آثار تکنولوژی بر تفکر

گفت‌وگوی‌ دکتر عارف‌زاده و دامنه (۱۷ و ۱۸)

 

پرسش ۱۷ : آثار میان تکنولوژی و تفکر از نظر شما چیست؟

 

پاسخ دکتر اسماعیل عارف‌زاده:

 

عقل بشر در طول تاریخش یکسان بوده است. پیشرفت بشر نتیجه افزایش عقل او نیست بلکه نتیجه تجمع دانسته ها و تجارب او در طول زمان است. یعنی بشری که داس را کشف و تولید کرد عقلش لزوما کمتر از سازنده کمباین نبود بلکه مجموع دانسته های در اختیار سازنده کمباین بعلت گذشت زمان، بیشتر از سازنده داس بود. پس تکنولوژی بطور مستمر حاصل تفکر  بشر خلاق بوده است و همچنین تفکر بشر در سایه تکنولوژی، هدفمندتر و پرثمرتر شده است. یعنی این دو، اثر دور(= دوران)  مثبت positive Feadback مثل هل دادن متناوب همدیگر به جلو دارند. هر کدام دیگری را تقویت میکند.

 

 

پاسخ ابراهیم طالبی دارابی دامنه:

 

به نام خدا. سلام. تکنولوژی ابزار تمدن است پس نیازمندی به آن امری آشکار -حتی شاید تابع قانون قسری طبیعت و از غایات آفرینش حضرت آفریدگار- است. آنچه در پاسخ جناب دکتر در ربط میان تفکر و تکنولوژی آمده از مبانی درستی برخاسته و مورد قبول من هم هست، اما تکنولوژی علاوه بر آثار خوب و جلوبَرنده، اثرات بد و سوء هم گذاشته است؛ از جمله تأخیر فرصت اندیشیدن و مشغول‌ساختن شدید و بی‌حد بشر و یا حتی تعطیل تفکر. جامعه‌ی غرق در انواع تکنولوژی، فرصت تفکر در امور زیربنایی و فرهنگی دیگر ندارد یا کمتر دارد. اینجا فقط یک مثال می‌زنم و بس. ما در کودکی با کمترین و ساده‌ترین اسباب‌بازی -آن‌هم ابتکاری و خودساخته- قدرت تخیل و تفکر خود را در بالاترین حد نگه می‌داشتیم اما حالا کودکان با رشد تکنولوژی با پدیده‌ی هجوم اسباب‌بازی با انواع و اقسام آن مواجه‌اند و همین موجب شده تا کودک می‌خواهد با یک اسباب‌بازی رابطه‌ی تخیل و تفکر ببیند، فردا یک اسباب‌بازی دیگر وارد خانه‌اش می‌شود و این انبوهی و شکل‌ها و ایده‌های عجیب و غریب، مزاحم اوست. علت این است جهان تجارت‌زده شده است، تا تمدن‌ساز و تکنولوژی را خادم ثروت ساخته تا تربیت.

 

 

    

دامنه . دکتر عارف‌زاده

 

پرسش ۱۸ : پیام‌ها و پیامدهای سه پدیده‌ی وعده و وعید و نوید در مکاتب و مسالک و مذاهب (آسمانی یا زمینی) چه می‌تواند باشد؟ وعده‌ی بَرد و بهشت و پاداش، وعیدِ آتش و دوزخ و مجازات، و مژده و نوید موعود و ظهور و انتظار. برداشت خود را بیان فرمایید.

 

 

پاسخ دکتر اسماعیل عارف‌زاده:

 

چون پرسش بطور عام طرح شد ،پاسخ هم بطور عام داده میشود تا به کسی برنخورد. سه ویژگی مهم بطور پیوسته در وجود انسان در حال نزاع و فعالیت هستند: ندانستن پاسخ پرسشهای پایه ای آفرینش، تنفر از خلاء  ندانستن و تمایل به فرار و پر کردن این خلاء بهر شکل، و نیاز به آرامش پایدار و پیوسته. این ویژگیهای انسان، ایجاد طیف یا نواری از پیامدها برای او نمود و خواهد نمود که یک سر  آن ، تلاش برای دانستن و یافتن فلسفه هستی است و سر دیگر آن فراهم نمودن زمینه مناسب برای قربانی شدنش در برابر ایجاد صنایع خوش ظاهر و  استثمارگر و بهره کش  با شعارهای فریبنده ی ماورایی،است. چنین صنعتی با ساز وکار مناسب به هدف غایی خود میرسد که همانا گردش مالی قوی و پایدار از راه تحمیق پیروان فریب خورده است. داستان فریب پینوکیو توسط گربه نره و روباه مکار ،  یعنی درآوردن تنها سکه او از چنگش و کاشتنش و وعده روییدن یک درخت پر از سکه برایش پیام مهمی دارد.

 

 

پاسخ ابراهیم طالبی دارابی دامنه:

 

پیام هر سه می‌تواند به بهترشدن حال انسان بینجامد، چون انسان آفریده‌ای دارای عقل و روح است که ایمان و عمل صالح وی را شاداب، متفکر، مهربان، هدفمند و خودمراقب می‌سازد. اما پیامد آن به آنجا بر می‌گردد که برخی با این سه پدیده می‌خواهند انسان را خام و مات و مبهوت نگه داشته، در پیله‌ی خرافه فرو برده و در سردرگمی و خبرهای واهی بپیچند تا از این فریب (شامل وعده و وعید و نوید) برای خود بازارگرمی بیافرینند که عبارت «گردش مالی» در پاسخ جناب دکتر، شاید اشاره‌ای به همین رفتار نادرست و کج باشد تا ارتزاقِ بدون زحمت، حاصل آید. آنچه در کتاب خداوند بخشنده به تعبیر من: دهنده و گذرنده (=پوزش‌پذیر) آمده است، با آنچه دیگران آن را به انواع بدعت و خرافه و پندار آلودند، زمین تا آسمان فرق است که موجب تشویش اذهان مردم می‌شوند حال آن‌که انسان در طبع و طینت و سرشت سالم خود، موجودی «جدا از خدا» و یوم‌الحساب نیست.

| لینک کوتاه این پست → qaqom.blog.ir/post/1960