حضرت ابوطالب ع را بیشتر بشناسیم

به قلم حجت‌الاسلام شیخ‌ مالک رجبی دارابی: حضرت ابوطالب (ع) سید بطحاء و رئیس مکه و پیر و بزرگ قبیله قریش بعد از پدر بزرگوارشان حضرت عبدالمطّلب (ع) بودند؛ ایشان جمیع فضایل اخلا‌قی را دارا بودند، به صورتی که همه قبایل عرب، شخصیت و مکارم اخلاقی آن مرد بزرگ را ستوده و برای ایشان احترام ویژه‌ای قائل بودند؛ چنانچه از اکثم بن صیفی، حکیم معروف عرب پرسیدند: حکمت و ریاست و سیادت را از که آموختی؟ گفت: از حلیفِ (دوست) علم و ادب، سید عجم و عرب، ابوطالب بن عبدالمطّلب؛

شیخ مالک رجبی

حضرت ابوطالب (ع) مانند پدری فداکار، چهل و دو سال در نهایت وفا و صمیمیت به کفالت و حمایت و یاری پیامبر اکرم (ص) همت گماردند و همسر مکرمه‌ ایشان حضرت فاطمه بنت اسد (س) نیز چون مادری مهربان به خدمت رسول خدا قیام کرده و پیامبر (ص) را از فرزندان خود بیشتر دوست و عزیز می‌داشتند؛  فرزندان شریف ایشان: «ام هانی، عقیل، جعفرطیار و امیرالمؤمنین (ع)» نیز از اولین مسلمانان بوده و همواره حامی و پیرو حقیقی رسول خدا (ص) و از مدافعان بزرگ دین مبین اسلام بودند؛ چنانچه به جرأت می‌توان گفت که هیچ خاندانی به اندازه آن‌ها به پیامبر اسلا‌م (ص) خدمت نکرده و خدمات هیچ خانواده‌ای نیز برای اسلا‌م، سودمندتر و با ارزش‌تر از آن‌ها نبوده است؛ آن‌هم در سخت‌ترین دوران زندگی پیامبر خدا؛ حضرت ابوطالب (ع) حتی در آخرین لحظات عمر نیز دست از حمایت از پیامبر (ص) برنداشتند و در وصیت خود سفارش فرمودند:‌ «ای جماعت بنی‌هاشم! محمد (ص) را تصدیق و اطاعت کنید تا رستگار و هدایت شوید» (الغدیر، ج ۷، ص۳۶۷)

پیامبر خدا (ص) نیز احترام و علاقه زیادی برای عموی گرامیشان قائل بودند و در مصیبت آن حضرت بسیار اندوهناک و گریان شده و فرمودند: «ای عمو! در صغیری پرورشم دادی، در یتیمی کفالتم نمودی و در کبیری یاری‌ام کردی، خدا به تو در برابر یاری من پاداش نیکو دهد» و سپس پیشاپیش جنازه ایشان می‌رفتند و می‌فرمودند: «ای عمو، صله رحم و مهربانی کردی و جزای نیکو دریافت نمودی» و هنگامی که به محل دفن ایشان رسیدند، فرمودند: «آن گونه برای شما، طلب آمرزش و شفاعت می‌کنم که جن و انس دچار شگفتی شوند» (شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۱۴، ص۷۶؛ و بحار الانوار، ج١٩، ص ۶٩) پس از رحلت حضرت ابوطالب (ع) جبهه‌ی مسلمانان در مکه بی‌پناه شد و این موضوع یکی از مهمترین علل هجرت مسلمانان به شمار می‌رود، زیرا با رحلت ایشان، مسلمانان و شخص پیامبر (ص) حامی اصلی خویش را از دست دادند و دشمنان در برابر آن‌ها جسور و گستاخ گردیدند؛ چنانچه در سیره ابن‌هشام نقل شده که: پس از وفات ابوطالب(ع)، قریش بر پیامبر خدا مرارت‌هایی رساندند که در حیات ایشان جرأت انجام آنها را نداشتند. (الغدیر، ج٧، ص٢٧۶) البته متأسفانه نواصب و وهابیون از شدت بُغض و دشمنی با امیرالمومنین (ع)، نسبت کفر و شرک به حضرت ابوطالب (ع) داده‌اند که با کمال تأسف برخی از عزیزان اهل‌سنت نیز تحت تأثیر آن‌ها واقع شده‌اند؛ درحالی که در احادیث مختلف در کتب شیعه و سنی علاوه بر خدمات ارزشمند ایشان به ایمان والای حضرت ابوطالب (ع) نیز اذعان گردیده که در این مجال به سه حدیث کوتاه در این زمینه اشاره می‌نمائیم:

امام صادق (ع) فرمودند: «حکایت ابوطالب مانند اصحاب کهف است که ایمان خود را مخفی نگه داشتند و شرک (مصلحتی) را اظهار کردند و خداوند به ایشان پاداش دو برابر عنایت فرمود (یک پاداش برای ایمان و یک پاداش برای تقیه کردن)». (الکافی، ج۱، ص۴۴۸) همچنین حضرت صادق (ع) در حدیث دیگری، منکران ایمان ابوطالب (ع) را دروغگو شمرده و آن حضرت را از هم‌نشینان انبیاء، صدیقان و شهیدان و صالحان خوانده‌اند. (کنز الفوائد، ص۸۰)

امام محمد باقر (ع) نیز فرمودند: «اگر ایمان ابوطالب (ع) را در یک کفه ترازو و ایمان تمام خَلق را در کفه دیگر بگذارند، ایمان ایشان سنگین‌تر خواهد بود» (شرح نهج‌البلا‌غه ابن‌ابی‌الحدید، ج۴، ص٣٣٨) در پایان لازم به ذکر است که در دین شریف اسلام بر ضرورت احترام و تشکر از مُنعم تأکید فراوان شده و آن را دستوری انسانی و اسلامی دانسته است؛ لذا بر همه امت اسلا‌م، لا‌زم و واجب است که قدردان زحمات بی‌دریغ حضرت ابوطالب (ع) و خاندان شریف ایشان بوده و خدمات و رنج و مصائب آنان در یاری پیامبر اکرم (ص) و نصرت اسلام و اعتلا‌ی کلمه توحید را هرگز فراموش ننمایند. التماس دعا.