یک لایه از هزاران لایه‌ی اطلاعات جنگ (۱)

به قلم دامنه ابراهیم طالبی دارابی: یک لایه (۱) خمسه‌خمسه. به نام خدا. سلام. «یک لایه»، سلسله‌نوشتار من است برای رفتن به درون هزاران لایه‌ی اطلاعات جنگ، در ۸ سال، ۹۶ ماه دفاع مقدس. در اَحشاء و اَمعاء حیوان -مانند بُز و گوسفند و گاو- «هزارلا» شگفت‌انگیزترین قطعه است. در اَحشاء و اَمعاء جنگ در ۸ سال دفاع مقدس هم، «اطلاعات نظامی» -به عبارت صحیح‌تر- «اطلاعات جنگ» همان «هزارلا» است که وقتی نگاه می‌کنی، می‌بینی یک قطعه‌ی پوستی و پُرزدار بیش نیست، ولی وقتی می‌شکافیدش، هزاران لا و لایه و ژرفا خواهی دید.

«هزارلا»ی گاو

همه خیال می‌بُردند «خمسه‌خمسه» نوعی اسلحه است که بعثی‌ها علیه‌ی ایرانی‌ها به کار می‌گرفتند. در میان عام و خاص از جمله خطیب‌ها شیوع گرفته بود که اگر صدام  خمسه‌خمسه می‌زند «ما هم خامسِ آل عبا داریم»! تا این که شهید حسن باقری -مُخ اطلاعات و از بنیان‌گذاران اولیه‌ی آن- دستور شناسایی صادر کرد تا اسرع وقت ازین سلاح و سَبْک‌وسیاق شلیکش اطلاعات جمع‌آوری کنند. اطلاعات هم، ذات کارش پهنان‌کاری‌ست و جنگ هم ذاتش تاریکی. در تاریکی‌های شب بچه‌های اطلاعات لشگرها به دل دشمن زدند و طی چندین مرتبه به این نتیجه (بر اساس مشاهده) رسیدند که خمسه‌خمسه که گمان می‌رفت با خوف و هولناکی‌اش، اسلحه نیست، بلکه شلیک بولهوَسانه است که عراقی‌های بعثی با ریتم و تفریح و بازی! به سمت رزمندگان ایران آتش‌تهیه‌ی مرگبار می‌ریزند. هر توپ با فاصله‌ی منظمِ تأخیر چندثانیه‌ای در پرتاب از هم، که شبیه پنج‌تا پنج‌تا عمل می‌نمود و طنینی آهنگین به وجود می‌آوُرْد.

خواستم گفته باشم اطلاعات جنگ اگر نبود، این فقَره همچنان در فقر خبری می‌بود. نیز بدانیم اطلاعاتِ آن روز را نمی‌بایست با امکانات تجهیزی مدرن امروز، مقایسه نمود. دستِ خالی رزمندگان از ابزار مدرن (که چه مَهیب، سیم‌خاردار هم قدغن بود به ایران) دفاع مقدس را به دانشگاهی جامع و مانع برای همه‌ی رشته‌ها کرده بودند؛ من جمله رشته‌ی فوق حساسِ اطلاعات جنگی را.

پایان نخستین قسمت

۲۰ مرداد ۱۴۰۲

قم: ابراهیم طالبی دارابی

محسن حسین‌زاده: سلام و ارادت. مطلع خوبیست.

ارزیابی جناب «...» از متنم"

اندک فهم من از این مقاله: دامنه در این مقاله اطلاعات را به «هزارلا» تشبیه کرده است که هر لایه آن دارای لایه‌های متعدد می‌باشد. از هر لایه خبر، پنجره‌ای جدید باز شده وارد لایه‌ی بعدی می‌شود؛ کاملا مستقلْ اما به هم پیوسته. گاه اتفاق می‌افتد امری که فکر می‌کنیم بسیار مهم و خطیر است وقتی لایه‌هایش شکافته می‌شود می‌بینی آن‌چنان عمق ندارد و طبل توخالی‌ست. مثل همان خمسه خمسه؛ اما برعکسِ آن هم می‌تواند اتفاق بیفتد. امری ساده و بسیار معمولی، عواقب آن از انفجار بمب هسته‌ای بدتر عمل کرده و جامعه‌ای را به نابودی می‌کشاند. این عمقِ نفوذ و مهم بودن کسب اطلاعات از شرایط وضع موجود را بیان می‌کند که نباید به آسانی از کنار هیچ چیزی گذشت و گذر کرد ولو یک دست تکان دادن ساده باشد. و عهده‌دار این امر مهم بچه‌های گمنام اطلاعات هستند؛ که کارشان کاملا محرمانه است؛ ممکن است بیخ گوشت باشند و تو متوجه نشوی چون کارشان را زیرپوستی انجام می‌دهند. آنها به همه چیز کار دارند و همه چیز را مورد کاوش قرار میدهند. مثلا چرا فلان نقطه بالا بود اومد پایین  در همین حد حساس. ودر آخر خاستگاه اولیه رشته اطلاعات جنگی را مطرح کردی که بر آمده از دل جنگ است براساس نیاز‌های بوجود آمده از لحظه، به دلیل ماهیت جنگ. فهم ناقصم در همین حد بود. چون سوادش را نداشتم متشکرم دامنه.

حدسیات

از: ابراهیم طالبی دارابی

بدون جمع‌آوری پنهان، اطلاعات چیزی جز حدسیات نیست. سکّوهای جمع‌آوری، عین جاروبرقی باید عمل کند، نه میکروسکوپ. زیرا در جمع‌آوری جاروبرقی‌یی شاید از میان آن‌همه جمع‌آوری، اطلاعات مورد نیز و ذی‌قیمت به دست آید. درین روش، عین لوله‌ی بخاری باید عمل کرد، خبرهای بی‌فایده و ناسود را عین دود در لوله به هوا داد و مهم‌ها را به پردازشگر اط داد. جمع‌آوری اطلاعات حصر ندارد، شامل همه‌چیز در همه‌جا هست، به سه نوع اط مثلاً اشاره می‌کنم:

اطلاعات دستشویی: موضوع را در دستشویی‌های عمومی می‌توان دید و شنید.

اطلاعات شایعه‌ای: شایعه‌ی جامعه در تاکسی و صف پیشخوان دولت و نانوایی.

اطلاعات افشایی: افشای اطلاعات در جاهایی مثل دادگاه، روزنامه، حمام عمومی.

نکته: اطلاعات چهار فعالیت عمده دارد: جمع‌آوری، پردازش، اقدام پنهان، ضد اطلاعات. فراموش نشود: ذات اطلاعات، پنهان‌کاری است.

دنبال سوزن توی کاه

نویسنده: دامنه

تمام آنچه توسط عناصر اط، جمع‌آوری می‌شود دارای ارزش یکسان نیست، اما ظرفیت اط ایجاب می‌کند «دنبال سوزنِ توی کاه» بگردند. چون سنگِ بنای ساز...، اطلاعاتی هست که به دست می‌آید. اساساً اطلاعات، ظاهر ساده و گول‌زننده‌ای دارد. عناصر میدان، سؤالی می‌پرسند در محیط، جوابی می‌شنوند از سوژه‌ها و گذری‌ها. در هر قدم شیاطین خوابیده‌اند؛ همان رخنه و حُفره که عنصر اط می‌بایست مو لاری دَرزش راه ندهد. ولی عناصر بدانند، اطلاعات حداقل چهار ویژگی دارد: به‌موقع کسب خبر شود. ۲. خوش‌قواره باشد. ۳. قابل هضم گردد. ۴. شفاف شود هم در دانسته‌ها و هم در ندانسته‌ها. این کار با شیوه‌ی «خاراندنِ پُشت همدیگر»!! حاصل می‌شود. پایان درس سه.