دامنه‌ی داراب‌کلا

داشتم خانم میشل اوباما -که زنبورداری می‌کند را می‌نوشتم- که برای نامزدی انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا در کارزار درون‌حزبی حزب دموکرات در صدر قرار گرفته، اما دیدم در لابه‌لای گفت‌وگوی آقای احمد غلامی با آقای سید عطاءالله مهاجرانی اینجا چیزهایی جذاب وجود دارد که نمی‌شود از آن عبور کرد، خصوصاً وقتی از طیب صالح سودانی (درگذشته‌ی ۲۰۰۹) حرف به میان آورده است. اویی که در تمثیل دانه و سنگ، به‌زیبایی و به‌حکمت گفته بود: «من سنگی نیستم که توی آب پرتاب شده باشد. دانه‌ای هستم که در مزرعه کاشته شده است.» (ص ۱۳ رمان «موسم هجرت به شمال» طیب صالح سودانی)

جالب‌تر این‌که مهاجرانی گفته من از سیاست، مهاجرت کردم. زیرا سفر در سطح اتفاق می‌افتد و هجرت در عمق. و از این که چرا در لندن مقیم شد و از ایران رفت، از هجرتش دفاع کرده است و مدعی شده است روحش در ایران است، فقط اقامتش در لندن! و لذا اسشتهاد می‌کند کتاب‌های «حاج آخوند» و «شیخ بی‌خانقاه و حضور حافظ»، «سید صمصام رند عالم‌سوز» همه را در فضای وطن نوشته‌است و می‌نویسد: «روحم در ایران، و اقامتم در لندن بوده است.» او خود را با شیخ بهایی مقایسه کرده و ازین‌که لندن‌نشین شده، گفته: «شیخ بهایی که از جبل عامل لبنان به اصفهان آمد و بیش از هر کسی در تاریخ اصفهان اصفهانی شد! آن‌چنان زبان فارسی را آموخت، که به این زبان غزل و قصیده می‌سرود، کشکول را نوشت، معمار و طراح مادی‌های اصفهان، و منارجُنبان و حمام مسجدجامع عتیق شد» ولی با این‌همه، نکته‌ای گفته که نشان می‌دهد کسی به‌آسانی نمی‌تواند از ایران ببُرّد و از سیاست، نه تنها قادر نیست به‌تمامه سفر کند (که حرکتی در سطح است) که حتی هجرت نماید (که حرکت در عمق است). چرا؟ چون وقتی پای منافع ملی وسط باشد و حتی قصد حراج، هر آدم دارای عِرق (چه عرقی ملی، چه عرقی مذهبی) دم بر نمی‌آورَد. لذاست وقتی بازخواست می‌شود که با آن‌که می‌گویی سیاست را ترک کرده‌ای، پس چرا در دفاع از ایران، حرف‌های سیاسی و حمایتی از نظام جمهوری اسلامی می‌زنی؟ جواب داده: «موضع‌گیری‌های سیاسی و اجتماعی من از موضع وطن‌دوستی بوده و هست، حتی اگر من به ایران سفر نکنم. وقتی ترامپ و جان بولتون و پومپئو و اپوزسیون برانداز، در فکر سوریه‌ای‌شدن یا افغانستانی‌شدن ایران بودند، بدیهی است که موضع‌گیری داشته باشم.» موضعی که عده‌ای بدخو و تندخو در همین دراخل ایران دریغ می‌داشتند و حتی دلخوش بودند که ترامپ ۵۲ نقطه‌ی ایران را بمباران و انقلاب را ویران کند و از این‌که نتوانسته است، خشمگین‌اند.

راستی مهاجرانی -که من بر او از همان عصر ارشادش در دولت آقای خاتمی انتقاد داشته و دارم، اما هرگز از خواندن کتاب‌ها و گفته‌هایش دست نمی‌کشم- این را هم گفته که گرچه جمله‌ای بالاشاره است، ولی برای من جالب توجه و اطلاعاتی تازه و مهم بود: «در انگلستان و اروپا مرجعیت دینی همیشگی نیست. یک دهه یا حداکثر دو دهه، مرجع دینی هستند، کنار می‌روند و فرد جدید می‌آید.» زیرا این شیوه‌ی زمانداربودن را قبول دارم، به دلیل اصل ترمودینامیک مرحوم بازرگان و اصل کهولت هر چیز.

کامنت:

جناب مرآت سلام. با این فلسفه‌ی حیات موافقم. مرحوم علامه در کتاب لب لباب، ۲۵ ادب انسان معنوی را ذکر می‌کند که یکی کم‌خوابیدن و کم‌خوردن است حتی می‌فرماید کمی گرسنگی ذهن را فعال‌تر نگه می‌دارد و فهم را قوی‌تر. متأسفانه بشر حرف وحی را زیاد دقت نمی‌کند که شب برای خواب و روز برای معاش. و همین بیداری و تفکر را مشکل می‌کند. پای ماهواره تا نمی‌دانم چندِ بامداد؟ خدا را شکر ازین ابزار موذی آزادم و وقتم را پای آن نمی‌ریزم. تشکر وافر از نکات نغز این پست، خصوصاً ترکیب زیبای باروری باور.

 

شب‌نوشت ۱۱

تستِ خود. فکر می‌کنم یکی از آسان‌ترین و تجربی‌ترین راه‌های تستِ خود این است که ببینیم در طول مدتِ عمری که داریم می‌کنیم، فهم‌مان نسبت به مفاهیم مهم، چقدر رشد کرده یا ثابت و تغییر و وارونه گشته است. مثلاً همه‌ی ما شش دهه است داریم پیش می‌رویم، واقعاً طی این مدتِ حدودِ ۶۰ سال، فهم و برداشت ما از «تَقیه» چه بوده و چه شده. لغتی سیاسی و مذهبی که نقش مهمی در تاریخ اسلام و میان مبارزان و تاریخ‌سازان بازی کرده است. من گمان می‌کنم دست‌کم برای هر یک از ما شش‌بار درین ۶۰ سال این لغت در ذهنمان چرخید و غلتید و به حدِ عمرمان معنا و مصداق یافت. پس ایستا نیستیم، پویاییم. مگر آن‌که کسی بخواهد راکد باشد و پابه‌پای مفاهیم و دگرگونی‌ها پیش نیاید.

 

جواب:

با عرض سلام. نیز جناب... در ایران به میزان تعداد نفوس نظر وجود دارد. باید پذیرفت همه را نمی‌شود به یک شاغول میزان کرد و مردم را چونان آجر دیوار روی هم چید.

 

متن آقای جلیل قربانی:

عباس آخوندی: «هیچ دینی تاکنون نه‌تنها نتوانسته حس تعلق به یک سرزمین را از پیروان خود سلب کند بلکه با تعریف سرزمین‌های مقدس، جواز جنگ‌های مقدس را برای حفظ یا گسترش قلمرو سرزمینی خود صادر کرده است. حتی حرکت‌های جهان‌وطنی دینی مانند القاعده و داعش هم در گام اول، برای خود تعریف سرزمینی آورده‌اند. از سال ۱۹۹۰ تاکنون تعداد کشورهای عضو سازمان ملل متحد از ۱۵۱ به ۱۹۰ کشور رسیده است»

 

جواب دامنه:

با عرض سلام. جناب آقای جلیل قربانی وقت به خیر. در پاراگراف نخست، هم جمله‌ی پایه، فرضی اساساً نادرست است و هم جمله‌ی پیرو، نتیجه‌ی غلط و پرت است. زیرا نه اسلام و هیچ دینی، بنایش سلب تعلق سرزمین بوده و نه غرض خداوند از  ذکر سرزمین‌های مقدس جواز ترغیب و تهییج برای جنگ قلمرو. اتفاقاً جاهایی که مقدس اعلان شد موجب گردید مردم به آن حریم پناه ببرند و ایمن بمانند حالا اگر یاغی‌گری عده‌ای در طول تاریخ و حتی معاصر، تا آن حد غلیان کرده که حاضرند خون انسان را ولو در جاهایی مقدس مثل بیت‌المقدس یا سینا و... بریزند این ناشی از درّندگی آنان است، نه «جواز» نعوذ بالله خداوند. چنین ادعایی حاکی از تشویش ذهن است و هیجان باطن. و شاید با اندکی تخفیف،  ندانسته چیزی را بلغورکردن.

 

۱۲ آذر ۱۴۰۰

.

 

سخن امام خمینی

در مورد وطن و اسلام

روی جلد مجله‌ی پیام انقلاب

 

متن آقای جلیل قربانی:

«آقای آسمان، سلام. این جمله از آیت‌الله خمینی در پشت جلد مجله هفتگی پیام انقلاب، ارگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در دهه ۶۰ هر هفته آن را می خریدیم و می‌خواندیم، از یادم نمی‌رود؛

وطن ما بصره و شام نیست، وطن ما اسلام است/ امام خمینی»

 

 

پاسخ دامنه:

با عرض سلام. جناب آقای جلیل قربانی وقت به خیر. در خواندن مجله‌ی مسلسل «پیام انقلابِ» سپاه، بنده هم در صف خوانندگان بودم؛ بی‌آن‌که حتی شماره‌ای را جا بیندازم. البته کم‌کم از محتوایش روزبه‌روز کاسته می‌شد، چون با نفوذی که شده بود غلبه با کسانی گردیده بود که راست‌روی و مقدس‌مآبی داشتند، همان فکری که سرانجام در یک زاویه آقای «یدالله جوانی» پرورش داد. بلی؛ استناد جالب و بکری بود از امام خمینی که حکیم و سیاستمدار بی‌همتا بودند و به نظرم شاید تا سال‌ها چنین انسان خردمندی چونان ایشان ظهور نکند. این عکس‌نوشته، ارزش کشف داشت. همه‌ی ما جهان‌وطنی را درک کرده و شعار خویش ساخته بودیم از چه گوارا تا مائو و حتی انور خوجه. از بلال حبشی و اویس قرنی گرفته تا بابی سانز و تیتو و هر دو جمال ناصر مصر و اسدآباد افغان یا هم همدان. تشکر دارم بابت این ارسالیه و مُرسله.

 

کامنت:

جناب آقای ... سلام. با ادای ادب و خداقوت به شما و آن دوست روزنامه‌نگارت و تحسین مناظره‌‌ی علمی‌تان درین پست که به قول امام باقر ع حتی در شب قدر از بهترین اعمال احیاء است. خوب و به‌نرمی به استدلال رفته‌اید. البته هنوزم جا داشت که دو سوی مناظره را ذیل هم می‌آوردید تا استدلال و سخنان یا دفاعیه‌ی ایشان هم نقل مستقیم می‌شد. که اگر چنین می‌شد داوری خوانندگان را سزاوارتر می‌ساخت. هرچند مجموعه‌گفتار شخص شما منطقی و دارای انسجام با استخدام صحیح‌ترین جملات و مثال‌های ملموس بود. درود. من فی‌الحال هم باور و اطمینان دارم حتی اگر به بازی کسانی که دم‌به‌دم رفراندوم را به رخ می‌کشند، اگر به فرض همه‌پرسی هم برگزار شود ملت باز هم با بالاترین رأی به انقلاب اسلامی برآمده از مردم متدین و امام خمینی رأی می‌دهد که در واقع با خون بهترین انسان‌های شهید آبیاری شد. و شهید بهتر از مای زنده، گواه و ناظر و حیّ و حاضر است: قال الله تعالی: مپندارید آنان مُرده‌اند، زنده‌اند، آن‌هم چه زنده‌هایی که نزد خدا روزی می‌خورند. خدایا ما را ناسپاس و بدعاقبت ازین دنیا مبَر. با آرزوی بهروزی برای هر دوی شما که کار ستوده کردید و به روی هم سخن صادر کردید، نه خشم و حوار و آوار.

 

نظر:

با عرض سلام و احترام. بهره بردم ازین متن. اتفاقاً به این روزهای حیاتی ایران عزیز ما هم قابل تطبیق است. و شاید هم آن جناب از سرِ پرداختن به همین مسأله، پست را مزیّن به کلام حضرت باری‌تعالی کرده‌اید. اساساً قرآن قلب آدم را روشن و دل وی را آرامش می‌بخشد. خداقوت که «یاداشت‌های یک طلبه» طالب برای خواندن دارد. درود.

 

پیشنهاد به مدیر «یاران دیار»:

با عرض سلام. مدیر محترم «یاران دیار» جناب آقای ... دارابی پیشنهاد دارم که «سبک زندگی» نیز درین درگاه نگاشته شود. اگر چنین پست‌هایی به قلم خود اعضا و از تجربیات شخصی آنان نوشته شود، بنده و شاید سایرین شائق باشند بادقت هم بخوانند و هم اگر آن را مفید و منطقی دیدند در زندگی بیامیزند و یا اگر پرهیز داده شده، از آن بپرهیزند. این موجب می‌شود تجربیات ریز و ظریف هر فرد، به فرد دیگر منتقل شود؛ زیرا رسانه در واقع کارش رساندن است، نه پوشیده‌داشتن. من مثالی ساده می‌زنم: همیشه دوست دارم اگر خرید منزل به گردن من افتاده، تا می‌شود از بقّالی سرِ کوچه بخرم، تا فروشگاه زنجیره‌ای. بنابرین جناب آقای ... اگر پیشنهادم رد هم شود، باز نیز اطاعت امر می‌کنم و اصراری به طرح این موضوع ندارم. ممنونم.

 

شب‌نوشت ۱۲
وارونگی اصول و فروع: از بچگی در مکتبخانه به ما می‌آموختند «اصول دین پنج بوَد / دانستنش گنج بوَد». کم‌کم فروع دین را هم، به سبک آسان در صندوق اعتقادات ما می‌ریختند و همان همت مادران و پدران و آموزگارانِ سبک قدیم قرآن، میوه‌ی ذهن ما را می‌پخت و آهن وجود ما را فولاد می‌کرد. امروزه که بزرگ شدیم و گام در سن نزدیک ۶۰ گذاشتیم، می‌بینیم چقدر اوضاع عوض شده، شاید هم عوضی! چه راحت اصول و فروع دین را وارونه می‌کنند. عدلِ به آن مهمی را در اولویت درجه‌ی هزارم قرار دادند، اما مثلاً مِن باب نمونه «حج» و «تبرّی» را درجه‌ی اعلا. گویی اصول رفت جای فروع، و فروع آمد جای اصول. به همین ترتیب بر سر اصل توحید هم همین عارضه آمد. توحید که عبودیت محض یگانه‌پرستی و نفیِ هر گونه کُرنش و بُت‌آفرینی‌ست، در برابر مسأله‌ای مثلاً وِلا در عصر غیبت، رنگ می‌بازد. بگذاریم وقتی کسانی از بزرگان دین برای حفظ دیانت، اصول و فروع را احتیاطاً در همین چند تا اِحصاء (=شمارش) کردند، ارزش اعتقادی و عملی آن به همین ترتیب بماند.

 

۱۳ آذر ۱۴۰۰

پاسخ:

سلام و ادب و احترام. همه جالب؛ اما جالب‌تر بند ۲۹، زیرا بر بنده هم چندان روشن یا برجسته نبود که چشم فاعل است یا آن شئ و کس. پیشخان هم نو بود. آیا چنین نمی‌اندیشید گاه غلط مشهور چنان زور پیدا کرده که نمی‌گذارد شکل درستِ آن واژه جایگزین گردد؟ به‌طوری‌که اگر صحیح لغتی را نزد مردم بنویسید شگفت‌زده می‌شوند مثل همین پیشخان. بهتر می‌بینم روزی که مجال شد بکوشم تمام پست‌های شما را از آغازش بخوانم و بیاموزم. اگر رضایت دارید گفتنک را در وبلاگم پیوند زنم. نیز وقتی بنده می‌دانم، دارم از کسی می‌آموزم، بر گردن من حقوقی دارد. پس «استاد» دانستن شما یکی از آن حقوق است. من می‌آموزم از آنچه دارم به‌عینه می‌بینم. فروتنی‌ آن جناب تحسین‌برانگیز است. در سلامت تن و ایمن از هر گزند باشید استاد نادیده.

 

نظر،

سللام. چه «سین» جالبی ریختی. مفید و کاربردی. من خواب ۷ تا ۸ ساعته را می‌پذیرم آن‌هم در شب فقط. برنامه‌ای که فهرست فرمودید اگر به کار گرفته شد استعداد جامعه را به پشتکار پیوند می‌زند. از قضا من در دوره‌ی دانشگاه تهران با دانشجویانی از کره شمالی هم‌دوره و هم‌کلاس بود سال ۱۳۷۰، که واقعاً مستعد و باهوش و منظم و وقت‌شناس و حتی فروتن بودند. به‌طوری‌که رفیق شده بودیم اما با هر کس درنمی‌آمیختند. در ضمن خواستم از خویشتن داری خوب شما در پاسخ به کامنت‌گذار ردیف اول از بالا، تشکری کرده باشم. هم منطقی پاسخ دهید و هم از ادای سخن حق پرهیز نداشتید. حوصله‌ی شما در این‌جور مواقع بهترین خُلق است.

 

 

کاندس و ولیک دو میوه‌ی جنگلی شمال ایران

شب‌نوشت ۱۳

گمان مبرنَد که کاندس و ولیک فقط از آنِ آنجاست! اینجا هم ولیک و کاندس به ما می‌رسد! خدا همه‌جا روزی‌رسان است. معاش برای معاد محتوا می‌برَد تا از معاد معنا و مینو گیرد.

 

با عرض سلام. به قول آن گزارشگر مشهور کشتی جهانی -که نمی‌دانم نامش چیست- شیر مادر حلاوت، نون پدر حلالت. بسیارخوب.

 

پاسخ:

علیک سلام. جناب... بداهه‌گوی قهّاری هستی. در زنبیلت، مثَل‌ها تلنبار شده. اما آمریکا، اینا که زمین‌خواران بودند و رفتند بومیان را کشتند و روی خون سرخپوستان دولتی یاغی بنا کردند. قم را می‌زنی به آمریکا؟! طنزت هم خوب تنظیمه. درود و تشکر. راستی! لِچک هم خیلی عالی بود.

 

پاسخ:

با عرض سلام. جناب آقای ... وقت به خیر. درین متن نقل قدیم در روایت جدید، خوب منطبق شد و شاکله‌ی داستان جالب و جذاب کرد. اما بعد؛ نام این متاع به میان آورده شد، پس یاد اکْلِ میٖته باید افتاد که چنانچه آگاهان مطلع‌اند وقتی پای اضطرار به وسط آمد، فقه جواز خوردنِ میته را هم می‌دهد. آری؛ آن، در برابر این، سهله. بر اهل فن فاصله‌ی اضطرار اکل با الکل معلوم است.

 

در قضیه‌ی مذاکره چه اطلاعاتی فعلاً برای ما مهمتره؟

به نام خدا. سلام. در حال حاضر مطالباتِ دو سمت مذاکره -یعنی ایران و آمریکا- شکاف را به‌شدت تشدید کرده است. چرا؟ زیرا تیم آمریکا پیشرفت‌های اخیرِ «برنامه‌ی هسته‌ای ایران ازجمله حجم اورانیم غنی‌شده‌ی بالاتر از حد مجاز در برجام» (تصویب‌شده توسط دولت روحانی_ظریف‌) را، زیر سؤال برده، و نیز گیر داده که در پروژه‌ی نظارت آژانس در برنامه هسته‌ای ایران نقص وجود دارد. و مهمتر این‌که می‌گوید «زمان گریز هسته‌ای ایران» از یک سال به «کمتر از یک ماه» شده و حتی ترس دارد طی روزهای آینده، شاید کمتر ازین هم بشود. این موارد به علاوه برداشت آژانس حکام درباره‌ی «نقاط کور نظارت بر مراکز هسته‌ای ایران» موجب شده آمریکایی‌ها برای به نتیجه‌رسیدن مذاکره شتاب داشته باشند.

 

اما نگاه ایران چیست؟ چون مذاکرات محرمانه پیش می‌رود با توجه دریافت‌های کارشناسان از گوشه‌وکنار مذاکرات، ایران این چیزها را می‌گوید «با آژانس همکاری کامل و لازم را دارد». «ادامه‌ی تحریم‌ها فوریتی برای امضای فوری توافق ایجاد نمی‌کند». «اقتصاد کشور از فشار بیرون افتاده»، و حتی می‌گویند «تاب‌آوری و سازگاری با تحریم‌ها بیشتر شده». لذا تیم رئیسی بر خلاف شتابی که تیم بایدن دارد، «عجله‌ای برای هر نوع توافق در گفت‌وگو‌ها» ندارد. از همین نقطه است که طرف آمریکایی به طرف‌های ۱+۴ می‌گوید اگر ایران را به توافق مجبور نکنید، گریزی هسته‌ای ایران ازین مقدار هم کمتر می‌شود. به زبان ساده دانش و اراده‌ی ایران برای ساخت بمب هسته‌ی به کمتر از یک ماه می‌رسد. پس وقتی کشوری توانِ ساختن بمب اتم را در کمتر از یک ماه داشته باشد، در واقع آن کشور قدرت هسته‌ای شده است و درین بلوک قرار دارد.

 

همچنین تجربه‌ی دولت اوباما نشان داده که کنارگذاشتن تحریم‌ها به اندازه‌ی کافی با شفافیت اجرا نشده و این نگرانی از طرف ایران وجود دارد که حتی اگر تحریم‌ها بر روی کاغذ و در توافقی سست لغو شود، باز هم مانع از این نمی‌شود که «ایران بتواند از برجام سود ببرد.» یک تجربه‌ی بد هم جلوِ چشم ایران وجود دارد؛ بدقولی دولت اوباما که رفع تحریم را کامل و دقیق اجرا نکرد و نیز یک تجربه‌ی بدتر که دولت ترامپ زیر قول زد و برجام را ترک کرد و بر خلاف توافقات برجامی بدترین تحریم‌ها را علیه‌ی ایران امضا نمود. لذا نگرانی و تردید ایران از آن‌روست که بر فرض هم درین دوره از مذاکرات، «تحریم‌ها طی یک توافق و بر روی کاغد» هم لغو شود، تضمینی وجود ندارد که باز فردی از نوع ترامپ ظهور نکند که بنیاد توافق جدید را بزند. حتی شنیدم اگر مذاکرات به بن‌بست خورد، ایران گزینه‌ی سومش را رو می‌کند که آن را از ترجیحات خود می‌داند؛ ترک کامل گفت‌وگو و ادامه‌ی کامل برنامه‌ی هسته‌ای و حیات سیاسی بدون وقع نهادن به اقدامات آمریکا و حتی مقابله‌ی سهمگین با این دولت یاغی. چون‌که نه به لغو تحریم شدید، امیدی دارد و نه از بازگشت بایدن به برجام و نه از ضمانت و تعهدات این دولت.

 

پاسخ:

با عرض سلام. با نظرت آشنام جناب. و می‌دانم از روی کاستن درد مردم چنین ایده‌ای را مطرح می‌کنی. برایم قابل درک است. از طرفی شخص شما بیشتر از مشکلات مردم باخبری چون در میان آنان روزانه حضور و حتی با شنیدن درددل آنان در طی مسیر، آنان را جابجا می‌کنی. این نکته را هم از نظر دور نداریم که برجام همان‌طور که مخفف «برنامه‌ی جامع اقدام مشترک» است در آن لفظ مهم «مشترک» آمده است یعنی اگر ایران مثلاً چند گام اقدام کرد، آمریکا هم باید چند گام اقدام کند، وگرنه لفظ «اقدام مشترک» اساساً بی‌معناست و فقط در حد یک لغت است. خلاصه‌تر: مثلاً همان‌طور که نورنبرگ پایه‌ی یک دادگاه بود و آیین دادرسی جنایت جنگی پدید آورد و قاعده‌ای بین‌المللی شد، برجام هم، پایه‌ی یک مذاکره‌ی مهم در سطح روابط بین‌الملل ایجاد کرد، که آمریکا با خودسری ترامپ این پایه را لقّ کرد. نیز آقای ظریف، نخوانده آن را امضا کرد که بعد فهمید متوجه‌ی درج واژه‌ی چندپهلوی «تعلیق» به جای واژه‌ی مصرّح «لغو» نشده است. بگذرم و من هم ازت ممنونم که اوضاع را رصد می‌کنی و مطالعات را دنبال، و دیدگاهت را هم به صحن می‌آوری. پوزش کمی طولانی شد جوابم.

 

پاسخ:

با عرض سلام. جناب آقای ... وقت به خیر. گزینه‌ی دیگری هم هست؛ دو قدرت ایران و آمریکا پشت صحنه دست به بده بستان بزنند. مثلاً ایران دست آمریکا را در منطقه در برابر چین و روسیه باز بگذارد و آمریکا دست ایران را در دورزدن تحریم. دلیل: آمریکا هسته‌ای‌شدن را پذیرا نیست. ایران هم دست از هسته‌ای‌شدن برنمی‌دارد. پس: آمریکا در نهایت در برابر ایران تن به معامله می‌دهد زیرا رویارویی با ایران را ندارد. بنابراین تقویت دانش و قدرت هسته‌ای در درازمدت به تأمین منافع ملی ایران می‌انجامد که ملت متوجه شد تاب‌آوری‌اش در هرحال، با همه‌ی سختی و تعَب، روزی نافع خواهد شد.

 

پاس پارسی ۴

محترمه: اگر کلمه‌ی ما قبل این عنوان، فارسی بود، باید نوشت محترم، نه محترمه. اما اگر عربی بود باید نوشت محترمه. مثال: خواهر محترم. عیال محترمه. پس خواهر محترمه یا همسر محترمه نادرست است.

 

شب‌نوشت ۱۴

آیا فیلم ایرانی شما را قانع می‌کند؟ : فیلم ایرانی را بهتر می‌پسندم تا خارجی را. اما فیلم ایرانی مرا قانع نمی‌کند چون از نظر محتوا و پرداخت به طرز حیرت‌آوری سقوط کرده است. دست‌کم در سه ساحت، افت عجیبی گریبان سینما را گرفته: کارگردان، هنرپیشه، متن. دو تای اول روشن است چرا، اما سومی علتش نیاز بیشتری به مطالعه دارد. چند علت که به نظرم می‌رسد این است، بزرگان این هنر را زمین زدند یا زمین گذاشتند. تفکر فلسفی و اجتماعی افراد دگرگون یا متزلزل شده است. چنان انفجار اطلاعات رخ داده است که تا یک موضوعی می‌خواهد بحث روز شود و سوژه‌ی داستان، موج انبوه اطلاعات مانند سیل آن را به دست فراموشی و بی‌اهمیتی می‌سپارد. تفنُن جای تفکر نشست، آن هم به عُنف. البته این را هم شنیده‌ام که ارشاد اجازه‌ی ورود به هر موضوعی را نمی‌دهد تا داستانِ فیلم شود. نمی‌دانم تا چه حد حقیقت دارد.

 

شب‌نوشت ۱۵

کمی از لای پیام ۹ آذر ۱۴۰۰ آقای سید محمد خاتمی: اول گفت «سامان پاک» فقط در جهان آخرت تحقق می‌پذیرد. منظورش است دنبال حکومتی نگردید که سامان پاک پدید آورد. دوم نوشت کار دین (″بالاخص اسلام″) تذکر به این است که نهادهای حکمرانی، اقتصاد، سیاست، خانواده و ... ، چه سُویه‌ای باید داشته باشند. یعنی خاتمی به‌صراحت معتقد است دین به امور سیاسی کار دارد. سوم گفت جمهوری وقتی می‌تواند لیبرال یا سوسیال و حتی ناسیونال باشد، پس ″چرا نتواند اسلامی باشد؟″ این یعنی مرزبندی علنی خاتمی با قائلین به امتناع تحقق جمهوری اسلامی و طرفداران جدایی دین از سیاست. چهار گفت انقلابی‌گری یعنی پای‌بندی به اصول و آرمانهایی که در انقلاب تجلی کرد. این یعنی آقای خاتمی از کسانی‌که از آرمان انقلاب و امام خمینی دست شسته‌اند و اصول آن را رد می‌کنند، برائت دارد. پنج هم، با نگرانی گفت «اصلاح‌طلبان» چرا نباید با «انبوهی از اصولگرایان خردمند و دردآشنا» گفتگو کنند؟ در واقع آقای خاتمی فاصله و جدایی با جناح راست را قبول ندارد، حتی از شیوه‌ی افرادی از جناح چپ، گلایه دارد. و شش از مسؤولیت‌پذیریِ قدرت نوشت و اطمینان داد اگر افرادی که «خیرخواه کشور و ملت‌اند»، «در کنار هم، به درک متقابل برسند» خواهند توانست نه فقط ″حاکمیت را قانع″ که حتی ″وادار به گفت‌و‌گو″ کنند.

 

نکته: حجت‌الاسلام خاتمی در خیال و خردمندی از پیشروان محسوب می‌شود. اما هنوز متوجه نشده است آن خرَد است که خیال را خط می‌دهد، نه خیال، خرد را. به عنوان یکی از منتقدان آقای خاتمی، درنگ ندارم که این ایده‌های ارائه‌شده‌ی خاتمی را درست ارزیابی می‌کنم و حتی چنین افکاری را جزو طبیعتِ اندیشمندان پارسا می‌دانم، زیرا مبانی فکری‌ام این است: دانا باید پارسا باشد، و پارسا باید دانا، و الّا جان و جهان هر دو متزلزل‌اند و لغزان.

 

۲۴ آذر ۱۴۰۰

متأسفم که ملکیان چرا این‌چنین غَرّه شد

نوشته‌ی ابراهیم طالبی دارابی دامنه

به نام خدا. سلام. بالاتر (در یاران دیار) متنی بازنشر دیدم به نوشته‌ی مصطفی ملکیان. با این‌که خواستم درباره‌ی قضیه‌ی گربه‌ای که در چاه حیاط منزل علامه طباطبایی افتاده، بگویم و کار سترگ علامه را بَر برسم، اما پرداختن به این موضع و موضوع ملکیان را لازم‌تر دیدم. این‌که آقای مصطفی ملکیان بخواهد اخلاق معنوی را جای ادیان بگذارد و اثر آن را هم، با کمال اعجاب برابر و یا حتی بالاتر از آن معرفی کند، کاری پیامبرانه است از نوع نبوت زمینی که مُهر «خاتمیت» این دریچه را بست و «ختم نبوت» هم به معنای تکیه‌ی محض بر عقلانیت نیست که ایشان بخواهد افکار پریشان شب خود را تحت عنوان «تعالیم معنویت» در روز به سوی مخاطبینش نازل! کند. شیوه‌ی بطئی (=کُند) وی درین‌زمینه، بر آگاهان آشناست و کم‌نمانده که روزی طشتش از بام بیفتد و فضیحت به بار آورَد. زنان عفیفه دوست نداشتند پارچه‌ی حیض‌شان برملا شود، شرم داشتند، خجالت می‌کشیدند، پس، آن را پشت بام می‌انداختند تا کسی نبیند، اما باد آن را از بام به حیاط می‌انداخت و طشتش را آشکار می‌کرد و دیگر حتی همسایه‌ها هم می‌فهمیدند.

 

این‌که جناب ملکیان خود را نخبه‌ی پیامبروَش فرض کند و نخبه و نخبه‌پرور، و مردم مؤمن و معتقد و موقِن را فرودست‌هایی در پی بهشت، بدترین نخوت اخلاقی‌ست. ایشان مخاطبانش را (شاید مضاف بر دین) به معنویت منهای دین فرامی‌خوانَد، اما خود اخلاق حسنه را کنار گذاشته و مردم را با کمال غرور و بدفهمی، فرومایه معرفی می‌کند. چرا باید فقر و بیچارگی معیشتی مردم را معیار فرودستی در دین‌ورزی آنان پنداشت؟! مگر فرق است میان ایمان‌آوری تهیدست با دانشمند؟ مگر ملاک و محک دینداری، دارایی و اموال و بالادستی‌بودن است که وی مردم را دسته‌بندی می‌کند و آنان را به تازیانه‌ی فرودستی می‌تازد و بر جوارح و جوانح بیچارگان و بینوایان شلّاق تفریق و تمایز و تبعیض می‌بارد؟! نخوت و غرور و بدخّلقی تا کی؟ در عصر رسول الله ص هم، اَعیان و اشراف شراب‌نوشِ مکه می‌گفتند دوروبری تو ای محمد! همه بوی میش و بُز می‌دهند. یعنی مثل ما دارا و متمکّن نیستند جامِ شراب ندارند! فرودستانند. حتی به حضرت محمد ص ایراد می‌گرفتند تو چه پیامبری هستی که مانند مردم دون‌پایه، در سوق (=بازار) راه می‌روی و قصر و دَم و دستگاه و دیوان نداری؟! چرا ملکیان امروز پا روی جای پای آنانی گذاشته که فکر می‌کنند دین برای فرادستان است و فرودستان چیزی نمی‌فهمند و دین را فقط برای فرار از جهنم و اشتیاق بهشت می‌خواهند.

 

امروزه بردگان و تجارت‌پیشگان در عبادت ازقضا کسانی می‌توانند باشند که پُز دانشمندی می‌دهند و رقص عقل! می‌کنند. مردم مؤمن، هم عقل دارند و هم وحی؛ به حد فهم و درک خود. جست‌و‌خیز نخبگانی چون فیلسوف مصطفی ملکیان، جز عجز و لابه نیست. همین‌که کسی دم از عظمت انسان بزند، اما ثانیه‌ی بعد، حرف خود را بخورَد و راحت مردم فقیر را فرودست بخواند و دنبال بهشت! خود بدترین شکلِ خُلقِ کج است. شفای کج‌خُلقان را آرزوست! امام علی علیه‌السلامی را که من می‌شناسم جانش را، مالش را، حتی غذای روز و شبش را شب‌هنگام، بین بیچارگان و تهیدستان می‌بُرد تا کام آنان را شیرین کند و از نداری شرم نکنند. به قول امام خمینی رهبر کبیر انقلاب اسلامی یک خال موی کوخ‌نشینان با تمام کاخ‌نشینان عوض‌شدنی نیست. متأسفم که ملکیان چرا این‌چنین غَرّه شد. البته برای بنده، حال و روز او و تعدادی پیرو و مقلّد او قابل پیش‌بینی بود. امید است ازین نخوت فکری دست بردارد.

 

نظر جناب استاد...

 

...آقا ابراهیم سلام علیک. ضمن پوزش از عدم وفاء غیر عمدی به وعده داده شده؛ دو نوشته روز گذشته و این نوشته  جنابعالی را خواندم؛ از  محتوا و نثر زیبای آراسته به غیرت دینیت در این دو نوشته، لذت بردم؛ شاهد بر صدق این مدعایم، بارگذاری این سپاسنامه در این عرصه مجازی است. نقطه مشترک بین این دو نگاشته فهیمانه، خیر خواهانه و عالمانه را، دفاع از ساحت دینی دین مداران بی ادعا، و مقابله با کارکردهای بد برخی از مدعیان دین مداری و نیز بعضی از دم زنندگان از عرفان و اخلاق مداری (و یا بهتر بگویم: رقاصان در زمین نامرئی «نیهلیستها») می بینم؛ دردمندانه نوشتی؛ ظاهرا پس از تشرف به زیارت امام رئوف، حضرت ثامن الحجج، آقا علی بن موسی الرضا (ع)، از توفیق نگارش این دو نگاشته وزین برخوردار شدی؛ با حفظ سلسله مراتب بین ارادتمندان به حضرتش، امیدوارم برخورداری از این توفیق، نمادی از اخذ تحفه ای گرانسنگ از آن بزرگواری باشد که در وقت تشرف به حرم پاکش، با تمام وجودتان خطاب به آن بزرگوار خواندی «اَشهَدُ اَنَّکَ تَشهَدُ مَقَامِی تَسمَعُ کَلامِی تَرُدُّ سَلامِی».آرزومندم خود و همراهان ارجمندتان، با زیارتی قبول شده  و سلامتی کامل،به جوار حرم کریمه اهلبیت (س) بازگشته باشید. آمین یارب العالمین.

 

پاسخ:

 

استاد گرانقدر جناب ...

با عرض سلام و ادب. رسم اسلام را ادا کنم و از آن استاد محترم تشکر داشته باشم که با انبوهی از کارهای انباشته، به دو نوشته‌ی دیشب و امروز بنده نظر افکنده‌اید و نکات مشفقانه و مشوقانه مرقوم فرموده‌اید. نیز خرسندم کرده‌اید که زیارت رضوی ما را به زیور جملات زیبای خویش آغشته‌اید. بنده در سر متون ادعیه و زیارات و قرآن و اذکار که در کتاب‌های موجود در حرم مطهر رضوی ع تورق و قرائت نموده‌ام تعمقی داشتم که از آن میان محتوای متن زیارت حضرت صاحب الزمان عج خیلی مرا به خود جلب کرد و قصدم این است بیشتر روی این متن دقت و توقف کنم و شائقم اگر اساتید عزیز آن را شرح کنند با کمال میل بخوانم. بلی؛ غروب دیروزبه قم برگشتیم. سعادت و سلامت شما آرزوی ماست. درود. یکی از تابلوهایی که توجه‌ام را جلب کرده بود آداب زیارت در بیان رهبر انقلاب آیت الله خامنه‌ای بود که عکسی هم از آن انداختم که جهت نشر درین تالار هدیه می‌کنم. از نظر من بسیار زیبا و درست است و حال خودم در حرم همواره سعی دارم همین‌گون باشد.

 

شب‌نوشت ۱۶

بیم آمریکا یا لرزه‌ی اسراییل؟! خبر خودداری آمریکا از تحویل زودتر سوخت‌رسان‌های هوایی به ارتش اسراییل (منبع) اگر درست باشد، بیم آمریکا محسوب می‌شود یا پیش‌لرزهای اسراییل؟ به نظر می‌رسد سه چیز با این خبر هم‌پیوستگی دارد: یکم: واقعیتی به اسم ایران اتمی. این یعنی شش کشور خودخواه جهان، به اطلاعات دست اول دست یافته‌اند که ایران از دوره‌ی گذار عبور کرده و وارد بلوک قدرت جهانی شده است؛ اگر نگویم پنجمین قدرت فائقه‌ی جهان، دست‌کم می‌توانم بگویم هفتمین آن. دوم: چون مذاکره و لغو تحریم تقریباً به صورت جدی مطرح گردیده است، لابی راستگرای اسراییل در جهت اختلال روند مذاکره، در حال کدر کردن فضای داخلی آمریکا به نفع حزب جمهوریخواه است. سوم: حمله‌ی اسراییل به ایران حتی اگر عملیاتی شود، واکنش حیرت‌برانگیز و درهم‌کوبنده‌ی بسیار مدرن ایران، هیچ مجالی برای رهایی از نابودی این دولت دست‌نشانه‌ی آپارتایدی نمی‌گذارد. بیم آمریکا ازین مسئله‌ی بغرنج، درست از ناحیه‌ی تفکر رئالیستی این کشور است که خویشتن‌داری را به منافع ملی خود نزدیک‌تر می‌بیند. و پیش‌لرزهای اسراییل مثل یک فرد تب‌ولرز‌کرده ناشی از نامشروع‌بودن و اشغالگری‌اش می‌باشد که با هیچ آمپولی پایین نمی‌آید.

۲۵ آذر ۱۴۰۰

نگو خانه‌ی تفریحی! بگو حمله‌ی ملکی

امروز ۲۵ آذر ۱۴۰۰ در روزنامه‌ی «دنیای‌اقتصاد» گزارشی تکان‌دهنده از آقای «فرید قدیری» خواندم که به نظرم موضوع مهم این قضیه محتاج تدبیر فوری و جلوگیری‌ست و کار این گزارشگر اهل درک، قابل قدردانی. طبق این گزارش، بستر این حمله‌ی ملکی به زمین‌‌های کشاورزی «با محتوای انحرافی یک قانون یعنی قانون ساماندهی مسکن فراهم شد و ضربه‌ی آخر را هم امضاهای طلایی در کمیسیون‌‌های ماده‌ی ۹۹ به این اراضی ممنوعه» وارد کرد. مَلّاکان با حمله به حومه‌ی روستایی ایران علاوه بر تجاوز به داشته‌های روستاها، موجبات تخریب «هاله‌ی سبز زیست‌‌محیطی» اطراف «شهرهای بزرگ و متراکم را فراهم کرده‌اند؛ به‌طوری‌که به استناد این گزارش «محوشدگی کمربند سبز به دور شهرها» عامل تشدید بحران آلودگی هوا و کمبود اکسیژن برای مردم گردیده است. گویا طبق گزارش آقای فرید قدیری، «متولیان کشاورزی از دولت» خواسته‌‌اند به جای «عرضه‌ی مسکن روی زمین‌‌های کشاورزی»، اشتهای ساخت و خرید خانه‌‌های تفریحی را با گرفتن مالیات از مَلاک، کور کند.

 

واقعاً چرا نباید از مَلّاکان مالیات گرفت و آنان را از ادامه‌بخشی تصرفات ملکی باز نداشت؟ ولی وقتی به حقوق کارمندان و حق‌الزحمه‌ی پژوهشگران می‌رسند، پیش از پرداخت، مالیات کسر کنند؟ مدیران فشل‌اند؟ یا دلالان افسارگسیخته؟

 

کمیسیون‌‌های ماده‌ی ۹۹ که مرجعی برای تغییر کاربری زمین‌‌ها در حومه‌ی شهرهایند، با فروش امضاهای طلایی (بخوانید: رانتی و پارتی) در واقع داخل محدوده‌ی روستایی را مورد تجاوز قرار می‌دهند؛ حمله‌ای خاموش به سرمایه‌های سرزمینی روستاییان. وقتی می‌گوییم حومه‌ی شهر، در حقیقت داریم می‌گویم داخل حریم روستا؛ زیرا حریم روستاها را، شهری‌ها حومه‌ی خود می‌پندارند. با این روند غلط، دیری نمی‌پاید که آیندگان با بحران مواد غذایی مواجه شوند و کشور با نابودی کشاورزی.

 

پاسخ:

با عرض سلام. جناب آقای جلیل قربانی وقت به خیر. زیبا نوشتید؛ مانند همیشه‌ی نوشتارهایت. موافقم با این سبک نقد و نظرها. اما بگذارید من چند مخالفتم را هم بگویم: ۱. سال ۱۳۹۲ مفاد همین نامه به میان سایت بنده آمده بود در دامنه و بحثی داغ، ساخت، که البته آن زمان می‌گفتند همین متن متعلق است به مرحوم آخوند خراسانی است اما حالا چسباندند به مرحوم آقای خویی. ۲. با شعر خشت خام و آینه‌ی مندرج در متن شما موافقم، اما درست بر عکس آن: یعنی آن امام خمینی بود که در خشت خام دورادور را می‌دید نه آقای خویی. ۳. با تعبیر جاهلان در وصف جوانان آن ایام هم موافقم، اما جاهلیت الان همان افرادِ ماجراجو، هم جدیدتر شد، هم جلی‌تر و هم تشدیدپذیرتر. ۴. بله موافقم «پای پرآبله» داریم، اما مخالفم که این مسیر، نادرست بوده باشد. راهی که امام خمینی گشود درست، منطقی و حاکی از درک ژرف از اسلام بود، راهی که مرحوم خویی پیمود و حرف حق را در جوف حرف‌های فرعی پنهان کرد، فقط به درد لای کتاب می‌خورد. به قول مرحوم دکتر علی شریعتی از قرآن به لایه‌ی آن بند می‌کنند که از لای آن بپرهیزند. البته درود وافر بر هر دو، هم امام خمینی که ناجی بشریت شد و هم خویی که افکار و رفتارش باعث شد تا خورشید اندیشه‌ی امام خمینی و برتری تفکر سازنده‌ی ایشان، بر احاد مردم آشکارتر شود. در پایان خالی نگذارم که از نوشته‌های قلم شیوای شما لذت می‌برم. اگر نقد می‌کنم از سرِ گنجایش بالای شماست. سپاس.

 

پاسخ:

 با عرض سلام دوباره. جناب آقای قربانی وقت ظهرگاهی آن دوست به خیر. شخصاً برین نظرم که وزیر خارجه‌ی ایران لزوماً باید فردی با اعتبار ملی باشد، مذهبی هم اگر بود، امتیازش است، اما مذهب در وزیر خارجه معیار کامل نیست. چون مناسبات خارجی در درون یک سیستم چندوجهی تعیین می‌شود. آقای ظریف شاکله‌اش، سادگی و افکارش مشوشّ است؛ و غرق ایده‌های صرفاً نظری. از نظر بنده او ۸ سال فرصت ایران را بدون پرداختن به سایر کشورها و عدم ایجاد تفکر نوپدید، به باد فنا داد. البته کتمان نمی‌کنم تحلیل شما از منتقدان ظریف، حساب‌شده است خصوصاً وقتی علل را هم آورده‌اید. لابد می‌پذیری احصاء نکردید، چون منتقدان دیگری هم هستند که درین چهار دسته‌ی جناب‌عالی جای نمی‌گیرند و مستقلانه منتقدند. این نقد بر نوشته‌ات را وارد می‌دانم. اما بعد؛ بزرگترین ضعف ظریف خوش‌بینی بدون واقع‌گرایی وی بود که صحنه‌ی روابط بین‌الملل محتاج این رویکرد است. بگذرم. از نوشته‌ات استقبال می‌کنم اما با توصیف‌های شما از ایشان چندان هم‌نظر نیستم. دور ندارم شاید بنده شناختم از وی میزان نباشد و نسبت به شناختی که شما از وی دارید، اندک باشد. خوشحالم افکار شما را دسته‌بندی‌شده و تحلیلگرانه، می‌بینم و این برای منی که دنبال مسائل بااهمیتم، بی‌شک مفید است. متشکرم.

 

 

پاسخ:

با عرض سلام پس از ۹ روز، که تازه امروز آمدی وسط متن‌های بنده. شاید (عرض کرده‌ام: شاید) تفاوت فکری بنده به شما درین نکته‌ی بنیادی خلاصه شود که من حرکت امام خمینی را رهایی‌بخش و ایده‌های ایشان را الهامی از اسلامِ سالم و برای ساختن امتی متسالم می‌دانم و قرائت دینی آن حضرت را جزو قرائت‌های مقرون به واقعیت تاریخ دین و حقیقت اسلام می‌بینم. تز مبارزه‌ی امام و در ادامه نیز، هدایت بشر به سمت تعالیم انبیا و نگاه افکندن به سیاست و دیانت توأمان، از نظر من نوعی صراط است و اگر این‌گونه فکر کنم -که می‌کنم- دست‌کم درین عصر و حتی معاصر و مقداری هم آینده تفکر آلترناتیو برای قرائت امام خمینی را اسلام و انسان وجود نداشته و ندارد. چون مسائل بدی که در جهان کنونی وجود دارد به نظر من فقط با تز امام قابل مقابله و حتی مفاهمه است. ازین‌که با بنده بر سر بیان دیدگاه‌هایت شفافی، متشکرم، حتی تندی آن را هم برای شخص خودت قابل درک می‌بینم. باز نیز بنده را از قضایای اندیشه و مواضع خویش محروم نفرما تا مغبون نشوم. جملاتی که از قلم تو جناب جعفر صادر می‌شود که گرچه تند و تیز است، اما جمالِ جملاتت همین است و بیرون از نمی‌توانی قدم بنهی. این عیب البته می‌تواند کم یا زایل گردد. عادت دارم با شما که چنین نقدها و حتی نفی‌هایی از قلمت بشنوم. مهم این است گزندی بع بنده نمی‌رساند. درود فراوان ازرانی آن دوست باسواد و در صحنه.

 

 

مولوی محمدحسین گرگیج

امام‌جمعه‌ی اهل سنت آزادشهر و مدیر دارالعلوم فاروقیه گالیکش

شب‌نوشت ۱۷

نوشته‌ی ابراهیم طالبی دارابی دامنه: این‌که آقای مولوی محمدحسین گرگیج، امام‌جمعه‌ی اهل سنت آزادشهر در خطبه‌های نمازجمعه‌ی ۱۹ آذر ۱۴۰۰ بگوید: «مادر امام زین العابدین (ع) دختر یزدگرد بود و عمربن‌خطاب پس از فتح ایران او را به ازدواج امام حسین (ع) درآورد و ۹ امامِ پس از آن نیز از همین نسل به وجود آمده‌اند؛ در نتیجه اگر خلافت عمربن‌خطاب را نپذیریم، اعتبار امامان [شیعه] و نسب آنان را زیر سؤال برده‌ایم!» یک ادعای مخدوش و ناصحیح است. مهمترین ضعف استدلالش این است اساساً نپذیرفتن خلافت عمر به لحاظ منطقی و شرعی هیچ ربطی به مسئله‌ی امامت ۹ امام بعدی ندارد. ناصحیحی ادعای وی هم ناشی ازین است که ایشان بدون پژوهش و یا استناد متقن، تاریخ واقعه را به‌درستی نقل نکرده است. خود ایشان هم، اندکی بعد پذیرفته اشتباه کرده و گفته سخنانش بُرش، شده. لذا با توجه به قبول گزافه‌گویی، عذرخواهی نموده است. نکته: پیشوند مولوی برای روحانیان اهل سنت، معادل پیشوندهایی چون حجت‌الاسلام و آیت‌الله در شیعه است. ازقضا «مولوی» همان مفهوم ولایت فقیه را می‌دهد با طعم و چاشنی کمتر اما دخالت‌های گستره‌تر. یادآوری: نقل قولی را که در داخل گیومه «...» از جناب مولوی گرگیج درج کردم، در سایت «هرازنیوز» دیدم.

 

پاسخ:

سلام دگرباره. تشخیص شما را ارج می‌گذارم؛ اما تشخیص بنده این است به هزاران دلیل و علت، درین برهه و حتی برهه‌های گذشته، هرگز نباید پشت انقلاب و به‌ویژه دین اسلام و مفاد وصیت صدها هزار شهید را خالی کرده یا خالی کنیم و به خاطر کارهای کریه عده‌ای نکره، مردم را به رویارویی با انقلاب فرابخوانیم. من به سهم خودم در برابر دست‌کم سه دسته‌ی فکری می‌ایستم؛ معلوم است با زبان و قلمم. نیز مشخص است هوچی‌گران جایی درین میان ندارند. ۱. هر فکری که بخواهد امام خمینی را با عقده‌گشایی و انتقام مورد تخفیف قرار دهد. نقد و حتی رد علمی مانعی ندارد، اما تخفیف و تحقیر و توهین عملی شنیع است. ۲. هر درازدستی که بخواهد دین را با دستاویز عارضه‌های عمومی و نارسایی مفاهیم مذهبی، از ایمان مردم بدزدد. ۳. هر رویکردی که عرب‌وعجم بازی درآورَد و سیاست ارزشمند انقلاب در حمایت درخشان از مردم مبارز منطقه، علیه‌ی نظام‌های وابسته به غرب را زیر تیغ یورش ببرَد و مردم را به اغوا بیندازد. روشن است بنده همان اندازه قادرم، که عقل و دانشم قد دهد. دسیسه‌چینان هم لابد می‌دانید چندان هم از زیر نظرم غایب نیستند. درود بر آن رفیق که نسبت به این حقیر این‌همه فروتنی می‌فرماید، حال آن‌که بر من، تاریک و تار نیست که جناب‌عالی در بسیاری از زمینه‌ها از من پیشی و بیشی داری، حتی در اخلاص به درگاه خدا و خدمت خالصانه به خلق خدا که دلسوزی‌ات بر اهل انصاف مبرهن و هویداست. بلی؛ من حتی اگر بیشتر از خودت به وضع موجود منتقد باشم، که شاید چنین باشد، باز نیز راهم، راه سازگاری است، نه درگیری و براندازی. به وسع خود درین صحنه با افکار مخالفان از درِ نقد وارد می‌شوم، به شیوه‌ای ایجاب، نه به سبک سلب. سلامت و نیک‌نیاز بمانید..