به قلم حجت‌الاسلام محمدرضا احمدی: قبل از هر چیز به موارد زیر توجه کنید: وزن ویروس کرونا ۵ گرم است. آزمایش، یک سنت الهی است و انسان دائماً در حال آزمایش است. ایجاد و شیوع و ابتلا به ویروس کرونا یک آزمایش بزرگ است. کرونا را چه ساخته دست بشر بدانیم و چه موجودی طبیعی، با شیوع خود، تمامی کشورهای جهان را درگیر و به خود مشغول کرد. در دوران معاصر حوادث و اتفاقاتی در مقیاس جهانی داشتیم، اما تاکنون هیچ عاملی نتوانسته است به اندازه این موجود پنج گرمی، تمام زوایای زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی و سیاسی و فرهنگی و اقتصادی و اداری و دینی و هنری و ... را تحت تاثیر مستقیم و غیرمستقیم خود قرار دهد.
دو جنگ بزرگ که نام جهانی به آنها داده شد، گرچه بخش وسیعی از جهان(اروپا و خاورمیانه) را تحت تاثیر قرار داد، اما به واقع جهانی نبود. قاره آمریکا، آمریکای لاتین، جنوبی، استرالیا و شرق آسیا از این جنگ در امان ماندند، اما با شیوع کرونا، انسانها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، تحت تاثیر این ویروس قرار گرفته‌اند. این موجود به ظاهر کوچک، اما در عمل بزرگ و قوی، افراد، گروه‌ها و سازمان‌های مختلفی را و با طُرُق گوناگون، مورد امتحان و آزمایش قرار داد. چه افراد یا اصناف یا گروه هایی آزمایش شدند؟ آیا از این امتحان سربلند بیرون آمدند؟
مروری داشته باشیم بر مهمترین زمایش‌ها:
１. مدیرانِ سیاستگذار، تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر
الف) در بخش رصد کرونا و آگاهی از زمان ورود آن به کشور و مراقبت از مردم. حساسیت یا عدم حساسیت نسبت به این موضوع، بی تردید در شیوع یا کنترل کرونا در کشور بسیار مهم و اساسی بود. اگر مسئولان زودتر متوجه ورود کرونا به کشور می شدند، با آمادگی بیشتر و تلفات کمتری به مقابله با آم می پرداختند. در واقع مدیران باید رصد و مراقبت میکردند. آیا مدیران ما از این آزمایش سربلند بیرون آمدند؟
ب) تشکیل ستاد مبارزه با کرونا و برنامه ریزی و سیاستگذاری و تصمیم سازی و تصمیم گیری جهت چگونگی مقابله با کرونا و حفظ جان مردم. آیا تصمیمات اعلام شده، در جهت کاهش شیوع کرونا موثر بود یا نیاز به اقدامات جدی تر داشت؟ بر اساس نظرسنجی ها، عموم مردم معتقدند که شیوه های مسالمت آمیز منجر به شیوع کرونا شده و دولت باید تصمیمات سخت تر و قاطع تری اتخاذ می کرد.
2. آزمایش مجموعه بهداشت و درمان
آیا آمادگی سخت افزاری و نرم‌افزاری جهت پذیرش و درمان مبتلایان وجود داشت؟ در این قسمت باید گفت گرچه به لحاظ امکانات بهداشتی و درمانی در وضعیت نرمال نبودیم، اما همت و تلاش و روحیه ایثارگری بالای کادر درمانی، توانست بر کمبود امکانات فائق آید. کادر درمانی ما در ایام شیوع کرونا و هجوم بیماران کووید۱۹ به بیمارستانها، در واقع جانفشانی کردند و در حالی که بشدت در معرض خطر و ابتلا قرار داشتند، از بیماران مراقبت نمودند. تقدیم حدود ۱۰۰ شهید سلامت و به جای ماندن تصاویر تاثیرگذار و بعضا غمناک از وضعیت کاری آنان گویای این امر است. نمره مجموعه بهداشت و درمان در این قسمت عالی است.
3. آزمایش عموم مردم
الف) با شیوع کرونا، از آنجای که بهترین روش مبارزه با کرونا، در خانه ماندن و پرهیز از تشکیل هرگونه تجمع هست، مردم باید بیشتر در خانه می‌ماندند و از حضور در اجتماع و مسافرتها پرهیز میکردند. گرچه بر اساس آمار، حجم مسافرتها نسبت به مدت مشابه سال قبل، کاهش چشمگیری داشت، اما حضور مردم در سطح شهر و بازار و ... متناسب با ایام کرونایی نبود. شهر باید بسیار خلوت می‌شد. من در این مورد به عموم مردم، نمره متوسط می‌دهم.
ب) با شیوع کرونا و با وجود وضعیت غیرعادی در کشور و لزوم خانه‌نشینی، اما مردم ایران این بار نیز در کمک‌رسانی به مجموعه بهداشت و درمان و مبتلایان و هم‌نوعان خود خوش درخشیدند. آنها با تشکیل گروه‌های مختلف و پویش‌های مردمی، در تهیه ماسک و مواد ضدعفونی کننده و هم چنین رساندن آن به خانواده‌ها و ضدعفونی کردن محلات مختلف، سهم مهمی در جلوگیری از شیوع کرونا داشتند. هر جا مردم در صحنه حاضر باشند، مشکلات کم شده و حل خواهد شد. نمره مردم در این قسمت عالی است.
4. آزمایش دولتها
دولتهایی با بهداشت و درمان سطح بالا، بیمارستانهای مجهز، تجهیزات پیشرفته، صنعت مدرن، قوی‌ترین قدرت نظامی، بالاترین میزان دموکراسی و آزادی، بالاترین رتبه علمی و ... در مواجهه با این ویروس پنج گرمی زانو زده و به سختی توانستند با آن مقابله کنند. هفت کشور صنعتی که صبیعتاً در چنین موارد و مواقعی باید به راحتی از عهده مسئولیت برآیند، دیدیم که این ویروس چگونه شیوع پیدا کرد و آمار مبتلایان و مرگ و میر هم در آنها زیاد است. علاوه بر این، گزارش ناخوشایندی هم از تبعیض در درمان مبتلایان می‌رسید (مانند رنگین پوستان و افراد مسن) که واقعا نشانه روح غیرانسانی آنهاست.
در این میان جا دارد کشور آمریکا جداگانه بررسی شود که روح امپریالیستی و سلطه‌گری آن در مواجهه و رسیدگی به مبتلایان و کادر درمانی و کمک به سازمانها و کشورهای نیازمند، یک بار دیگر خود را نشان داد. عدم رفع تحریم ایران، علی رغم درخواستهای متعدد سازمانها و اشخاص بین‌المللی، قطع کمک به سازمان بهداشت جهانی و تهدید آن، از جمله مصادیق خوی سلطه‌گری و غیرانسانی دولت آمریکاست.
کمبود مواد غذایی و هجوم به فروشگاهها و ایجاد صفهای طولانی جای خود دارد. راستی آن همه پیشرفت در صنعت و تکنولوژی و ... قرار است چه زمانی به کار آید؟ کشورهای پیشرفته، بخصوص آمریکا چه امتیازی کسب میکنند؟
5. آزمایش مومنین و خداباوران
نگاه یک انسان مومن و معتقد به خدا، نگاه از اویی و به سوی اویی هست. آنچه در فاصله آمدن از او تا رفتن به سوی او رخ می‌دهد، را از او می‌داند. از دیدگاه او، خداوند منشا همه اتفاقات نیک و بد است.
اما آنچه که مهم است، اعتقاد و باور باید در عمل هم خود را نشان دهد. مومن واقعی کسی است که وقتی گفت خدا، استقامت هم خواهد کرد. خدا را فقط در خوشی‌ها و در امنیت نمی‌پرستد، بلکه در سختی‌ها و مشقت‌ها و مرارت‌ها، خدایی عمل میکند.
چه بسا مومنینی که در ایام شیوع و هجوم کرونا، طاقتشان تاب شد و لب به شکایت باز کردند. چه بسا مومنینی که وقتی که مبتلا شدند و مرگ را در مقابل خود دیدند، تازه متوجه شدند که آن همه حرف از خدا و پیامبر و امام حسین و قیامت، به دردشان نخورده و تنها لقلقه زبان بود و در مقابل این مصیبت اندک همه چیز را از دست دادند، هم جان جسم را از دست رفته دیدند و هم جان جهان را گم کردند. تازه متوجه شدند که الذین قالوا ربنا الله ثم استقاموا به چه معناست. این که در روایات تاکید شد که دعای یاالله یا رحمن یا رحیم، یا مقلب القلدب، ثبّت قلوبنا علی دینک را زیاد بخوانید، به همین دلیل است. امتیاز دادن در این بخش سخت است، هرکسی با رجوع به وجدان و دل خود، میتواند به خودش نمره بدهد.
6. آزمایش متمکّنین و سرمایه‌داران
ویژگی ویروس کرونا این است که با انسانها، بدون القاب و بدون روتوش کار دارد. به هیچ پیشوند یا پسوندی توجه ندارد. سرمایه‌داران هم مانند ضعفا آزمایش شدند. شاید در بعضی از امراض، شخص سرمایه‌دار با توجه به تمکن مالی، بار سفر به کشورهای پیشرفته بسته و خود را معالجه کند. اما در مرض کرونا، به کدام کشور می‌خواهد پناه بیاورد تا درمان شود؟ کشورهایی که خود در مقابله با کرونا مستاصل شدند. اساسا آیا کرونا در زمان فعلی داروی خاصی دارد که به آن پناه بیاورد؟
آیا اینجا زمانی نبود که متوجه شوند دلبستگی به مال دنیا و بیش از اندازه به آن اهمیت دادن، فکر و شیوه‌ای غلط است؟ جنبه دیگر آزمایش متمکنین در این برهه، رسیدگی به محرومان بود. آیا آنان در این آزمایش موفق شدند و از آنها دستگیری کردند؟ آیا آنها که عمری دم از حافظ و سعدی میزدند، آیا به این بیت سعدی که:
شکرانه بازوی توانا
بگرفتن دست ناتوان است
عمل کردند؟ شنیدیم و دیدیم که صاحبان پاساژها و مغازه‌ها و ... یکی دو ماه از اجاره را به خاطر کسادی کسب و کار بخشیدند، خدا خیرشون بده.
اما اکنون با حلول ماه مبارک رمضان، به کمک‌های مومنانه و انسان‌دوستانه اقدام کردند؟
سخن پایانی: البته موارد دیگری را هم می‌توانیم بشماریم، اما آنچه مهم است این است که در این میان فقط خداباوران، نه خداگویان، هستند که از این آزمایش سربلند بیرون می‌آیند. کسانی که تا لحظه آخر پای الله گفتن خود می‌ایستند.
کسانی که می‌گویند: "ربنا ما خلقت هذا باطلا"
کسانی که باور دارند که"هو الاول و الآخر و الظاهر و الباطن"
کسانی که قول ابراهیم پیامبر ورد زبانشان است که:
الَّذِی خَلَقَنِی فَهُوَ یَهْدِینِ. آن کس که مرا آفریده و همو راهنماییم مى کند
وَالَّذِی هُوَ یُطْعِمُنِی وَیَسْقِینِ و آن کس که او به من خوراک مى دهد و سیرابم مى گرداند.
وَإِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ یَشْفِینِ و چون بیمار شوم او مرا درمان مى بخشد.
وَالَّذِی یُمِیتُنِی ثُمَّ یُحْیِینِ. و آن کس که مرا مى میراند و سپس زنده ام مى گرداند.
وَالَّذِی أَطْمَعُ أَنْ یَغْفِرَ لِی خَطِیئَتِی یَوْمَ الدِّینِ و آن کس که امید دارم روز پاداش گناهم را بر من ببخشاید.
