انقطاع وحی

متن نقلی: انقطاع وحی. بعد از نزول آیات نخستین سوره «علق»، برای مدتی وحی الهی قطع شد مدت زمان آن را از سه روز تا سه سال نقل کرده‌اند. (الروض الانف، ج ۲، ص ۴۳۳) با انقطاع وحی اندوه و حزن نبی اکرم (ص) زیاد شد. بین مورخین و مفسرین در آیاتی که بعد از انقطاع وحی نازل شده است، اختلاف نظر وجود دارد. گروهی اعتقاد دارند آیات اولیه‌ی سوره‌ی مدثر به دوران انقطاع وحی خاتمه داده است؛ (سیره ابن کثیر، ج ۱، ص ۲۰۳، مجمع البیان، ج ۱، ص ۵۰۴) زیرا قُم فانذر را اعلام نبوت و دعوت‌کردن مردم و توجه‌دادن به عذاب الهی دانسته‌اند در صورت قبول این نظریه معلوم می‌شود قبل از شروع دوره‌ی انذار (انذاری سری) از بین اهل مکه نخستین ایمان‌آورندگان خدیجه (س) و حضرت علی (ع) و زید بن حارثه بوده‌اند و بقیه‌ی اسامی که در فهرست ابواسحاق موجود است پس از آغاز دوره‌ی انذار و پایان دوره‌ی انقطاع وحی ایمان آورده‌اند. عده‌ای نیز معتقدند آیات نخستین سوره‌ی والضحی بعد از انقطاع وحی نازل شده است. (منبع)

آخرین پیام برادرم حیدر در واپسین‌ ساعت عمر

شناسنامه‌ی حیدر

 

روز تشییع زنده‌یاد حیدر طالبی دارابی از کنار منزل‌مان

 

 

مرحوم آق شخ حیدر طالبی دارابی

 

به قلم دامنه: به نام خدا. سلام. من تا به حال  -که به چهلم درگذشت برادرم حیدر نزدیک می‌شویم- چیزی درین صحن مدرسه فکرت ننگاشته‌ام. اینک احساسی به من ندا می‌دهد آن آخرین پیام برادرم در واپسین روزهای زندگی‌اش را بگویم. چون در آن حقیقتاً عبرت نهفته است و ظرافت. او عادت داشت به مخاطب‌های خود چه داخل خاندان و چه میان دوستان، پیامک ارسال کند؛ اغلب هم از دو نهج می‌نوشت: نهج‌الفصاحه و نهج‌البلاغه. و از شعرهای بزرگان ادب ایران. با بالاترین باور و اعتقاد و اشتیاق تایپ می‌کرد. اینک یک قضیه:

 

پس از چند روز از هفتِ حیدر، ملیحه فضلی (خواهرزاده‌ام حاضر درین صحن) به من گفت دایی‌حیدر در یک شب در بیمارستان امام خمینی ساری که تقریباً با فوتش فاصله‌ی چندانی نداشت، به اصرار و خواهش گفت برای ابراهیم (من) این پیامک را روی گوشی‌ام بنویس، بفرس. او شمرده‌شمرده گفت و ملیحه هم نوشت و اما او دیگر هرگز به هوش نیامد و پیامش را نفهمید به من رسید یا نه. ملیحه بعد از فوتش قضیه را بازگو و متن پیامش را به من ارسال کرد. پیام او این بود:

 

رسول خدا ص : انسان میان دو روز است روزی که گذشت و اعمالش به حساب آمده و مختومه گشته؛ و روزی که باقی مانده، ولی چه می‌داند شاید به آن روز نرسد.

برگرفته از نهج الفصاحه

حیدر طالبی دارابی

 

حال این پیام او ماند و حسرت و آه عظیمِ نهادم. او سختی کشید و مصائب، بیش. پیش از انقلاب وارد حوزه‌ی علمیه‌ی داراب‌کلا و سپس حوزه‌ی سعادتیه‌ی آقای آیت‌الله نظری ساری شد و  طلبگی خواند. استعداد عجیبی داشت. سال ۵۸ وارد سپاه شد. سپس وارد جهاد سازندگی. دچار مریضی شد و گرفتار درد. جبهه هم رفت. برادرمان حیدر در اولین تئاتر «خان باید از بین برود» در سال ۱۳۵۹ در داراب‌کلا به کارگردانی سید علی‌اصغر شفیعی دارابی حضور جدی داشت و نقشش را درخشان و با بداهه‌گویی‌های ماندگار ایفا کرد. در زندگی‌اش صفات زیاد کسب کرد که سه تا از همه برجسته‌تر بود:

 

صفت یک: فرزندانش را در حد عالی‌ترین مهربانی که شاید مثال کمتری سراغ دارم دوست می‌داشت.

 

صفت دو: در درون خاندان به احدی بد نکرد و مظهر عاطفه و دلرحمی بود؛ به تعبیر من: «ای بهتر از همه‌ی ما ای برادر» که هنگام تشییع هم شعار دلم و ورد زبانم بود.

 

صفت سه: حلال و حرام را به کامل‌ترین وجه در نظر داشت و تا آخرین نفس زندگی‌اش را بر پایه‌ی کار با دستان خود می‌چرخاند. گرچه بسیار کسان مواظب بودند که او درین راه گرفتار نماند.

 

ازو شاید در حد دو سه کتاب خاطره دارم که هم مرا شادمان نگه می‌دارد و هم جاهایی چون دردهای اوست، کمی گریان. خدا را شکر، برادرم را چندی‌پیش در خواب دیدم در همان محله‌ی‌مان حموم‌پیش؛ چه هم خندان. و باز جَبهه‌ی سپاس بر خاک می‌سائم که برادرمان با ایمان و اخلاص ازین دیار به دار قرار رفت. رحمت به او و مادر و پدرم و تمام آرمیدگان در خاک.

آخرین شعر مولوی

به قلم دامنه: سلام. گویا این غزل دلکش آخرین شعر مولوی‌ست. بی‌تاب برای وصال با شمش. با این‌که جلال‌الدین محمد بلخی مولوی بر بستر مُردن است، باز هم از دعوت به دانش و عشق دل نمی‌کَند. یعنی مصرع پایانی: «تاریخ بوعلی گو تنبیه بوالعلا کن» (دیوان شمش مولوی) که آخرین کلمات اوست. شخصیت اولی، ابن‌سینای دانای ایران ما و شخصیت دومی ابوالعَلاء مَعَرّی. بوعلی اهل یقینِ شهر بخارا. مَعَرّی اهل شک شهر حلَب. بگذرم. و بیت را کامل بیاورم:

بس کن که بیخودم من ور تو هنر فزایی

تاریخ بوعلی گو تنبیه بوالعلا کن

طرید و دخیل

به قلم دامنه. به نام خدا. سلام. آدابِ جاهلیت. ابتدا بگویم که لغتنامه‌ها واژه‌ی آداب را تشریفات، رسم، رسوم، سنت، سنن، شعایر، قواعد، مراسم، مناسک و عادات معنی کرده‌اند. (منبع) اما بعد، طرید (tarid) چیست؟ در جاهلیت حجاز، عرب‌ها با کمترین بهانه افراد را از قبیله‌ی خود طرد کرده و بیرون می انداختند. هرگاه چنین شخصی از قبیله‌اش طرد، رانده و مطرود می‌شد به او طَرید می‌گفتند. در مقابلِ دخیل، که به معنی داخل‌شدن و پذیرفته‌شدن فرد و افراد در یک قبیله‌ی دیگر بود، که بسیارسخت کسی را می‌پذیرفتند. خبر ندارم این آداب جاهلیی هنوز در عرب جریان دارد یا نه.

 

توضیح بیشتر: احتمال دارد (قوی یا ضعیف را نمی‌دانم) دخیل‌بستن در آرامگاه‌ها، درخت‌ها، و به‌ویژه ضریح‌ها که هنوز کم‌و‌بیش در ایران مرسوم است از همین‌جا نشئت و ریشه گرفته باشد. در تاریخ، تبرّک از مکان‌ها زیاد دیده می‌شود، اما دخیل‌بستن در ایران دو نوعی رایج داشت: گره‌زدن پارچه به جایی متبرّک و بستنِ پا یا دست فرد مریض به درِ حرم از طریق یک نخ (شریک به زبان محلی) یا پارچه‌ی دراز. بنده با چشم خود دیده که در سالیان دورتر در حرم مطهر کثیری افراد نیمه‌شب را تا اذان صبح به پنجره‌فولاد بارگاه امام رضا ع دخیل بسته می‌شدند که گویا ازین کار دیگر حمایت نمی‌شود. برخی از مراجع تقلید شیعه نیز دخیل‌بستن را خرافه می‌دانند و این عمل را نکوهیده.

 

منظور؟ منظورم این است که طَرید و طردکردن که کاری خشن -و شاید هم در منطق آن زمان لازم- در میان عرب بود، اما دَخیل، نشان فرهنگ مهرورزی بود که قبیله‌ها درِ پذیرش خود را به روی انسان مطرود می‌گشودند و به او حق پناهندگی می‌دادند. امروزه در سرزمین‌ها مدرن و کم‌مشکل درِ پناهندگی به‌سهولت باز نیست و مردم در پشت مرزها آواره می‌شوند. و حتی برخی از دولت‌ها دست به ساخت دیوار طویل و بلند مرزی شدند تا از ورود افراد مطرود یا مجبور یا مهاجر جلوگیری کنند. این ایده که جهانِ انسان، دهکده (و بلکه به قول یکی از اساتیدم در دهه‌ی هفتاد، حتی کوچکتر ار دهکده یعنی نمایشگاه) شده است به لحاظ انفجار اطلاعات صحیح است که در کسری از ثانیه همه باخبر می‌شوند و شاخک تیز افراد به آن حساس؛ اما به لحاظ دیگر دنیای کنونی ما همچنان وسیع‌تر شده است و افرادش نسبت به هم غربیه‌تر و بیگانه‌تر و درِ آنان بر روی هم ناگشوده‌تر و بسته‌تر. آن دولت، چنان از آن دولت می‌هراسد که حتی کشوری باثبات و امن چون سوئیس، بودجه‌ی نظامی‌اش و تمرینات ارتشش و حساسیت به تفکر دفاعی‌اش کمی از جاهای بی‌ثبات ندارد. بگذرم.

مباحثه‌ی دوجانبه با دامنه

دامنه: ۱. درین فکر هستم متولیان دین -اسلام‌شناسان به‌طور عام- به نسبت پیشرفتِ علم و فن در جهان که به تغییر زندگی و افکار و حتی دگرگونی در خیال بشر انجامیده، از سرعت کمتری برخوردارند و لذا آن توان علمی مورد انتظار را برای دین ندارند تا آموزه‌های دین خدا را قابل فهم و مورد قبول نسل رو به جلو کنند. همین موجب گردیده نسل نو میان دین و آنچه در جهان تکنولوژی می‌گذرد ربط نبیند و ای بسا دین را عقب‌تر از قافله بداند و حتی امری مانع از پیشرفت. گرچه این نوع نگاه به دین خطاست، اما گمان کنم وجود دارد. نکته: من بنا گذاشتم برای پیشنهاد شما فقط به داشته‌های مطالعاتی‌ام و آنچه در لحظه به فکرم رسیده اکتفا کنم؛ یعنی نه به هیچ منابعی رجوع کنم و نه حتی یادداشت‌های خطی‌ام. می‌خواهم خودم ببینم تا چه اندازه شناختم خطا دارد یا نه. و چه مقدار ذهنم مرا در داشته‌هایم یاری می‌دهد.

 

پاسخ وارده به دامنه: بحث را همان طور که از شما انتظار می رفت، از نقطه‌ی خوبی آغاز کردید. انگشت را درست گذاشتید روی مرکز درد، دردی که احساس آن بین من و شما احساس مشترک است و به عبارت دیگر همدل هستیم، و همدلی هم ( چنان که می دانید ) از همزبانی خوشتر است. نوشته‌ی شما را به صورت زیر خلاصه می کنم :

 

۱ - متولیان دین در مقایسه با پیشرفت علوم و فنون در جهان که باعث تحول در فکر، فرهنگ و به تبع ان زندگی بشر شده عقب ماندند.

 

۲ - عقب ماندن متولیان رسمی دین از قافله دانش وفرهنگ جهانی باعث ناتوانی آنان از بر آوردن انتظارات جامعه از دین گردیده .

 

۳ - بر آورده نشدن انتظارات جامعه از سوی متولیان دین موجب فاصله افتادن میان انها و جامعه و به ویژه نسل جدید شده .

 

۴ - فاصله‌ی یادشده بسا موجب این تصور شده / می شود که اصولاً دین، ناسازگار با علم، وضد پیشرفت است و لا جرم باید کنار گذاشته شود.

 

چنان که عرض شد، من با آنچه آوردید موافقم، و اضافه می کنم که اگر انان دیر بجنبند و جبران عقب ماندگی خود نکنند نسل های آینده شاهد دوگانه‌ی ( متولیان دین - جامعه‌ی بی دین ) خواهند بود. 

 

۲۳ بهمن ۱۴۰۰

 

 

پاسخ وارده به دامنه: ۲. آورده‌اید «اگر آنان -متولیان دین و اسلام‌شناسان آزاد- دیر بجنبند و جبران عقب ماندگی خود نکنند...». از همین روزنه‌ی جدید جالبی که بر دنباله‌ی بحث گشوده‌اید، به ذهنم این فکر، بارش کرده که دین همواره به دیندار و دین‌شناس لازم دارد و تا دین‌شناسان از خود توانِ علمی و فهمِ دینی بروز ندهند، متن مقدس به‌تنهایی نخواهد توانست با مردم روزگار حرف بزند؛ گویی صامت است. من فکر می‌کنم علت این باشد متولیان و دین‌شناسان از درکِ دین در معنایی که منظور خداوند است، عجز دارند و فکر می‌کنند مقاومت بر سر فهمِ گذشته و حال، حراست از کیانِ دین است. حال آن‌که در دین، عنصر زمان و مکان مستتر است که اگر در نظر گرفته نشود، پیام روشن آن شنیده نخواهد شد. یادآوری: من چون گنجایش فهمم کم است، در هفته دو بار، حتی شاید یک بار توان مباحثه با شما را دارم. پیشنهادم این است شما هر چه می‌توانید، بفرمایید تا من بهره ببرم و از دانایی پس نمانم.

 

پاسخ وارده به دامنه: برداشت شما را از آورده‌ی من : " اگر آنان دیر بجنبند ... " به صورت زیر می توان خلاصه نمود :

 

۱ - دسترسی به آموزه های دین برای همه‌ی دین داران آسان نیست.

 

۲ - متون دین نیازمند تفسیر است.

 

۳ - تفسیر متون دین، وظیفه‌ی متولیان دین است.

 

۴ - شرط تفسیر درست متون دین برخورداری از دانش های ویژه‌ی درون دینی و آگاهی لازم از علوم و فرهنگ زمانه است.

 

۵ - ضعف دینی در اکثریت دین داران و خروج تدریجی نسل جدید از دین به رغم در اختیار داشتن همه‌ی امکانات تبلیغی گواهی روشن بر ناکار آمدی متولیان دین است.

 

۶ - ضرورت بازنگری متولیان دین در شیوه های به کار گرفته شده و آسیب شناسی آنها.

 

تا اینجا - فکر می کنم - خلاصه‌ی تمام آنچه از لا بلای بیان شما برای من قابل استخراج بود را آوردم و آنها را می پسندم. اکنون با فراهم آمدن زمینه های لازم برای بحث های جدی پیرامون دین و متولیان آن از شما می خواهم - در صورت موافقت - به نقد شیوه های دین شناسی انان بپردازیم. شما فرصت دارید تا هر زمان که فراغت  یافتید دست به قلم ببرید و ما را محظوظ نمایید.

 

 

پاسخ وارده به دامنه: آغاز سخن پیرامون متولیان دین ۱ - متولی دین : " متولی " ، از ریشه‌ی " تولِی" است. "تولی" ، حد اقل دارای سه معنی شناخته شده است: سر پرستی، رفتار دوستانه، رگشتن ، پشت کردن. مقصود از " تولی " در اینجا معنای اول است. بنا بر این " متولی دین " یعنی سر‌پرست، متصدی، و زعیم دین. " دین " در اصطلاح، به مجموعه‌ای از باورها و اعمال ویژه ای گفته می شود که توسط متولیان دین، از متون مقدس آن دین، استخراج و در اختیار عموم دین‌داران قرار داده می شود، این مجموعه را عقاید و احکام می گویند. به علمای متخصص در عقاید، متکلمان/ الاهی‌دانان و به علمای متبحر در احکام، فقها / مجتهدان اطلاق می شود. کسانی از فقها که از میان دیگر فقیهان دارای مراتب علمی برتری در همان رشته باشند در صورت حمایت شدن از جانب دیگر بزرگان دین، حایز مقام مرجعیت دینی برای عموم دین‌داران خواهند شد. رسم پذیرفته شده از گذشته این بوده که عنوان زعامت دینی به گروه فقیهان داده می شده است نه به متکلمان و الاهی‌دانان، هر چند در رشته‌ی خود علامه‌ی روزگار می بودند.

 

۲۵ بهمن ۱۴۰۰

 

 

پاسخ وارده به دامنه: اشاره کردیم که عالمان دین، دو دسته اند: متکلمان، و فقیهان. رسالت اصلی دسته‌ی اول، پاسداری از ایمان و اعتقادات مردم، و مبارزه با خرافات و دفاع ازحریم قدسی دین در مقابل شبهه افکنان، و رسالت اصلی فقیهان، استخراج  احکام الهی از منابع آن  و قرار دادن آنها در اختیار مومنان پراکنده در هر جای زمین است. آثار فلسفی، کلامی، تفسیری و ... ی موجود در کتاب خانه های عظیم جهان اسلام، حاصل قرن‌ها تلاش بی وقفه‌ی دسته‌ی اول وآثار سترگ فقهی، اصولی، حدیثی و ... تراث عظیم به جا مانده از دسته‌ی دوم می باشد. در تعریف فقه می گویند : " هو العلمُ بالاحکامِ الشرعیهِ الفرعیه عن ادلتها التفصیلیه" ( فقه عبارت است  از علم به احکام شرعی از طریق تحقیق و بررسی روشمند در منابع تفصیلی که عمدتاً عبارت از کتاب و سنت  است ". و فقیه به کسی می گویند که متخصص در رشته‌ی فقه می باشد. در اینجا به یک انحراف عقیدتی ویران‌گری که در اذهان عوام و خواص رسوخ یافته اشاره می نمایم، و آن این که پیش از این گفتیم: متولی دین یعنی کسی که به خاطر تخصص فقهی اش بر مسایل شرعی صلاحیت ان را یافته تا مردم عامی برای عمل به وظایف شرعی فردی خویش به وی مراجعه وبه فتاوای او عمل نمایند. انحرافی که در ذهن‌ها پیدا شده این است که ولایت بر دین را به معنای ولایت بر دین‌داران هم دانسته اند و استناد کرده اند به این روایت معروف : " بنی الاسلام علی خّمس: علی الصلاه والزکاه و الصوم والحج والولایه " در حالی که پر واضح است که مقصود از آن، سر پرستی اسلام است نه سر پرستی  از آنجا که می بینم کار دشوار مدیریت مدرسه مجالی برایتان نمی گذارد تا زمانی گه خودتان اعلام کنید مزاحمتان نمی شوم.

 

 

پاسخ وارده به دامنه: از امام صادق - علیه السلام نقل شده که فرمود: " احبُ الاخوان الی من اهدی الی عیوبی" ( محبوب ترین دوستان برای من کسانی هستند که عیب های من را به من هدیه نمایند ) . خدا یار و نگهدارتان باد.

هنرمند کیست؟ منهای فقر چیست؟

پست ۸۰۶۱ : به قلم دامنه. به نام خدا. لیف روح. استاد محمدرضا حکیمی سخن حکیمانه‌ای دارد درباره‌ی درک و مفهوم هنرمند. می‌گوید: «درک دو گونه است: عادی و والا. درکِ والا به شیفتگی می‌انجامد. شیفتگی، هنر می‌آفریند و هنرمند به درکِ اعماق می‌رسد که درک امواجش را همه درک می‌کنند و کسی که از سطح گذشت به ایمان می‌رسد و ایمان به جاودانگی ها می‌انجامد و هنرِ واقعی هم یعنی رسیدن به حدِّ بی‌حدّی. و هنرمند است که که اثر پدید می‌آورد...»

 

مجله‌ی شعر. شماره‌ی ۶۹ ، مقاله‌ی شعر و آفاق تعهّد

محمدرضا حکیمی، بازنشر روزنامه اطلاعات، ۱۰ مهر ۱۳۸۹

 

 

معرفی بیشتر کتاب

«منهای فقر»

 

 

استاد محمدرضا حکیمی و «انقلابی‌ترین» کتابش «منهای فقر». او قبل از شروع نهضت اسلامی در سال ۱۳۴۲، با تشکیل جلساتی هفتگی در مشهد با عنوان جلسه‌ی «الغدیر»، به تبیین ویژگی‌های «حکومت عادل» می‌پرداخت؛ و در آبان ۱۳۹۲ به «منهای فقر» پرداخت که من سال قبل در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۵ در سلسله مباحث معرفی کتاب در دامنه (اینجا)، به آن پرداخته بودم.

 

بخش‌های دوازده‌گانه‌ی این کتاب مهم بدین شرح است:‏ ‏۱- اسلام و جامعه منهای فقر‏ ‏۲- اسلام و جامعه منهای تکاثر و اسراف‏  ‏۳- اسلام و هشدار در آخرالزمان ‏۴- اسلام و حدود مال مشروع ‏۵- اسلام و تعالیم دین از زبان بزرگان (درباره‌ی مال بسیار، و حضور فقر در جامعه) ‏۶- «جنگ فقر و غنا» ‏۷- امکانات محرومین ‏۸- زکات باطنی ‏۹- ارتفاعات «نهج البلاغه» ‏۱۰- کار بزرگ ‏۱۱- انفاق و ادای حق مال و ثروت‏ ‏۱۲- پیامبر اکرم «ص» و ائمه طاهرین «ع» را خوشحال کنید.

فهم نهج‌البلاغه؛ شرط لباس روحانیت

به قلم دامنه: به‌ نام خدا. سلام. در رُمان «سیّد بغداد» اثر دکتر محمد طعان -متخصص جرّاح لبنانی- خوانده بودم که مفهومش این بود درک و فهم نهج‌البلاغه سرآمد تمام دُروس و به معنای پایان تعلیمات برای کسی بود که قرار بود لباس روحانی بر تن کند. (ر.ک: ص ۴۰)

 

نکته: در حوزه‌ی علمیه‌ی ایران اما، نهج‌البلاغه این قرآن صاعد چندان مورد توجه نیست. حتی یک شعار انتقادی تند و تیز نیز، در پهنه‌ی سیاست ایران شکل گرفته، که می‌گویند با نهج‌البلاغه انقلاب کردیم، اما با رساله‌ی عملیه می‌خواهند ما را به پیش ببرند. بگذرم.

خاطره‌ای از آقا دارابکلایی

متن نقلی از سیدباقر شفیعی دارابی فرزند مرحوم سید طالب: بنده زمانی در روستای دارابکلا روستای مدیر محترم وبعضی از دوستان گروه عضو هیئت امنای تلفن همراه انسان وارسته حاج مهدی دباغیان از خیرین ومسئولین زمان شاه وفعلی بودم یک روز جهت کاری همراه مرحوم حاج آقای دارابکلایی که امام جماعت ورییس حوزه داراب کلا بود به بابل رفتیم وچون ایشان با آقای هادی روحانی  امام جمعه بابل ونماینده ولی فقیه در حوزه نجف همدرس ورفیق بودند رفتیم البته در حدود سی سال پیش که ماشین هم کم بود و ما هم  ماشین نداشتیم با ماشین شخصی به بابل رفتیم

 

 

سیدباقر شفیعی دارابی

 

مرحوم آیت‌الله شیخ محمدباقر دارابکلایی

 

و در برگشت پیش آقای روحانی رفته و هنگام برگشت آقای روحانی ماشینی را جهت اعزام ما به ساری در اختیار ماگذاشت ولی با واکنش سریع وعصبانی نه انقلابی حاج آقای داراب کلایی روبرو گردید که به زبان مازندران گفت هادی این ماشین مال کیه گفت از دفتر ما گفت شخصی شماست گفت نه دولتی است با عصبانیت  اعتراض کرد و به من گفت برویم با مینی بوس میرویم این قضیه را گفتم که بیشتر روشن بشود باسپاس

شفاعت‌کنندگان

به قلم دامنه. به نام خدا. همه‌ی ما علاوه بر کار و کردار، در پی شفاعت نیز هستیم. شفاعت میانجی‌گری، عفو‌خواهی را گشتم که دقیقاً چیست. بهتر از المیزان (جلد یک. ص ۲۶۰ تا ۲۶۲) نیافته‌ام. برای خود و خوانندگان می‌آورم. امید است خوبان، شفیع‌مان شوند: علاوه بر شفاعت تکوینی،- -شفاعت تمامی اسباب عالَم در حق انسان- شفاعت تشریعی است که شامل این موارد است:

 

یک. شفاعت توبه (یعنی خودِ توبه‌ی از گناهکردن، شفاعت می‌کند)

دو. ایمان به رسول خدا (ص)

سه. عمل صالح

چهار. قرآن کریم

پنج. چیزهایی که مرتبط با عمل صالح است؛ مانند:

• مسجدها
• اَمکنه‌ی شریفه
• اَمکنه‌ی متبرّکه
• ایّام شریفه
• انبیای الهی

شش. ملائکه

هفت. خودِ مؤمنین نسبت به همدیگر

هشت. حضرت فاطمه (س)

نُه. حضرت مریم (س)

توضیح: سال ها قبل در جای دیگر از المیزان (احتمالاً تفسیر سوره‌ی مریم) خوانده بودم که حضرت مریم (س) نیز از شفاعت‌کنندگان است که به ۸ مورد بالا اضافه می ‌گردد. التماس دعا.

سه مغز انسان و مسئله‌ی بازاریابی

به قلم دکتر صادق ولی‌نژاد: منطق و احساس از منظر بازاریابی. بازاریابی عصبی (نورو مارکتینگ)، بازاریابی مبتنی بر شناخت ذهن مشتریان به کمک علم اعصاب است. بر اساس علم اعصاب مغز به سه دسته «مغز قدیم»، «مغز میانی» و « مغز جدید» تقسیم می شوند.

 

دکتر صادق ولی‌نژاد

 

مغز قدیم: همان فعالیتهای خودکار و ناخودآگاه هستند که در میان همه موجودات مشترک و با ادامه بقا و حفظ حیات در ارتباط است. مثلاً جسمی به طرف چشم پرتاب می شود و ناخودآگاه دست به سمت چشم می رود.

 

مغز میانی:  احساسات در آن پردازش می شوند و مثل کودکی بازیگوش به دنبال شادی، لذت و حس خوب است و به سراغ هر کاری می رود که در لحظه برایش لذت بخش‌تر باشد و به نتایج حاصل از کار، توجهی ندارد. از کارهای تکراری فراری است.

 

مغز جدید: بر خلاف مغز میانی، همه چیز را بصورت کاملاً منطقی مورد بررسی قرار می دهد. خواندن، حرف زدن، تفکر و برنامه ریزی توسط این قسمت انجام می گیرد.

 

نکته: جالب است که بدانیم که بیشترین حجم پردازش در مغز قدیم و مغز میانی و در ضمیر ناخودآگاه ما اتفاق می افتد و تنها قسمت کوچکی از پردازش مغزی که از آن آگاه هستیم، در مغز جدید رخ می دهد.

 

مثال: شما همزمان با رانندگی، به مشاجره امروز با مدیر خود فکر می کنید. مغز قدیم در حال رانندگی است، مغز میانی احساس ناراحتی می کند، مغز جدید در حال یادآوری اتفاق است.

 

توضیح بیشتر:

 

مغز قدیم: در برخی کتابها به «مغز خزنده» هم تعبیر شده است. در اصطلاح «پدرخوانده قدرتمند» نیز گفته می شود.

 

مغز میانی: به « مغز احساسی» و «مغز هیجانی» و « مغز عاطفی» نیز شناخته می شود.

 

مغز جدید: از واژگانی چون «مغز منطقی» یا «مغز عقلایی» برای این واژه استفاده می شود.

 

نتیجه گیری: از منظر علم بازاریابی و عصب شناسی، انسانهای هوشمند در اغلب موارد «احساسی» تصمیم می گیرند و سپس به صورت «منطقی» این تصمیمات را برای خود توجیه می کنند.

تا نیابد باد و باران گل کجا بویا شود

تا نبیند رنج و سختی مرد کی گردد تمام

تا نیابد باد و باران گل کجا بویا شود

 

ناصرخسرو قبادیانی

 

=====

لَقد خلقنا الانسانَ فی کبَد

به‌راستى انسان را در رنج و مِحنت‌کشیدن آفریده‌‏ایم

 

سوره‌ی بلد، آیه‌ی ‌۴ ،  ترجمه‌ی خرمشاهی

مثَل امام مثل کعبه است

مثَلَ امام : حضرت فاطمه (س) می‌فرمایند: «مثَلَ امام، مانند کعبه است. مردم باید در اطراف آن طواف کنند نه آن‌ که دور مردم طواف نماید.» منبع

نکته‌ی دامنه: یکی از ویژگی‌های امامت نسبت به پیامبری‌کردن این است که به قول مرحوم علامه طباطبایی (نقل به مضمون) امامت خود جلودار است و دست بشر را می‌گیرد به مقصد منتهی می‌کند. به نظر من، گویی در مفهوم اِمامت، اَمامت هم نهفته است. یعنی پیش‌بودن. جلوبودن. پیشگام‌شدن. پس باید نزد امام رفت. باید گِرد امام گشت. و به فرموده‌ی بانوی سرمشق بشریت حضرت فاطمه (س) امام را باید چونان کعبه دانست و دورِ فکر و عمل و فرمان و سیره‌ی او طواف و تبعیت داشت.