفگفتههایشان بگردم. اما برای من هدف اینان البته روشن است: میخواهند برسانند ما اینیم: ذلیل و تسلیم! و البته با تظاهر دانای! کُل. این فرد ضعیف! حتی لیاقت پسوند ایرانیبودن را هم از خود سلب کرده است. کی میخواست لشگر بکشد که تو میآیی بهدروغ!! به دشمن گرای غلط و پَست میدهید! حماس خود خود را پیش میبرَد. پیشتر هم گفتم: هیچ ملتی توسط کمک دیگران، فاتح و تمدنساز نمیشوند. قصد اسرائیل همان روز نخست گفتیم کشاندن دامنهی جنگ به ایران است. حالا توی ضعیف!!! -که حتی هشت سال زجرآور ولی حماسهآفرین دفاع مقدس، یک گلنگدَن هم بلد نبودی بکشی و جبهه بروی- لازم نکرده خودشیرینی کنی و در سیرک غرب ملّق بزنی. اُسوهی مردم مقاوم ایران شهید قاسم سلیمانی است، نه شما خائفها و احتمالاً "خائن"ها. بگذرم؛ ولی بگویم:
چین شعارش فقط رشد اقتصادی است، ولی همین چین مجبور است جنگندههای پنهانکار "جی بیستم" نسل پنجمی خود را اینروزها به رخ غرب کشد و رو کند و موشک شلیک کند تا رقیب را بتارانَد. (دو عکس بالا) آنوقت، همین غربزدههای زنگزده و زنگارگرفتهی داخلی، روزی علم موشکی ایران را به سُخره میگرفتند و هنوزم میگویند کشور را موشک نگه نمیدارد؛ مگر کی فقط به فقط به موشک بسنده کرده بود که افرادی چون شماها بیوجه چنین جملاتی دروغ علیهی ایران و رشد و توسعهی آن میتراشید؟! چنین افراد ترسویی که کارگزار «کدخدا»!!! هستند، نه خادم ایران، به نظر من -هرگز و تحت هیچ شرائطی و حتی در مقام مصلحت- صلاحیتِ هیچ کاری را برای انقلاب و حکومت ندارند؛ این جنس و قماش از سید حسن تقیزاده هم فرومایهترند در دانش سیاسی و عقلانی و حتی بینش فردی و انفرادی. باز لااقل سید حسن.
امیرِ خطشکن وقتی به خواستگاری رفت! نوشتهی دامنه: به نام خدا. سلام محضر هر شرافتمند. آن شب ۸ یا ۹ کیلومتر دویدیم تا به یک منطقهی آبی رسیدیم، با لباس از آب گذشتیم، درحالیکه تا چانهها را آب گرفته بود. رسم بود موقع گرفتاری میرفتند پیش سیّدها که: آقاسیّد! ما را حلال کن! امیرِ خطشکن هم، همین کار را میکرد. او وقتی به خواستگاری رفت دختر آمد جلوُ گفت: این!!! آمده خواستگاری من؟! گفتند بله. گفت: من زنش نمیشم! جوابم نه است؛ این برادرم را بُرد شهید کرد! من زنِ این نمیشم! او زادهی ۱۳۳۸ پامنار (=جایی در آذر چهارمردان قم که منارهی بلند یا همان مؤذّنخانه دارد) است. پدربزرگِ او درویشمسلک آبادهی شیراز بود. پدرش هم نقّال (=افسانهگو و پردهخوان) ولی در مساجد، مداح بود؛ انقلابی هم. سال ۱۳۵۵ حتی در خانه عکس امام خمینی بالای اتاقش نصب بود که شاه اگر میفهمید کمترین تاوان، اعدام بود. علاوه بر عکس امام، رسالهی مرحوم امام هم داشت
جالب این که امیرِ خطشکن در جبههی جُفَیر (جایی که منُ آق سید عسکری شفیعی برادرِ شهید آق سیدجوادآقای آقاسدالله و حاج شیخ احمد آهنگر تابستان طاقتفرسای سال ۱۳۶۲ آن جا بودیم) اطلاعات شناسایی بود. او از کسانی بود که برخی از واژههای جبهه را میساخت. میگویند لغتِ "فَلَقی"ها را او ساخت. اشارهای بوده است به رزمندگانِ نمازشبخوان جبهه که سحر را با عبادت و نمازشب و بیدارباشی، به فلَق (=سرخیِ صبح) وصل میکردند و هی ویرّه ویرّه (=وفوروفور، زیادزیاد، پشتِ سرِ هم، تُندتُند) نماز میخواندند و صدالبته راز و نیاز مینمودندُ هزاران بار نزدِ خدا، ناز! امیرِ خطشکن را اما نمیدانم نمازشبی بود یا نه. ولی هر جا خطشکن لازم بود، گردان او (=گردان سیدالشهداء ع لشکر هفده علی بن ابی طالب ع قم) حاضر بود، خودش هم در جلو. آخرش هم در شرقِ دجله در عملیات بدر در ۲۵ اسفند ۶۳ شربتُ شهدِ شهادت نوشیدُ رفت. مصطفی کلهُری را میگویم؛ شهیدی که نامش بر یک خیابان قم هم گذاشته شد. درود بر او اینک غیوران غزه. دامنه.
یادداشت شب. نوشتهی دامنه: پردازش سخنانِ آقا سیدحسن نصرالله. به نام خدا. سلام محضر هر شرافتمند. کامل و در سکوت و صامت پای سخنرانی آقا، سیدحسن نصرالله نشستم؛ محتوای سخنان را لابد هر مشتاق و پیگیر مسائل جهان خود دید یا خواند و یا خواهد خواند و دید. من از زاویهی پردازشگری میخواهم به این ماجرا ورود کنم. بیش از هفتاد و هفت مورد ذهنم جرقه زد ولی فقط از یازده تا پرده برمیدارم:
به قلم دامنه. به نام خدا. سلام شریفان. خانم کبری رستمزاده کُرد کرمانشاه است؛ سال ۱۳۵۳ در روستای شمشیرِ پاوه در منطقهی اورامانات کرمانشاه به دنیا آمد. او اینک چند سالیست سراغ تفکیک زباله رفت. سال ۸۱ نیز در جمعکردن بذر درختان کوهی کار کرده است؛ بذر زالزالک، بَنِه (=پستهی ریزِ کوهی)، بلوط، بادام کوهی و ... که در پاییز و بهار در کوه میکارَد. او در یکی از کوههای پاوه نهالستان بلوطی دارد که حدود ۲ تا ۳ هزار درخت دارد و تا مدتی با سختی دَبههای آب را روی شانهاش میگرفت تا نهالها را آبیاری کند که نخشکد. کار دیگرش ساخت آبشخورهایی در کوههای پاوه بود. در شیوع ویروس کرونا با کمک پسر کوچکش بیش از ۵ هزار ماسک تولید کرد و رایگان در اختیار مردم قرار داد. او حتی پوست میوهها را دور نمیریزد، به صورت خشکاله در اختیار خانوادههایی که دام دارند قرار میدهد و آنها در عوض به وی لبنیات میدهند. نیز در باغش دو چالهی بزرگ کَند و با ریختن پوست میوهها و بعضی مواد قابل تجزیه، آنها را به کمپوست تبدیل میکند که کود مقوّیییست. نمیگذارد زبالهی خانه، شیرابه ایجاد کند. وی حتی تُفالهی چای را زمستان روی شوفاژ خشک میکند و آن را به عنوان دورکنندهی آفات از درختان، استفاده مینماید. جالبتر این که این زن فعال کرمانشاه وقتی برای گرفتن دارو به داروخانه مراجعه میکند، پلاستیک قبول نمیکند؛ از خود کیسهی پارچهای میبرَد. دامنه.
ورود
شیخ زکزاکی
به ایران
استقبال باشکوه
از شیخ ابراهیم زکزاکی
خوش آمدی مجدد به ایران
سیاه و سفید و هر رنگ و نژاد
برابرند برادرند خواهرند
۲۲ مهر ۱۴۰۲
هدیهی رهبری
به زینت همسر شیخ ایراهیم یعقوب زکزاکی
یادداشت روز دامنه
علت نفوذ شیخ زکزاکی
به نام خدا. سلام شریفان. شیخ ایراهیم یعقوب زکزاکی، رهبر معنوی و سیاسی نیجریه و به عبارتی "امام شیعیان آفریقا" بهگرمی مورد استقبال در فرودگاه امام خمینی (بین قم و تهران) قرار گرفت. او را کمی معرفی کنم: اول از اهل سنّت (مالکیمذهب) بود ولی وقتی از دیدار با امام خمینی رحَمهُ الله بیرون آمد، شیعه شد و اینک با نفوذ شگفتانگیز جهانیاش، نیجریه را جذب شیعه نمود و آفریقای بیدار را مجذوب تفکر خود. آنقدر او مرحوم امام را عظمت قائل بود اینک شیعیان نیجریه را «خمینیون» صدا میزنند. من سالهاست متوجه و جذب افکار و اخلاق او شدم. او دامنهی بیداری اسلامی را تعمیق کرد. حدود ۱۵ میلیون (حتی بیشتر) مردم نیجریه را پیرو مکتب اهلبیت -علیهالسّلام-کرد. حتی چندین میلیون مسیحی سرسختانه از زکزاکی حمایت میکنند و در برنامهی مذهبی وی شرکت. شیخ یک ویژگی عجیبی دارد و آن این است عقل و نقل در منطق او بر مشارکت زنان در جنبش تاکید دارد و نیز تأسیس مدرسه. که اینک بالای سیصد مدرسه در شمال نیجریه راه انداخته است که زیربنایی برای سامان فکری. روزنامهی جنبش او "المیزان" نام دارد که گویا پرخوانندهترین روزنامهی نیجریه است به زبان هوساس. وی یک حرفِ عقیدنی قوییی دارد که از آن هرگز نمیگُسلَد و آن این تزش هست:
"هیچ قدرتی بهجز خداوند وجود ندارد.»
راستی علت نفوذ شیخ ابراهیم زکزاکی چیست؟ یکی علت مهم بلکه اصلیترین آن به نظر من این است با یک خانم متشخصِ متفکر و معتقد و متدین به نام زینت ابراهیم ازدواج کرد. کی؟ سال ۱۹۸۴ میلادی که ۹ فرزند ازو بار آوُرد. هفت پسر، دو دختر. زینت خبرنگار و نویسندهی مطبوعات بود و فردی باسواد و زیرک و یک عنصر مهم شیعه و فردی انقلابی، فعال و مجاهد. این مادر انقلابی و حامی ایران در دامن خود ۶ فرزند شهید تقدیم شیعه کرد؛ حماد، حمید و علی در ژوئن ۲۰۱۴ در روز قدس، نظامیان نیجریه شهیدشان کردند و سه فرزند دیگر سال ۲۰۱۵ در مراسم دینی. فقط دخترانش دکتر «نصیبه» و «سهیلا» و «محمد» زنده ماندند. زینت همیشه کنار ابراهیم ایستادگی کرد و همین موجب قوام جنبش شد. دورهی آموزش پزشکی هم دید. وی را "معلمه" میخوانند، زیرا زینت در ایران و سپس نزد شیخ ابراهیم زکزاکی طلبگی خواند و در نیجریه سالها برای بانوان جنبش اسلامی معلمی کرد. لذا اگر شیخ موفق شد تا الگوی اعتراض آرام اسلامی را به دنیا تئوریزه کند چیزی فراتر از مدل مهاتما گاندی و نلسون ماندلا، فقط به خاطر حضور یک زن متفکر و قوی به اسم زینت است که کنارش ماند و او را زیر تقویت و تداومش داشت. راست است که نقل است از دامن زن مرد به معراج میرود. درود بر هر دو: زینت و شیخ زکزاک.