به قلم دامنه: پست ۷۴۶۰ . ڪارویژه‌های احزاب سیاسی. به نام خدا. این یڪ بحث تخصصی است، اما با زبان ساده و خلاصه نگاشتم. پیش از پرداختن به ڪارویژه‌های احزاب سیاسی، اول یڪ تعریف از حزب ارائه ڪنم و پایه‌های شڪل‌گیری احزاب را نیز از نظر علم سیاست برشمارم. چنانچه می‌دانید حزب سیاسی را «چرخ‌دنده‌ی ماشین دموڪراسی» نام نهاده‌اند. «بنیادهای علم سیاست» عبدالرحمن عالم منبعی مناسب برای این موضوع است.
تعریف: حزب «گردهمایی» مُستمر گروهی از مردم است با عقاید مشترڪ ڪه با تشڪیلات در پی دستیابی به قدرت سیاسی‌اند، از راه قانون و پشتیبانی مردم.
پایه‌های شڪل‌گیری: دست‌ڪم پنج پایه برای شڪل‌گیری حزب‌ها وجود دارد: ۱. طبیعت انسان، ۲. منافع متضاد اقتصادی، ۳. عامل محیطی، ۴. حس نژادی، ۵. زمینه‌ی دینی و مذهبی. در حال حاضر صاحب‌نظران علم سیاست بر این نظرند پایه‌ی اصلی و عمده‌ی احزاب سیاسی «اقتصادی» است. به‌طوری ڪه آن را پایه‌ی واقعی احزاب می‌دانند.
ڪارویژه‌های احزاب سیاسی: اما ڪارویژه‌ها را این‌گونه بیان می‌ڪنم: چون دانشمندان علم سیاست، احزاب را ستون فقرات دموڪراسی می‌دانند، روند زندگی سیاسی را بر پایه‌ی آن تفسیر می‌ڪنند. ڪارویژه‌های احزاب نیز متعدد است ڪه من از هفت ڪارویژه‌ها نام می‌برم:
۱. رقابت انتخاباتی برای ڪسب قدرت، ۲. تدوین سیاست‌های عمومی، ۳. انتقاد از حڪومت، ۴. واسطه‌ی میان حڪومت و ملت، ۵. تسهیل ڪار حڪومت پارلمانی، ۶. گردآوری همفڪران، ۷. آموزش سیاسی مردم.
از نگاه صاحب‌نظران علوم سیاسی دموڪراسی بدون حزب «مانند قایق بی‌پارو» است. در واقع وجود حزب سیاسی باعث می‌شود پهنه‌ی قدرت در هر دوره‌ی گردش نخبگان با رأی مردم، دچار فقدان برنامه و و خلاء مدیریتی نشود.
نبودِ احزاب، از نظر من، محیط دولت و یڪ ڪشور ولو پیشرفته و یا درحال‌پیشرفت را به یڪ آزمایشگاه دایمی خطرناڪِ افراد سیاسیِ فاقد توان و تفڪر تبدیل می‌ڪند؛ تا آن حد ڪه مثلاً در همین ایران ما یڪی می‌آید سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی (=برنامه و بودجه) را با میل و برداشت شخصی‌اش منحل می‌ڪند؛ دیگری می‌آید سه وزراتخانه را با هم ادغام می‌سازد؛ و آن دیگری از راه می‌رسد و اساساً درمی‌ماند چه باید بڪنَد. در سیاست‌ورزی و مملڪت‌داری حتی «لنین» هم باشد باز هم اول «چه باید ڪرد؟» می‌نویسد، زیرا باور داشت بی این، در هیچ ڪاری نمی‌توان آوانگارد (=جلودار، به‌وجودآورنده) و پیشرو و تغییردهنده بود.
پس؛ احزاب اگر آزاد و با مرامنانه باشند، «چه باید ڪرد؟»ها را بهتر از فرد یا باند می‌دانند و می‌فهمند و پاسخگو به مردم هم می‌مانند.
