چرا «عزت» و «عزیز» مهم است؟

به قلم دامنه: به نام خدا. سلام. کلمه‌ی "عزیز" از نظر مفسران قرآن در اصل به معناى "امتناع" است و واژه‌ی "عزیز" -که از صفات و اَسماء الهی‌ست- در واقع به معنای کسی است که «به خاطر نیرومندی، امرش غالب و جاری است و مقهور و مغلوب نمی‌شود.» یعنی دارنده‌ی صفتِ "عزیز" شکست‌ناپذیر است. مثلاً وقتی کُلنگی بر سنگ رسوخ نکند، سفتی آن را "عزیز" می‌گویند. چون نفوذناپذیر است و در برابر ضربات کُلنگ، شکاف برنمی‌دارد. حتی به تعبیر برخی از کارشناسان قرآن "به چیزهای کمیاب یا نایاب″ نیز «عزیز» می‌گویند. خدا، عزیز است چون مقهور و هلاک نمی‌شود و عزّت و قوّتِ وجودی خدا مانع از نابودی‌اش است؛ کُلُّ شیءٍ هَالِکٌ إِلَّا وَجهَهُ: همه چیز نابودشونده است، جز ذات او. (آیه‌ی ۸۸ قصص) و علت شکست‌ناپذری خداوند متعال، عزیزالوجود بودن آن است.

گرچه صفت عزت مخصوصِ خداست، اما قرآن‌شناسان معتقدند خدای عزیز، صفت «عزتش» را "در میان مخلوقات نیز قرار داده است." منبع زیرا همه‌ی آفریده‌ها جِلوه‌ی عزت نظام آفرینش حضرت آفریدگارند وگرنه هرگز آفریده نمی‌شدند. ازین‌رو خداجویی و تسبیح‌کردن، در ذات آفریده‌ها نهاده شده است که وقتی موجودی به اصل خود رجوعی پاک و بی‌غش، داشته باشد مُروّج معنوی می‌شود، که از همین عزت نفس ریشه می‌گیرد.

و چقدر زیباست که وحی فرو آمده که عزّت زانِ خدا و رسولش و مؤمنان است: «ولِلهِ العِزَةُ ولِرسُولِهِ ولِلمُؤمِنینَ» (آیه‌ی ۸ سوره‌ی منافقون) به گفته‌ی رسای یکی از کارشناسان دینی "مصداق اَتمِ مؤمنین، اهل بیت رسول الله صل الله علیه وآله هستند".

امروز که روز میلاد امام رئوف حضرت رضا عالم آل محمد ص است، خواستم گفته باشم آن امام مدفون در خراسان، عزیزکرده‌ی خداست و عزت‌بخش ملت رشید و «صبّار و شَکورِ» ایران. از کدام زَبون و ذلیل و گماشته‌ی اَغیار و کینه‌توزان ساخته است که به نفوذناپذیری و عزت ملت ایران در ارادت و مَودّت و عقیدتِ بر منش و مرام رضوی ع خدشه‌ای وارد کند و بر عزت‌وارگی ملت وارسته‌ی ایران رسوخ کند؟! ملتی که پارسا باشد و همزمان فروتن و تَهمتن با هیچ حربه و نیرنگی به تنگ نمی‌آید. علت، مُبرهَن و هویداست: خدای عزیز وقتی کسی را عزت ببخشد و او هم از عزت خودش به‌خوبی پاسداری و پاسبانی کند، هرگز به ذلت میل نمی‌کند و خدمه‌ی متخاصمان نمی‌شود.

تصاویر دیگر حرم امام رضا ع : اینجا

عجیب حکمت داشت که در تنگناهایی که بر حضرت سیدالشهداء ع فرود آورده بودند، آن امام احیاگر اسلام راستین، ترسیم مسیر کرد که عزت را به ذلت نباید تاخت زد. عین آن این است به نقل آزاد از آیت‌الله العظمی ناصر مکارم:

در روز عاشورا هنگامی که امام (علیه السلام) به میدان آمد به میمنه (=جانبِ راست سپاه) حمله کرد و فرمود: «اَلْمَوْتُ خَیْرٌ مِنْ رُکُوبِ الْعارِ»؛ (مرگ بهتر از زندگى ننگین است). سپس به میسره (=جانب چپ سپاه) یورش برد و فرمود:

«أَنَا الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِىِّ
آلَیْتُ أَنْ لا أَنْثَنی
أَحْمی عِیالاتِ أَبی
أَمْضی عَلى دینِ النَّبِىِّ»

یعنی: منم حسین بن على (علیه السلام)، سوگند یاد کردم که [در برابر دشمن] سر فرود نیاورم، از خاندان پدرم حمایت مى‌کنم و بر دین پیامبر رهسپارم!  و در روایت دیگر آمده است، امام حسین (علیه السلام) فرمود: "مَوْتٌ فی عِزٍّ خَیْرٌ مِنْ حَیاة فی ذُلٍّ»؛ مرگ با عزّت بهتر از زندگى با ذلّت است.

و این شعار در تاریخ عزیزان روی زمین، از مهمترین پیام‌هاى عاشورا شد؛ کسی از ترسِ ذلّت، ذلیل نشود، تا «عزیز» (=رسوخ‌ناپذیر) بماند و هرگز نگذارد کُلنگِ خصم و دُژَم و پلیدتر از آن کَلنگ‌های ترورِ کلامی شماتت‌گران و دشنام‌های سخیف دلسپردگانِ به بیگانگان، به سنگِ سفتِ عزتش نفوذ نماید. ملت رضوی ایران، عزیز می‌مانند، چون اساس بنای اهل بیت ع بر عزت در برابر ذلت بوده است.

درین خجسته‌روز، برکات میلاد عزیز ملت ایران (با هر کیش و عقیده و مرام) یعنی حضرت امام رضا ع ، همواره برین ملت ببارد و بی‌وقفه و بی‌حد عزت‌بخش همه‌ی باورمندان و پاک‌سیرتان باشد. ان‌شاءالله تعالی. دامنه / ۲۱ خرداد ۱۴۰۱ ، قم.