دامنه‌ی داراب‌کلا

قسمت پنجاه و دوم

پاسخ:
یڪی از اعضای مدرسه شعر «جعبه‌ی سیاه سقوط» دڪتر محمدرضا شفیعی ڪدڪنی را انتشار داد. حال آن‌ڪه این شعر در سال‌های دور سروده شد و دکتر عبدالعلی دستغیب در سال ۱۳۸۷ آن را شرح داد. امید است، انتشار دهنده‌ی این شعر در مدرسه، اخلاق را زیر پای هیچ قصد و انگیزه و انگیخته‌ای لِه و لورده نڪند.

وقتی از شاعری ڪه هم اکنون در میان ما زندگی می‌ڪند، شعری منتشر می‌ڪنی، آن‌هم در هنگامه‌ی بحث جعبه‌ی سیاه، اخلاق حڪم می‌ڪند دست‌ڪم اگر تاریخ سرودن را نمی‌دانی، بنویسی در سال‌های دور چنین سروده. ڪسی نمی‌پرسد حافظ و سعدی ڪی این شعر را سرود، اما از ڪدڪنی، درین بحبوبه می‌گذاری، جای پرسش نزد خواننده پیدا می‌کند.

دوم این ڪه ڪدڪنی درین شعر از عرفان و اشراق و سرگشتگی آدمی می‌گوید، از داستان «هبوط» ڪه شما با آوردن آن، آن را با ماجرای بوئینگ اوڪراین خَلط ڪردی و خواننده را ممڪن است به سمت اغوا بڪشاند.

درین اشتباه‌ات تا هر وقت خواستی بمان. آزادی. مهم این است بهره‌برداری نادرست انجام دادی. چنین شیوه‌ای، بی‌اعتمادساز است. خواستی با آن شعر نقب بزنی، بدجور خودت در نقب گیر ڪردی. تمام. از این ڪه در نزد شما این‌گونه‌ام، متشڪرم ڪه مرا به برداشت‌های خودت از من، آگاه ڪرده‌ای. چون صدای تو به عصبانیت بلند، شد، دیگر جای بحث نیست. با تمام احترام به شما ڪه در نزد من، فردی فاضل و دارای شایستگی‌های زیاد هستی، خدا نگه‌ار. التماس دعا. مرا دعا ڪن، تا ازین ڪاستی‌هایی ڪه در من سراغ داری، خودم را بهتر ڪنم.

مبانی فکری سلیمانی (۲)

به نام خدا. سلام. شهید حاج قاسم سلیمانی به این یقین داشت که دین بر سراسر اعضای دینداران حکومت می‌کند، ازین‌رو، دین برای سلیمانی نه فقط پاسبانی است که انسان را از کارهای نکوهیده باز می‌دارد، بلکه «آموزگار و مربّی هم هست که فضائل و کمالات» به او یاد می‌دهد. آن بزرگ‌شهید می‌دانست که طبق دستور اسلام، باید هدف اصلی را «اخلاق» قرار داد و خود را بر معیار آن ساخت. زیرا پیامبر اسلام (ص) خود، فلسفه‌ی برانگیخته‌شدنش را کامل‌کردن پسندیدگی‌ها و نیکی‌ها اعلام کردند: «اِنَّما بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاقِ» به‌راستی من مبعوث گردیدم تا مکارم اخلاق را کامل کنم.

بزرگ‌پاسدار انقلاب شهید سلیمانی مبنای فکری‌اش این بود که خود در سخنرانی‌اش می‌گفت: «قرآن ما منابع مادر» است. او با این مبنا، در تمام امورش، خط را از قرآن می‌گرفت و با خودسازی به پیش می‌رفت. همین مبنا، موجب می‌شد او راه را گم نکند و در احوالات و دگرگونی‌های پی‌درپی روزگار، خود را نبازد و برازنده و بزرگ‌مرد بماند.

وقتی مبانی فکری کسی این‌گونه محکم و توحیدی و اخلاقی باشد، در فهم مکتب کم نمی‌آورد. لذا سلیمانی یکی از مشخصه‌های اسلام ناب را «از بین بردن ترس و جهل» می‌شمارد و خودش نیز درین راه، پیشتاز و نمونه می‌شود. نه ترسی داشت که گرفتار اِعوجاجات (=کجی‌های) روزگار گردد و نه جهل داشت که گریبانش را در بزنگاه‌ها بگیرد و از مسیر و صراط، منحرفش گرداند.

سلیمانی یکی از تفکرات اساسی‌اش این بود که می‌گفت: «نیاز انسان به مربی» هرگز پایان نمی‌پذیرد. بدین دلیل بود که خود تا پایان عمر، خویشتن را هم با همدمی با علمای وارسته آرام می‌نمود، هم ارواح شهیدان را سرمایه‌ی تهذیبش می‌ساخت، هم با قبول سخت‌ترین مأموریت‌ها خود را در آزمون دو جهاد سرنوشت‌ساز قرار می‌داد؛ (مبارزه با نفس در درون، مقابله با متجاوزان در بیرون) و هم با بینش و نگرش عرفانی و معنوی، وجودش را پاکیزه و پارسا و پرواپیشه نگه می‌داشت.
۲۳ دی ۱۳۹۸
ابراهیم طالبی دارابی [دامنه]

دکتر شیخ باقر طالبی دارابی و دکتر عارف‌زاده. 22 دی 1398. شیراز.

شرحی بر عکس بالا:

پیش از سلام و درود، مِقار بیام که به وجد آمدم. به این پست عکس که رسیدم مکث کردم، بازش نکردم، سپس درنگم را به حدس و گمانه آویختم و متنت در زیر عکس را خواندم که یک دسته گل، کنار گل دیگر کی می‌تواند باشد که جناب دکتر عارف‌زاده افتخار میزبانی‌اش را به اشتراک گذاشت؟!

ذهنم به هیچ وَری خطور نکرد. بلاخره ضربه را زدم و تبلت، دو چهره را به روی من گشود. بی‌اختیار، آتشِ وجد، به وجه‌ام زدم و گلگونه شدم وقتی دیدم دو دوست، دو دکتر، دو هم‌محلی، یکی رفیق و دیگری اخوی دوش‌به‌دوش هم در مطب‌اند. یکی دکتری گوش و حلق و مغز و بینی را در دفتر افتخاراتش دارد و دیگری دکتری جامعه‌شناسی دین را. یکی مطب دارد برای تشخیص و درمان اَبدان، دیگری مطب دارد برای و تشخیص علت روی‌آوری به دین و ادیان.

عکسی جذاب بود برای من. هم به علت سیمای درخشنده‌ی هر دوی‌تان و هم برای صحنه‌ای که کنار هم مهربان به هم و مهربان‌تر به دوربین ایستاده‌اید. تبسم در دوربین، یعنی نگاه مهر‌آمیز دوختن به ببیننده. به هر دو (جنابان: دکتر عارف‌زاده و اخوی‌ام دکتر شیخ باقر) درود بی‌کران،. و باز نیز در پایان، سلام، سلام.

مبانی فکری سلیمانی (۳)

به نام خدا. سلام. شهید حاج قاسم سلیمانی، انسانی اندیشمند بود و اندیشه‌های مکتبی و اخلاقی‌اش ریشه در مراحل دشوار زندگی‌اش داشت. «توماس اسپریگنز» در کتاب «فهم نظریه‌های سیاسی» (ترجمه‌ی دکتر فرهنگ رجایی): «با ارائه‌ی الگویی چهارمرحله‌ای شامل مشاهده‌ی بحران و بی‌نظمی، تشخیص درد و علت بحران، بازسازی خیالی جامعه‌ی مطلوب و در نهایت ارائه‌ی راه‎حلی برای درمان درد، بر آن است که اندیشمندان سیاسی در تأملات خویش ناگزیر از این مراحل گذر کرده‌اند.»

ازین‌رو، در سومین قسمت مبانی فڪری سلیمانی، با الگوی چهارمرحله‌ای «توماس اسپریگنز»، بنیادهای فکری سلیمانی را پی می‌گیرم. در واقع اسپریگنز می‌خواهد این را بگوید که برای فهم نظریه‌ها و اندیشه‌های هر یک از متفکران و چهره‌های شاخص جامعه، اول از همه، باید دانست زمانه و احوالات روزگار آن فرد چگونه بوده و یا هست؟ (=بحران یا ثبات) چه بحران‌ها و مسائلی را لمس کرده است؟ (=متغیّرات) نسبت به انسان چگونه می‌اندیشد؟ (=انسان‌شناسی) و چه چیزهایی بر افکار و رفتارش تأثیر گذاشته است؟ (=تأثیرگذاران).

۱. زندگی حاج قاسم از دل فقر و سختی‌ و از سرزمینی فقیرتر و سخت‌تر قوام یافت و خود از درون این دو درد برخاست و این دو محرومیت را بشدّت در وجودش لمس کرد. همین دو عامل، متغیّر اصلی در شکل‌گیری شاکله‌ی شخصیتی او شد. یعنی وی را برای همیشه وامی‌داشت تا از این مبنای فکری و هویت‌سازش بیرون نیفتد و خود را همواره با بیچارگان و مظلومان دربیامیزد و به دردهای‌شان بیندیشد و اگر توانی دارد (که داشت) برای کاستن آلام مستمندان و مستضعفان و سختی‌کشیدگان ایران و جهان بکوشد. (که کوشید)

من در مرداد سال ۱۳۹۳ در وبلاگ اولم: «دامنه داراب‌کلا؛ طوفان فکری» نخستین پست سلسله مباحث «چهره‌ها» را به معرفی این بزرگ‌مرد اختصاص داده و وی را به اختصار معرفی کرده بودم، با این جملات کوتاه:

«او متولد ۱۳۳۵ روستای «قنات ملک» شهرستان رابُر کرمان است. در برق کرمان کار می‌کرد، [مدتی نیز در رستوران]. در جوانی جذب سپاه شد. به کردستان رفت. فرمانده سپاه ۴۱ ثارالله کرمان شد. سال ۱۳۷۶ فرمانده سپاه قدس شد؛ بخشی از سپاه که به امور بین المللی و ... می‌پردازد. او یکی از مهمترین چهره‌های روز ایران و جهان است. شجاع و دانا و باپرواست. در واقع حاج قاسم سلیمانی مرد نخست سپاه ایران است. اینکه دامنه ایشان را چهره‌ی اول این سلسله متن نموده است را حتماً درک می‌کنید.».

و نیز در همان تاریخ در پستی دیگر در تذکری برادرانه‌ به وبلاگ «قله‌ی بصیرت داراب‌کلا» نوشته بودم:

«کدام ایرانی سراغ دارد که حاج قاسم سلیمانی حتی یک سخنرانی علیه‌ی وحدت و انسجام کشور کرده باشد؟ حتی یک بار وارد مسائل فشل‌کننده‌ی جناحی شده باشد... حتی یک بار از عنوان «فتنه» پلی بسازد برای انتقام‌جویی و کینه‌های ابوسفیانی؟»

۲. زمانه‌ی حاج قاسم نیز بر اساس الگوی چهارمرحله‌ای «توماس اسپریگنز»، زمانه‌ای انباشته از بحران‌ها بود. کافی است از میان انبوهی از بحران‌ها، فقط به هشت سال سخت دفاع مقدس توجه داشت که او به همراه حلقه‌ی نیکان، یک پای جنگ بود و در طول جنگ نیابتی عراق از سوی غرب علیه‌ی ایران، او همواره کنار خوبان و شهیدان و جان‌برکفان زندگی کرد. و این، موجب گردید مبانی فکری‌اش سرشار از آموزه‌های معنوی و آسمانی باشد.

بدیهی و روشن است میان دو کَس که یکی در پَرِ قو و خانه‌ای مجلّل و آرزوهای دراز بخوابد و دیگری در کیسه‌خواب و سنگرهای محقّر و آمال فَراز، فرق‌شان از فرش است تا به عرش. عرشی‌ فکرکردن سلیمانی ریشه در همین زیستن کنار خوبانِ روزگار داشت که همه‌ی آنان جانِ شیرین خود را برای دین و وطن تنظیم می‌کردند و لحظه‌لحظه معاش‌شان را برای معاد به‌روزرسانی. و چنین بود بزرگ‌مردِ دین و میهن، شهید حکیم، قاسم سلیمانی.
۲۴ دی ۱۳۹۸

ابراهیم طالبی دارابی [دامنه]

مبانی فکری سلیمانی (۴)

به نام خدا. سلام. داشتم بر اساس الگوی چهارمرحله‌ای «توماس اسپریگنز»، مبانی فکری شهید حاج قاسم سلیمانی را تبیین می‌کردم. اینک دنباله‌ی نوشتار:

۳. در حوزه‌ی انسان‌شناسی، شهید سلیمانی به انسان از دریچه‌ی کمال، حُبّ، حُسنِ خُلق و غیوری می‌نگریست. مجموعه‌ی سخنرانی‌ها و رفتارهای ایشان، نشان از این دارد که وی دست‌کم چهار خصوصیت برای انسانِ سالم قائل بود. او یک ویژگی خاص را نیز از انسان انتظار داشت.

یعنی بدین ترتیب: انسان برای «شدن» و «بودن» باید نگرشِ کمال‌بخشی به خود، حُبّ به همنوع، حُسن خُلق در رفتار اجتماعی و سیاسی و حتی رزمی و نیز درجه‌ی بالایی از غیوری سه‌گانه‌ی دینی، انسانی و ملّی (و یا لااقل یکی از ازین سه غیرت را نسبت به دین و وطن) داشته باشد. و آن ویژگی خاص که از انسان انتظار داشت نیز این بود که هر کس به نوبه‌ی خود، همه‌ی مردم را از آنِ مملکت بداند و نسبت به همه، دوستدار و دلسوز و خیرخواه بماند.

سلیمانی با این مبانی فکری که در خود جمعیت داده بود، می‌زیست و همین باعث می‌شد در عین این‌که نخستین رزمجوی دلیر در میدان نبرد برای دفاع حق‌طلبانه از ایران و جهان اسلام باشد، به تمام مردمِ میهن و منطقه مهربان بمانَد. حرکات، سکَنات و حتی نگاه‌های نافذ چشمانش این اخلاق برازنده‌ی وی را بر همگان بر ملا می‌کرد. و کمتر مُنصفی پیدا می‌شود که این خصیصه‌های سلیمانی را انکار نماید، فقط یک حالت لجاجت‌ورزانه و کینه‌توزانه می‌خواهد که این برجستگی‌های سلیمانی را نبیند و دست ردّ بر او بزند، که من بر این نظرم، این عده خیلی اندک‌اند.

۴. من تا جایی‌که از سلیمانی شناخت دارم (چه در حوزه‌ی کار و چه در حیطه‌ی اشتغال) وی را مُتأثّر (=تأثیرپذیر) از سه پدیده‌ی مهم قرن می‌دانم: پدیده‌ی امام خمینی، پدیده‌ی وصال شهیدان دفاع مقدس، پدیده‌ی روح مقاومت ملل منطقه.

در پدیده‌ی اولی، سلیمانی خود را برآمده از مکتب عرفانی و سیاسی امام خمینی می‌یافت و اندازه‌های خود را با تفکر امام بُرش می‌کرد و جامه‌ی زندگی‌اش را بر این الگو می‌دوخت و با همین جامه‌ی ورع و رزم می‌زیست و همیشه با آرزوی شهیدشدن گام از گام برمی‌داشت و به همین علت از اندیشۀ «امت و امامت» و پیوندداشتن با رهبری نگُسست.

در پدیده‌ی دومی، سلیمانی علاوه بر همزیستی مُدام کنار شهیدانی که با هم در جبهه قد کشیدند، از آنان الگو می‌گرفت و خود را بی‌وقفه با روح آنان دمساز می‌نمود. شاهد مثال این‌که از دو سال قبل همیشه از شهید شیدا «محمدحسین پسر غلامحسین» یاد می‌کرد و پس از شهادتش از وصیتش مشخص شد منظورش همان «شهید محمدحسین یوسف‌الهی» بود که خواست کنارش دفن شود. و چنین هم شد. من در ۱۷ مهر ۱۳۹۸ در وبلاگم «دامنه» از او مصوّر یاد کرده بودم.

اگر کسی به آخرین حرفش پس از چندین ساعت نشست سرّی در جمع نیروهای رزمندگان فاطمیون در دمشق که بیش از هفت ساعت طول کشید، توجه و تأمّل کند، به راز درست‌زیستن سلیمانی پی خواهد برد. او وقتی خواست به بغداد برود رو به آن روایتگر این نقل، کرد و «خیلی آرام و شمرده‌شمرده و کمی سکوت» گفت: «میوه وقتی می‌رسه باغبان باید بچیندش، میوه‌ی رسیده اگر روی درخت بمونه پوسیده می‌شه و خودش میُفته!».

این حرف، حاکی از این است که سلیمانی زندگی و مرگ را الهیاتی می‌دید و شناخت ژرفش، الهام‌بخش حیات و مماتش بود.

در پدیده‌ی سومی یعنی روح مقاومت ملل منطقه، سلیمانی آنچنان از رفتار فداکارانه، غیورانه و آگاهانه‌ی رزمندگان مقاومت تأثیرپذیری داشت که تمام زندگی‌اش را برای خاتمه‌بخشی خلافت داعش (=دولت اسلامی عراق و شام) گذاشت و خود با درخششی که از خود -هم در استراتژی و هم تاکتیک عملیاتی- بر جای گذاشت، محبوب و رهبر کاریزماتیک مقاومت منطقه‌ی خاورمیانه (=غرب آسیا) شد. یعنی تأثیر متقابل. هم او از منطق و مردان مقاومت اثرِ مؤثّر پذیرفت و هم مقاومت از او تأثیر پایدار و مداوم.

۲۵ دی ۱۳۹۸
ابراهیم طالبی دارابی [دامنه]

مبانی فکری سلیمانی (۵)

به نام خدا. سلام. شهید حاج قاسم سلیمانی علاوه بر دارابودنِ بنیادهای فکریِ مستحکم و ارزشمند، یک استراتژیست بود. توجه داشته باشیم که استراتژی، اقدامی است که سرانجامی داشته باشد و منتهی به هدف شود، نه فقط در ایده و ذهن بماند. بنابراین، فرهنگستان علوم ایران هم لفظ استراتژی را با ساختِ واژه‌ی «راهبُرد» معادل‌سازیِ درستی کرده است که اگر به زبان ساده شکافته شود یعنی راهی که بُردن در آن باشد، بُردن به معنی رفتن، نایل‌آمدن (=یابنده‌)، یعنی راه و هدف و فکری که ما را به آن مقصد می‌برَد. و سلیمانی به عنوان یک استراتژیست، راهبُردی را تعیین می‌کرد که بتواند آن را پیاده و به سرانجام برساند.

آنچه سلیمانی به عنوان مرد میدان عمل و مأمور به انجام آن، در سوریه، لبنان، یمن و عراق برای مردم ستمدیده‌ی این بلادِ دچار بَلایای ویرانگر کرد، تمامی، سرانجامی ظفرمند و نتایجی نجاتبخش برای مردمِ گرفتار، داشت. گرچه تمام مسائل منطقه‌ی خاورمیانه (=غرب آسیا) نمی‌تواند یکجا و یک‌جانبه حل و فصل شود، و فکر و بینش داعش را بآسانی برانداخت، اما قاسم سلیمانی (Qasem Soleimani) از شکل‌گیری عملی تفکرات تکفیری و پیکارگرانه، جلوگیری و از بقا و دوام خطرناک خلافت داعش (=دولت اسلامی عراق و شام) ممانعت کرد و حکومت ویرانگر آنان را -که بیم آن می‌رفت فراگیر و گسترده‌تر گردد- سرنگون ساخت.

شهید سلیمانی نسبت به خاورمیانه شناخت و تسلّط فکری داشت. آنچه در این خطّه می‌گذشت از چشم تیزبین او بیرون نبود. مسأله‌ی اشغال فلسطین و تأسیس کشور جعلی اسرائیل و توسعه‌طلبی‌های این رژیم، برای او مسأله‌ی دستِ چندم نبود؛ ازین‌رو، او در برابر رویارویی‌ها و دست‌درازی‌های ستمکارانه‌ی اسرائیل علیه‌ی مردم بی‌دفاع و آواره‌ی منطقه، به مقابله‌ی مقاومت‌آمیز می‌پرداخت.

او به‌دقت و به‌درستی می‌دانست که رژیم‌های موروثی عرب منطقه، چون بقای حکومت خود را بر اثرِ بیداری مردمی، در معرض فروپاشی می‌دیدند، پای آمریکا را به کشورهای‌شان باز کردند و قسمتی از خاک خود را در اختیار ارتش آمریکا قرار دادند، تا این کشور سلطه‌گر از طریق سنت‌کام و سازمان سیا، سلطنت و پادشاهی و ثروت‌های انباشته‌شده‌ی‌ آنان را مثلاً حراست! کند و در واقع، همزمان، هم آنان را مانند «گاو شیرده» بدوشد، هم ایران را زیر نظر و کنترل خود داشته باشد، هم از شکل‌گیری انقلابات ضدآمریکایی در منطقه جلوگیری نماید و هم از همه پیشینی‌تر، اسرائیل (بنیاد یهودیان آمریکا در منطقه) را از هر سو نگهبان و پشتیبان باشد.

همگان می‌دانند، این خُبرگی و عقلانیت سلیمانی بود که این پازل مُهلک آمریکا و سران مرتجع عرب را در سراسر منطقه برهم می‌زد. و همین درایت، شهامت، لیاقت‌ و برنامه‌های خیره‌کننده‌ی این سردار پاک و قهرمان مبارزه‌ی عملی با امپریالیسم بود که موجب خشم و کینه‌ی سران آمریکا و شیوخ عرب منطقه می‌شد. تا آن‌که سرانجام با شکست‌هایی که پی‌درپی نصیب‌شان می‌شد، با دسیسه‌ای پیچیده و جاسوسی‌های همه‌جانبه و با کثیف‌ترین رفتار نظامی و ناجوانمردانه‌ترین ترور دولتی، وی را به شهادت رساندند؛ شهادتی که بی‌تردید فصلی نوین در خاورمیانه را نوید می‌دهد و راه را برای پیشبُرد راهبُردهای آمریکا با شدّتی بیشتر و حَمیتی (=غیرتمندی و استواری) عمیق‌تر، سدّ و سخت‌تر می‌کند و هویت‌ها را برملا و آشکار می‌سازد.

۲۶ دی ۱۳۹۸
ابراهیم طالبی دارابی [دامنه]

پاسخ

سلام دارم به دستانت که به مهارت، آراسته است و درود دارم به مغزت که به مداوا، آمیخته. و نیز آفرین می‌فرستم به تلاشت که امراض بیمار با آن آجین می‌شود و آخته (=بیرون‌انداخته).

ما آدمیان چون در اثر قِلّت ملاقات، ناگزیر دچار بُعد جغرافیایی شده‌ایم، لاجرَم می‌بایست چنین صحنه‌هایی را مغتنم بشماریم تا محبت و احترام و افتخار ورزیدن را پیشکش (=ارزانی) و تقدیم بداریم.

این ابراز حُب و حرمت، از نظر من، یک شأنی از شئون پرشور انسانی‌ست. به قول مولا امام علی -علیه السلام- «فرصت‌ها چون ابر در گذر هستند...»، پس چه خوب می‌باشد که اغتنام فرصت کنیم قلب خویش را به امر محبت و فرمان حرمت، به روی هم بگشاییم، که وقتی هنگامه‌ی مُردن -که امری محتوم است- به سراغ وقتِ تنگِ ما آمده، حسرت ابراز دوستی و حرمت‌گذاری را با وا اسفا، وا اسفا نخوریم. پس ممنونم دوست وطن و محل من. بگذرم، اما فقط فاش سازم ضمیره‌های «من» در این متن، و همه‌ی متن‌های من، همیشه، «هویتی» است، نه «اخلاقی» و «مَنیّتی» و «نفسانی».

به قلم مقررات:

«مقررات این مدرسه، از بدو تأسیس و دعوت اعضا، اقدام به فوروارد و بارگذاری پست‌های لینک‌دار را ممنوع کرده است. لذا هر عضو به این کار مداومت بورزد و مقررات را به‌ هیچ انگارد، مقررات در اِعمال قواعدش بدون هیچ تعارف با هیچ‌کس، مدرسه را از دسترس خارج می‌کند. بنابراین، پنج روز پیش در ۲۲ دی ۱۳۹۸، با تحمل بیشترین مدارا در طول مدرسه، مقررات اعمال گردید؛ به علت فوروارد لینک‌دار، آن هم نه یک‌بار و چندبار، که از بدو تأسیس تا آن زمان، شاید بیش از ۱۰۰ بار»

پاسخ به سه پرسش جناب آقامهدی ملایی

با سلام و احترام و تشکر

پاسخ به پرسش ۱. از آنجا که خاورمیانه دست‌کم، انباشتی‌ از دو کالای استراتژیک نفت و گاز و نیز احاطه‌شده با دولت‌هایی هزاررنگ است، من نظرم این است نباید خوشبین بود، حتی لازمه‌ی استراتژی دفاعی هم نیروهای کشورها را از خوشبینی نسبت به هم بازمی‌دارد، البته عرصه‌ی سیاست، عرصه‌ی ثابت نیست، دائم در دگرگونی‌ست. اما دست برتر ایران، بیشتر برای آنان اثبات شد.

پاسخ به پرسش ۲. بله. آقای قاآنی را می‌شناسم. هم به علت این‌که سال ۸۵ و ۸۶ ریاست جایی را برعهده داشت، که در آنجا کار می‌کردم. و هم به علت چند همکار محترمی که با هم تا مدت‌ها هم‌اتاق بودیم که سال‌ها در آفریقا بودند و قاآنی را می‌شناختند و از نزدیک با سلیمانی و افکارش آشنا بودند. یک جمله اگر بخواهم بگویم این است، قاآنی عقل منفصل سلیمانی بود. یعنی وقتی مشغول هزاران مشغله بود، قاآنی اتاق فکر را هدایت می‌کرد. من قاآنی را مُخ پویا و حتی پیشبرانه‌تر از سلیمانی می‌دانم؛ مردی کم‌گو، پرپیمانه و ساده‌زیست. بگذرم.

پاسخ به پرسش ۳. البته خاورمیانه، راه‌حلی چندجانبه‌گرایانه می‌طلبد. نه آمریکا قادر است بر اینجا به‌آسانی هژمونی داشته باشد، و نه ایران قادر است آنچه مطلوب می‌داند، به ظهور برساند. اما ضربه‌ی عاجل موشکی ایران یک نوع ترس مَهیب به دامن آمریکا انداخته که می‌خواهم اسم آن را بگذارم: «ترس ایرانی». یعنی ترسی که ارتش آمریکا از قدرت بازدارندگی و حتی بهتر است بگویم، توان بالای درهم‌کوبندگی ایران، دچارش شده‌است.

با این‌همه، من معتقدم، اصالت با سیاست است. چون هیچ نبردی ابدی نیست، نبردها، میزها را برای سیاست و کسب منافع چینش می‌کند. هرگز فرصت مقاومت را نباید کم پنداشت، اما مقاومت در نهایت منتهی به سیاست و کسب منافع می‌شود. درود به علایق و خواهندگی‌ات. فکر کنم، این مقدار بس باشد.

مبانی فکری سلیمانی (۶)

درنگ در نغمه. ۱۱۰ . به نام خدا. سلام. یک راه شناخت چهره‌ها و ایدئولوژی‌ها و نظریه‌ها، معمولاً روش تطبیقی است. به نظر من اگر شهید حاج قاسم سلیمانی به روش مطالعات تطبیقی، با افراد دیگر مقایسه گردد، برجستگی‌های وی بهتر نمایان می‌شود؛ کما این که ممکن است مردم ایران و منطقه نیز بارها پیش خود، پیش از شهادت و یا پس از شهادت، ایشان را با بسیاری از افراد دیگر در عرصه‌ی سیاست و در پهنه‌ی اجتماع مقایسه کرده باشند و به نتایج بی‌نظیری رسیده باشند. من در اینجا سلیمانی را دست‌کم با سه فرد مقایسه می‌کنم:

۱ . قاسم سلیمانی و محسن رضایی: هر دو نظامیِ سپاهی. هر دو برآمده از دفاع مقدس. هر دو برخاسته از شهرهای دوردست و مستضعف. هر دو نائل‌ به بالاترین درجه‌ی نظامی. هر دو در بالاترین رده‌ی فرماندهی در سپاه پاسداران. هر دو، چهره‌هایی شناخته‌شده نزد حاکمیت و رهبری. و هر دو آشنا به زیر و بم های سیاست. اما قاسم سلیمانی کجا وُ محسن رضایی کجا؟

آقای محسن رضایی در دایره‌ی قدرت، بارها و بارها چرخید و چرخید و چرخید و حتی رنگ‌ها و موضع‌گیری‌ها عوض کرد و خط و خط‌بازی‌ها درآورد و حتی بلندپروازانه (که فی نفسه می‌تواند عیبی به حساب نیاد) لباس نظامی از تن کَند و وارد گود سیاست شد. او برای آن‌که جایگاهش را مستحکم کند خود را به مرحوم هاشمی رفسنجانی فروخت چون گمان می‌کرد آینده از آن رفسنجانی است. و حتی در بحران ۸۸ نیز اول موضعی دیگر داشت و به رهبری نامه‌ای تند و دستوری! و انتقادی نوشت! اما وقتی دید باد از سمت دیگری می‌وزَد، ترسید و زود موضع عوض کرد و دچار تحول (بخوانید: تلوُّن) شد. حتی در زمان فرماندهی در سپاه، بر خلاف فرمان صریح امام خمینی، بخشی از سپاه را برای جانبداری از یک جناح وارد کارزار انتخابات و دخالت در سیاست کرد و اسم آن حرکت را هم گویا گذاشته بود عملیات سیاسی محمد رسول الله (ص). و اینک نیز سال‌هاست با رانتی که نصیب می‌برَد در مجمع تشخیص مصلحت، با پست «دبیر» جا خوش کرده است و دور و بری‌ها و خواص! را در آنجا با میزهای خلق‌السّاعه، پشت میزنشین ساخته است.

البته با همه‌ی اینها قصدم این نیست، کسی را بکوبم و یا خدمات و حسَنات کسی را نادیده بگیرم، منظورم این است مردم تیزبین هستند و به‌وضوح می‌بینند که محسن رضایی خود، خود را این‌گونه، «چندگونه» کرده! و هر بار سمت و سویی سیر و سَیر.

مردم، آن هم مردم ایران (که از بس سیاسی‌اند و حسّاس به امور، مو را از ماست می‌کشند) فرق قاسم سلیمانی و محسن رضایی را خیلی خوب و ریزبه‌ریز می‌دانسته و می‌دانند. محبوبیت و منزلت و سربلندی و وارستگی و فرزانگی قاسم سلیمانی نظیری ندارد. کسی که، بسیار آسان می‌توانست راحت‌طلبی پیشه کند و شغل‌های سیاسی رده بالای حکومتی انتصابی و انتخابی داشته باشد و حتی احتمال قریب به یقین می‌رفت اگر گام در سیاست می‌گذاشت (که هرگز مشتاق این راه نبود) با رأی فوق‌العاده‌ بالایی به ریاست جمهوری هم برسد. اما او با اهدافِ مقدّس و رهایی‌بخش که برای مردم ستمدید‌ه‌ی خاورمیانه و خط مقاومت منطقه در سر داشت، تمام این راه‌های پُر پرستیژ را با نیّتی خالصانه به روی خود مطلقاً بست و به جای آن به پرنسیپ (=اصول اخلاقی) روی آوَرد؛ و گفتار نظری و رفتار عملی را در وسط میدان عمل تجلّی داد. و با برخورداری از مبانی محکم فکری که ریشه در دیانت و عدالت وی داشت، با پرهیز از هرگونه جناح‌گرایی، اختلاف‌افکنی و نقارآفرینی داخلی، پروا پیشه کرد و پارسا و پیروز زیست. زیرا شاکله‌ی وجودی سلیمانی، خیرخواهی، غمخواری و دلسوزیی برای همه‌ی ملت بود؛ نه یک صنف و دسته و باند و جناح خاص.

۲۷ دی ۱۳۹۸
ابراهیم طالبی دارابی [دامنه]

پاسخ

جناب...

با سلام و احترام؛ من درین پستی که نوشتی و به نمایش گذاشتی دخالتی به افکار و آزادی جناب‌عالی ندارم، عقاید شما برای‌تان محفوظ، اما من این‌گونه می‌اندیشم:

۱. به این فیلم با هر انگیزه و یا از هر ناحیه‌ای تهیه‌ شده باشد، ورود نمی‌کنم، ولی اگر افرادی از شهروندان ایران از روی پرچم آمریکا عبور نمی‌کنند، حتماً به این معنی نیست که با ترامپ همفکر است. نیز بدین معنی نیست که لزوماً آمریکا را نظامی درست و دولتی خوب بداند، بلکه چنین افرادی ممکن است نخواهند بر روی نماد ملت آمریکا لگد بگذارند.

۲. دوستانه بگویم، جمله‌ات درین پست، خود، یک جمله‌ای جهان سومی است. البته بر من معلوم است شرافت و ستم‌کشیدگی‌های جهان سومی‌ها (=از نظر من کشورهای عقب‌ نگه‌داشته‌ شده) بر تمام رذیلت‌های غرب می‌ارزد. پس، از نظر من، جمله‌ات با توجه به لفظ «شعور» -که خودت بهتر از من بلدی معنایی چندپهلو دارد- مناسب به نظر نمی‌رسد. چون ناخواسته، کسانی را که از روی پرچم رد می‌شوند، بی‌شعور تلقی می‌کند. بگذرم.

توضیح ضروری:

امروز یکی از روحانیان بزرگوار و از اخیار ارجمند که سِمت استادی و بزرگی بر من دارند ، پند و توصیه‌ای به بنده فرمودند که آن را صائب دانستم و نیز مبتنی بر آموزه‌ی قرآنی.

ضمن قدردانی از ایشان، تصریح کنم شاید من به‌خوبی از تبیین «مبانی فکری» بزرگ‌شهید انقلاب قاسم سلیمانی بر نیامده باشم، اما قصدم در اصالت کار، شناسایی کارکردها، رفتارها و جایگاه ایشان بود که به تعبیر رهبری در نمازجمعه‌ی امروز تهران، به این سردار قهرمان ایران و جهان اسلام به عنوان یک فرد نباید نگریست بلکه به عنوان «مکتب، راه، و مدرسه» باید نگاه کرد. امید است ذره‌ای از دین خود را به آن انسان پاک و اسوه، ادا کرده باشم.

از دوستان و اساتید انتظار دارم، جو جامعه را دست‌کم تا ۲۲ بهمن، «سلیمانی» و «سیلی موشکی» نگه دارند، تا وادادگان و خودباختگان و کینه‌توزان، نتوانند این دو «یوم الله» را تحت‌الشعاع قرار دهند. با این کار، دو یوم الله را به یوم الله ۲۲ بهمن پیوست می‌زنیم.

والسلام

ابراهیم طالبی دارابی [دامنه]

پاسخ
سلام آقا...
همواره طبع گوارا، منش والا و ادب بالا داشتی. به داشتن دوستی کوشا و باصفا چون شما می‌بالم. ممنونم. ممنونم.

مبانی فکری سلیمانی (۸)

درنگ در نغمه. ۱۱۲. به نام خدا. سلام. در دو قسمت گذشته، ششم و هفتم، در بررسی تطبیقی، به دو مقایسه‌ پرداختم، اینک می‌پردازم به مقایسه‌ی سوم:

۳. قاسم سلیمانی و کوروش هخامنشی. هر دو هموطن. هر دو سردارِ برون‌مرزی. هر دو دادگر علیه‌ی بیدادگر. هر دو ناجی مردم در عراق. هر دو تمام عمر در رزم. هر دو رزمنده و مدَد دهنده به ملل تحتِ ستم. هر دو سواره رهسپار سوی نبرد با ظلم و ظالمین. هر دو تا آخر عمر هرگز از زینِ دفاع پیاده نشدند. هر دو از سرزمین ایران حراست کردند. هر دو، جان خود برای کمک به ملت خود و منطقه در طبق ایثار گذاشتند. قاسم سلیمانی برای برافکندنِ بنیاد داعش که با ایجاد خلافت بر عراق و شام، مردم‌کُشی و سیل خون راه انداخته بود و کوروش هخامنشی برای برافکندنِ بنیاد بُخت‌النصر که یک ملت را به اسارت و زبونی و شکنجه و کشتار گرفته بود.

هم قاسم سلیمانی و هم کوروش هخامنشی برای نجات ستمدیدگان، از مرز ایران گذشتند و به فریاد منطقه رسیدند. هم قاسم سلیمانی و هم کوروش هخامنشی مرزهای جغرافیایی را مرزهای اعتباری دانستند و به دور از هر نوع تعصب کور، شعار انسانیت و رهایی از یوغ ستم را به جای آن نشاندند. هم قاسم سلیمانی و هم کوروش هخامنشی تا آن سوی مرزها به یاری مردمِ در رنج و فلاکت شتافتند، یکی تا سرحدّات (=مرزها و ثغور) لبنان و فلسطین، دیگری (بنا به نقل پاره‌ای از مفسّران کِرام قرآن در ذیل آیات سوره‌ی کهف) تا سرحدّات چین، برای مدد به مردمی که گرفتار یأجوج و مأجوج شده بودند. هم قاسم سلیمانی و هم کوروش هخامنشی، سرانجام پس از سالیان سال در جامه‌ی رزم و دفاع و دلاوری، سر از بدن جا، به دیار باقی شتافتند و میان مردم خود و ملل مجاور به عنوان «قهرمانان ملی» گرامی نگاه‌داشته شدند.

فرهنگ قرآن می‌آموزد که حتی نجات یک نفر، نجات همه‌ی مردم محسوب می‌شود، چه رسد به این‌که این دو قهرمان ملی، یک ملت بلکه چند ملت منطقه را نجات دادند. اما چه شده است عده‌ای در داخل کشور، وقتی به حکومت سلطنتی هخامنشی می‌رسند، کوروش هخامنشی را برای چنین کارهای ستُرک (=کبیر، باشکوه، سِتَبر) برون‌مرزی می‌ستایند، ولی وقتی به جمهوری اسلامی سرَک می‌کشند، کارهای ستُرک‌تر و سِتَبرترِ قاسم سلیمانی را نادیده می‌گیرند. اینان کارِ کوروش هخامنشی را تمجید می‌کنند که با بُخت‌النصر ستمگر در افتاد، اما وقتی کارِ کارستانِ قاسم سلیمانی را دیدند که بُخت‌النصرهای بدتر زمان را زمین‌گیر کرد، لب فرو می‌بندند و حتی تعدادی فریب‌خورده به این سردار پرافتخار گیتی اهانت می‌کنند. اسم این تناقض و نفاق و دودوزه‌بازی، اگر خیانت و حسادت و کینه‌توزی نیست، پس چیست؟

تا دیروز از روی پُز، با تظاهر به باستان‌گرایی، کوروش هخامنشی را به عرش می‌بردند، اما امروز وقتی همان سیاست منطقه‌ای کوروش را که به‌درستی دنباله می‌گرفت، قاسم سلیمانی با استحکام و بُرد بیشتری ادامه بخشید، شعار فریبنده‌ی «نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران» سر می‌دهند. شعاری کاملاً توخالی و پارادوکسیکال (=متناقض‌نُما)؛ زیرا اَسلاف (=پیشینیانِ) اینان در وقت سرنوشتِ هشت سال دفاع مقدس، حتی یک روز هم به جبهه نشتافتند که جان‌شان را «فدای ایران» کنند. و اینان که اَخلاف (=پسینیان) آنان‌اند نیز وقتی وقت سرنوشت فرا رسد، باز نیز به کُنج خانه‌ها می‌خزند تا از کَنز و گنج عقب نمانند.

بر عقل سلیم معلوم است چنین شعارهایی بزَک‌کرده، فقط از روی انتقام از انقلاب اسلامی ساخته و پرداخته می‌شود تا مرزبندی‌هایی کاذب و شکاف‌هایی فشل‌کننده میان ایرانیان بیافرینند که با آن بتوانند مردم را به آرمان، به باورهای ژرف و به ایمان راسخ خود به تردید بیفکنند و آن‌گاه با شیوه‌ی تیره و تار کردن فضا، مسیر را بر روی ملت سخت کنند.

آری؛ اگر کوروش هخامنشی ناجی و داد سِتان ملل منطقه بود؛ که الحق بود، قاسم سلیمانی نیز به مراتب بالاتر و باعظمت‌تر ناجی و داد سِتان ملل منطقه بود؛ که الحق و فی‌الحقّ بود. نمی‌شود از یک سو کوروش هخامنشی را برای این شرافت و بزرگی ستود، اما از سوی دیگر قاسم سلیمانی برای همین شرافت و بزرگی با ابعاد وسیع‌تر و عمیق‌تر نه فقط نستود بلکه زبان به ذمِّ او آلود. این تنافض رفتاری، یا این کردار ناجوانمردانه، فقط از کسانی بروز دارد که نمی‌توانند شرف و عزّت انقلاب اسلامی و خواری و خفّت دشمنان عَنود را ببینند و یا دچار اطلاعات غلط و گمراه‌کننده‌اند و توان دیدن مُحسّنات این بزرگ‌شهید وطن و دین و جهان اسلام را ندارند.

۲۹ دی ۱۳۹۸
ابراهیم طالبی دارابی [دامنه]

دو سپاس از دو بزرگوار و دو استاد

وقتی متن مقایسه‌ی قاسم سلیمانی و مسعود رجوی را دیروز نوشته و منتشر کردم، بزرگی فاضل و گرامی در پیامی تأییدآمیز و تشویق‌برانگیز به بنده، آن را مقایسه‌ی خیر و شرّ دانستند که قرآن به ما آموخته، و بزرگی دیگر -که فضیلتش بر من مسجّل است- به واسطه‌ی نگاشتن آن، مرا به آغوش مهرش کشیده و علاوه بر تأیید و دعا در حق والدینم، آورده که چه نوشته‌ی آموزنده‌‌ای نگاشته‌ای و فسادهای اخلاقی و جنسی و زن‌بارگی رجوی را بر آن مقایسه افزوده، و با استقبال از شیوه‌ی تطبیقی، تشویقم داشته که آیات آخر سوره‌ی تحریم هم به روش مقایسه‌ای‌ست؛ که پیام هر دو بزرگوار کاملاً یادآوری درست و به‌جایی بوده. اینک، با پیوست بالاترین سپاس از این مُکرّمان که پرچم درونم را به نوازشِ مهرشان، اهتزاز بخشیدند، برای احترامشان از جایم بر می‌خیزم و سلام و درود می‌فرستم.

التماس دعا

برادرتان: ابراهیم طالبی دارابی [دامنه]

پاسخ

سلام

تأیید و تشویق شما، ناهمواری‌های مرا هموار می‌کند. ممنونم که مرا همیشه راهنما هستید. سایه‌ی شما و اساتید مکرم دیگر بر سر ما همآره مستدام. آمین.

پاسخ

سلام جناب شاکر برادر فهیم و گرامی‌ام

درین روز برفی، لطف و محبت‌ را با صمیمی‌ترین واژگان بر سرم باریدی. دعا می‌کنم شکوفه‌های درونت، همیشه غنچه کند و بر خود و اطرافیان عطر بیفشاند. ممنونم.

پاسخ
جناب آقای...
سلام
علاوه بر این‌که متن شما را دارای ظرایف می‌دانم، اما همواره این‌گونه نبوده. مثلاً، مغول‌ها آن همه کشتار در بلاد مسلمان‌ها و نیز ایران کردند، که از دین سراغی در دل نداشتند. پس، جمله‌ی شما، جمله‌ای ناتمام و اگر صریح‌تر باشم، بخشی ازش ناقص است. پوزش.

بنابراین؛ این جمله‌ی کلیه‌ی شما که فرمودی بی‌دین‌ها، با دینداران دعوایی بیش از جرّ و بحث و به قول خودت کِتارکِشی ندارن، جمله‌ای جامع و مانع نیست. ازین‌رو، اگر معتقد باشیم جامعه‌ی بی‌دین وجود داشته باشد، آنان هم روزگاری علاوه بر کتارکشی، کُشتار و آدم‌کُشی داشتند. نیز از توضیحات شما متشکرم.

سه مثال می‌زنم:

۱. در یونان باستان که هلنیسی بود یعنی بی‌اعتقاد به دین و خدا، میان‌ آتن و اسپارت بارها کشتار و ویرانگری رخ داد.

۲. در چین، مائو در قالب انقلاب فرهنگی، بیش از سه میلیون هم‌وطن خود را کشت.

۳. در شوروی، استالین چندین میلیون مخالف را کشت و به سیبری برد.

پس، آنان، که خود بیان می‌داشتند به هیچ دینی اِشعار نداشتند، کشتار هم داشتند. بگذرم.

هرچند معتقدم امروزه، بآسانی نمی‌توان گفت چه کسی بی‌دین است، چون‌که درون و دل و فطرت خداجوی انسان‌ها را فقط خدا می‌داند.

پادوی «پادوهای آمریکا»!

به نام خدا. سلام. ممکن است در یک نگاه این‌گونه برداشت شود که اروپا (البته منهای برخی از اعضای اروپا که سرگرم کار خود هستند و برای بیرون کشور چندان اهمیتی نمی‌بینند) هر آنچه می‌کند برای منافع ملی خود می‌کند. پس؛ اگر امروز در باره‌ی ایران دنباله‌روِ آمریکاست، منافع ملی آنان ایجاب می‌کند که چُنین باشند. و در واقع این نگاه، به اروپا حق می‌دهد این‌گونه باشد تا سود و زیان خود را تعقیب کند.

اما یک نگاه دیگر اروپا را در حد «پادوی آمریکا» می‌بیند. از این نگاه، اروپا نه بر اساس منافع ملی، که بر حسب ایدئولوژی سیاسی رفتار می‌کند. اروپا از یک سو برای حقوق بشر و دموکراسی برای قارّه‌ی خود و حتی جهان ارزش و احترام قائل است، اما از سوی دیگر بالاترین روابط همه‌جانبه! را با بیگانه‌ترین کشورها نسبت به دموکراسی و حقوق بشر دارند. ازین زاویه، چنین رفتاری ناشی از تعصب کور به ایدئولوژی سکولاریستی است که آنان را مُجاب می‌سازد نسبت به حقیقت و دفاع از حق در برابر ناحقی‌ها، خنثی و بی‌تفاوت بماند. و حتی حاضر نمی‌شود این‌همه جنایات آمریکا در جای جای جهان را، نه محکوم و ردّ کند که نقد و زیر سؤال ببرد.

یک نگاه دیگر هم گویا در میان پاره‌ای از ایرانیان وجود دارد که اروپا را قبله‌ی عالَم می‌دانند و مانند ملکم‌خان و تقی‌زاده برین باورند که ایران باید تماماً به شکل و شمایل اروپا در آید تا آزاد و آباد گردد؛ از سر تا ناخن پا. به نظر می‌رسد دل اینان برای اروپایی‌شدنِ ایران، لَه‌لَه می‌زند و آرزو جمع می‌کنند که روزی آن روز فرا رسد، حتی اگر آن روز به قیمتِ براندازی انقلاب اسلامی ایران توسط ترامپ و پول‌های سران عرب منطقه باشد. به چنین گرایش، خودباختگی‌، الیناسیون و غفلت ویرانگر اگر بتوان اسمی دیگر گذاشت به نظرم این است گفته شود: پادوی پادوهای آمریکا. به هر حال اینان هم دوست دارند از آزادی و وابستگی، نام و نان جست‌وجو کنند. آری؛ آزادند!

نکته: یاد عزیز دل ایرانیانِ عزت‌‌خواه، شهید قافله‌ی عاشورایی قاسم سلیمانی جاویدان.

یک پیوست:
روشن است بر اهل فهم که پادو چندین معنی دارد، اوجش یعنی گماشتگی، نوکری. و در زبان محلی یعنی فَله و فلگی به معنی عملگی و فرمانبَری و پیش‌خدمتی.

۳۰ دی ۱۳۹۸
ابراهیم طالبی دارابی [دامنه]

پاسخ

جناب آقای... سلام
وقت‌تان به خیر. متن هشت بندی‌تان را خواندم. روشنم کردی. جای یک تشکر ویژه است که برای بند ۴ از شما قدردانی کنم و بگویم عمیقاً متشکرم. زیرا واژه‌ی «به بهانه» در جمله‌ات تمام‌کننده بود.

یادآوری عمومی:
من دیروز عصر متن پرسشی زیر را برای دانای‌افزایی خودم در مدرسه نوشته بودم، اما احساس کردم ممکن است یک بحث حاشیه‌ای برای هدررفت وقت اعضا باشد، آن را برداشتم، اما اینک که دیدم اعضا روی این موضوع ورود داشتند، دوباره می‌آورم:

اقدام کنفدراسیون فوتبال آسیا علیه‌ی فوتبال ایران یک خبر در فضای ایران بود. من چندان شناختی از فوتبال و حواشی آن ندارم، اما اگر تحلیل و یا برداشت اعضای مدرسه از راه برسد، خواندنش را برای خود لازم می‌دانم تا سر در بیاورم که فوتبال با سیاست چه می‌کند؟ و پاسخ ایران در برابر چنین رفتاری چه می‌تواند باشد؟

پاسخ

جناب حجت‌الاسلام احمدی سلام

با حضرت‌عالی موافقم که فیفا و اساسأ فوتبال در چنبره‌ی سیاست افتاد. یک مثال بیّن این است، اسرائیل جعلی در آسیاست، اما در لیگ اروپا قرار دارد!

در «مدرسه‌ی سلیمانی» (۱)

به نام خدا. سلام. وقتی شهر مسیحی‌نشین «بیجی» نزدیک موصل، توسط همرزمان حاج قاسم سلیمانی آزاد می‌شود یک زن مسیحی روی دیوار کلیسا نوشت:

«مریم مقدس راحت بخواب که دیگر مسیح به صلیب کشیده نمی‌شود چون فرزندان حضرت زهرا [سلام الله علیها] رسیدند.

۱ بهمن ۱۳۹۸
ابراهیم طالبی دارابی [دامنه]

خمیره‌ی نادر ابراهیمی

زنده‌یاد نادر ابراهیمی به نظرم چهره‌ای نادر است که گمان ندارم ذهن ایران از یادش محو گردد؛ از کرده‌هایش، از کردارهایش و از کتاب‌هایش.

دهه‌ی پنجاه: با نوشتن و ساختن، یک نسل را به تفکر و آرمان فرا خواند؛ نوشتن کتاب‌ها و ساختن فیلم‌ها.

دهه‌ی اول انقلاب: از آمدن امام خمینی از پاریس به ایران با عنوان «آفتاب این بار از غرب به شرق طلوع می‌کند» یاد می‌کند و سال ۱۳۶۲ خود را به سپاه و حوزه می‌رساند و تجربیات و دانش خود را به درون این دو نهاد می‌ریزد. در زمانه‌ی جنگ تحمیلی نیز به جبهه می‌شتابد و بعدها با عزت و افتخار می‌گوید: «من اگر به جبهه نمی‌رفتم، دیگر سرم را بلند نمی‌کردم.»

دهه‌ی هفتاد: با مرور کارهای کرده‌اش، چندین کار ارزشمند دیگر را روانه‌ی بازار علم و غیرت و دانش می‌کند. و بر این نهج پای می‌فشارد که هر کس هر اعتقادی دارد، باید برای ایران و اعتقادش اهل دفاع و ایثار و وفا باشد. زیرا آن زنده‌یاد معتقد بود: «بازگشت به اسارت، نابخشودنی است.» و آن مرد آگاه و آگاهی‌رسان به این نیز واقف بود که: «ما بدونِ زنانِ خوب، مردان کوچکیم.»

دهه‌ی هشتاد: او که با بیان واقعیت‌ها و دفاع از آرمان انقلاب و نقد روشنفکرمآب‌های حرّاف و بزَک‌کرده‌ی کافه‌نشین غرب‌پرست، مورد خشم و غضب آنان قرار می‌گیرد، در خرداد ۱۳۸۷ پس از به یادگار گذاشتن چند فیلم، چندین کتاب، و آموزه‌های انسان‌ساز و غیرت‌آفرین به دیار ابدی شتافت. همو که ملاصدرا را در رمان «مردی در تبعید ابدی» به‌زیبایی و بی‌نظیری نگاشت. و همانجاست که می‌نویسد:

«خداوند همه‌چیز می‌شود همه‌کس را.
به شرط اعتقاد؛
به شرط پاکی دل؛
به شرط طهارت روح؛
به شرط پرهیز از معامله با ابلیس.»

آری؛ در خمیره‌ی نادر ابراهیمی، باور وجود داشت؛ باور به الله، باور به ایران، باور به ایمان، باور به ایثار، و باور به کمال انسان.

۱ بهمن ۱۳۹۸
ابراهیم طالبی دارابی [دامنه]

شانزده نکته از یک نامه

یک: جایگاه آینده را آباد کن، آخرت را به دنیا مَفروش، و آنچه نمى‏‌دانى مگو، و آنچه بر تو لازم نیست بر زبان نیاور، و در جادّه‌‏اى که از گمراهى آن مى‌‏ترسى قدم مَگذار، زیرا خوددارى به هنگام سرگردانى و گمراهى، بهتر از سقوط در تباهى‌‏هاست.

پاسخ
بله. دریافت شد آق‌سید وکیل. سلام و سپاس. یاد «رِفت» در لغت محلی افتادم. گاه می‌شود روی «رِفت» راه را طی نمود. «راه طی‌شده»ی مرحوم بازرگان به خیر که دیروز سالگرد درگذشتش بود.

پاسخ

جناب آقای ... سلام

بسیارممنونم که سراغ مرحوم بازرگان را گرفتی، به نکاتی هشت‌گانه و قابل تأمّل و واجد بحث. با اشتیاق خواندم. خرسندم که از توان در نوشتن شما. گفتم به هر ۸ بند شما، دنباله‌ دهم:

به بند ۱ ادامه می‌دهم: و مردم هم در خیابان‌ها پس از نصب امام، با شعار به او رأی دادند: مثل این دو شعار:

«بازرگان، مجری حکم قرآن»
«بازرگان، بازرگان نخست‌وزیر مائی، بختیار، بختیار نوکر آمریکایی»

به بند ۲ ادامه می‌دهم: پیشنهاد شهید مطهری بود، اما مرحوم طالقانی به بازرگان گفت این پست را نپذیر، چون از سوی برخی روحانیون تحمل نخواهی شد.

به بند ۳ ادامه می‌دهم: و بازرگان کتاب «انقلاب در دو حرکت» درین باره نوشت. البته سپس کتاب سه جلدی «بازیابی ارزش‌ها».

به بند ۴ ادامه می‌دهم: امام خمینی خود با فتح خرمشهر، معتقد به پایان‌دادن به جنگ بود، اما نظر کارشناسان جنگ را بر نظر خود ترجیح داد. بازرگان درین باره، تا پایان جنگ موضع‌اش ضعیف و گاه خلاف اصول دفاع و مقاومت بود.

به بند ۵ ادامه می‌دهم: شهید مطهری پشت سر بازرگان نماز می‌گزارد.

به بند ۶ ادامه می‌دهم: رهبری در پیام درگذشت بازرگان خطاب به مرحوم یدالله سحابی (روحانی‌ مجتهدی که لباس روحانی به تن نمی‌کرد) از مبازرات و تفکر احیای دینی بازرگان تمجید و از وی به عنوان یکی از: «پیشروان ترویج و تبیین اندیشه‌هاى ناب اسلامى با زبان و منطق و شیوه‌ى نوین» یاد کرد.

به بند لوزی قرمز ادامه می‌دهم: و اما بازرگان بر خلاف توصیف سروش، انسانی اهل کار و داخل در اقتصاد بخش خصوصی هم بود مثل، شرکت یاد، صانیاد، و نیز مرکز فکری «متاع» مخفف: (مکتب تربیتی، اجتماعی، علمی)

به بند ۷ ادامه می‌دهم: استعفای بازرگان عجولانه و ناشی از رفتاری بود که خود اطرافیان بازرگان هم می‌دانند او فردی سمج بود که وی را گاه به یکدندگی می‌کشاند.

به بند ۸ ادامه می‌دهم: اما جناب قربانی! اگر آن زمان صلح می‌شد، من معتقدم امروزه کسانی که امام را برای حمایت از دفاع تا زمان قبول قطعنامه ۵۹۸، نقد و برخی‌ها هم سرزنش و حتی در خفا اهانت و جسارت می‌کنند، در یک سنگری دیگر می‌ایستادند و از روی ادعا و هل من مبارز طلبی! می‌گفتند چرا امام، تن به پایان جنگ پس از فتح خرمشهر داد؟! ما راحت می‌توانستیم تا شکست رژیم بعثی پیش برویم! ما در چند قدمی فتح نهایی بودیم! و چه و چه... . بگذرم.

در پایان از نوشته‌ی شما در حق مرحوم بازرگان متشکرم.

پاسخ

سلام جناب حجت‌الاسلام احمدی

بله، جناب آقای ... در بند ۲، می‌توانست آن جمله‌ی انتهایی را که گفت: «از انقلابیون دیگر، کسی دست چپ یا راست خود را نمی‌شناخت!» نگوید.

من خودم آن زمان وقتی شنیدم بازرگان نخست‌وزیر شد، با آن‌که نوجوان بودم خوشحال شدم. به‌هرحال، چون شهید مطهری دوست و همفکر بازرگان بود، او را بر همه‌ی گزینه‌ها ترجیح داد و به امام معرفی کرد.

شاید هم منظور جناب قربانی از آن عبارت این بود که به لحاظ اجرایی، تجربه و سابقه‌ی بازرگان را ندارند.

از نوشته‌ی تکمیلی‌ات بهره بردم، چون جناب‌عالی مدت طولانی مسئولیت پروژه‌های تحقیقاتی انقلاب اسلامی را بر عهده داشتید و درین رشته، سررشته دارید و من از نزدیک با شما کار هم می‌کردم.

در مورد فتح لانه‌ی جاسوسی، امام خمینی در جریان نبودند، اما وقتی باخبر شدند، حمایت قاطع کردند و انقلاب دوم نامیدند آن تسخیر را. هرچند بار اول سازمان‌های چریک‌های فدایی خلق دست به حمله زده بودند ولی موفق به تصرف سفارت نشدند.

بله، بازرگان، با کنایه به انقلابیون، فولکس‌ واگن را به تانک ترجیح می‌داد در سیاست.

با تشکر و احترام

@

سلام
برداشت درستی از این متن کرده‌ای. همین‌طور است که فهم کرده‌ای. زنده‌یاد نادر ابراهیمی نویسندگی‌اش، زندگی‌اش، آرمانش، و آگاه‌بخشی‌اش همه ارزش تأمل و تدبّر دارد که نسل امروز باید به آن نگاه بیندازد و نگرش و بینش بگیرد. من کتاب‌هایی ازو خواندم که با خواندنش حتی فرصت نمی‌کردم از جایم برخیزم و به کاری دیگر بپردازم؛ آن قدر دُرّ در آن است و ادبیات شیرین و آهنگین.

@

در ادبیات دینی و عرفانی «خوف و رجاء» با هم است. مفهوم خوف به معنای هولناک‌بودن نیست، به معنی حسرت و حیرانی‌ست. عارفان رجاء خود را از طریق خوف و خشیت از خدا پیش می‌بردند. خوف از خدا، هرگز مانند ترسی نیست که مثلاً در برابر یک حادثه‌ی هولناک به آدم دست می‌دهد. بگذرم.

ممکن است (حتی قریب به یقین) وقتی این سلسله متن، تا به نکته‌ی شانزده برسد، فهم و برداشت‌ها ازین نامه ژرف‌تر گردد.

در پایان، از استقبالت ازین متن، ممنونم.

در «مدرسه‌ی سلیمانی» (۳)

به نام خدا. سلام. شهید حاج قاسم سلیمانی در یڪی از سخنرانی‌هایش -ڪه رده‌های بالای نظامی و فرماندهان دفاع مقدس حضور داشتند- بر مشخصّه‌هایی تأڪید ڪرد ڪه انسان باید تلاش ڪند به آن دست یابد؛ مانند:

«زیرڪی، دوراندیشی، استفاده از فرصت در بعد تاڪتیڪی و در بعد استراتژی، انضباط، شجاعت و جسارت، معنویت، ادب به عنوان شاه‌ڪلید همه‌چیز ، رازنگه‌داری، تواضع و فروتنی، پرهیز از غیبت و بدگویی پشتِ سر افراد، بریدگی از دنیا.»

۳ بهمن ۱۳۹۸
ابراهیم طالبی دارابی [دامنه]

شانزده نڪته از یڪ نامه

سه: قلب نوجوان چونان زمین ڪاشته‌نشده، آماده‌ی پذیرش هر بذرى است ڪه در آن پاشیده شود. پس در تربیت تو شتاب ڪردم، پیش از آن‌ڪه دل تو سخت شود، و عقل تو به چیز دیگرى مشغول گردد، تا به استقبال ڪارهایى بروى ڪه صاحبان تجربه، زحمت آزمون آن را ڪشیده‌‏اند، و تو را از تلاش و یافتن بى‏‌نیاز ساخته‏‌اند.

نظر جناب سیدمحمد موسوی: سلام مدیر محترم. ما هر جا به یک گره غامض و پیچیده میخوریم؛ جهت حل مسئله به ناچار بایستی از حضرتعالی کمک بگیریم؛ تا چراغ راهمان باشد. جناب مدیر، در خصوص نماز جمعه هفته قبل کمی برایمان بفرمایید! از باید و نباید ها! اینکه شخصا انتظار داشتید چه مطالبی گفته میشد و چه ها نبایست بیان می شد؟ آیا حقیقتا آنچه انتظار داشتید براورده شد! میتوانست بهتر و مردمی تر مسایل گفته میشد؟ یا هر آنچه گفته شد به نظر شما، به بهترین نحو و شکل بیان شد!؟

ممنونم از اینکه راهگشا هستید. هر چند که اقتضائات مدیر مدرسه همین است.

پاسخ دامنه:
سلام جناب آقاسید محمد وکیل

ابتدا روشن کنم از آنجایی‌که مراودت و ارادت میان من و شما به دورتر از مدرسه‌ی فکرت باز می‌گردد، همیشه به رأی همدیگر توجه داشتیم، پس ربط من و شما ربط حل پیچیدگی‌ها از سوی من نیست، بلکه تبادل فکر متقابل است. ازین‌رو؛ من نمی‌خواهم قبول کنم چنین شأنی برای خویش قائلم. شما خود از دانایان هستی؛ درست‌تر این است که من و شما به مسائل، نگاه‌هایی هم متفاوت و هم متشابه داریم، و این تشابه و تفاوت نشانه‌ی بارزی برای روابط فکری دو انسان است. این از این.

اما بعد؛ این‌که رهبری در خطبه‌های اخیر چه باید می‌گفت، که نگفت، باید با احترام‌گذاری به درخواست صمیمانه و صادقانه‌ی شما اظهار کنم:

۱. همان‌طور که می‌دانید در عرصه‌ی علم، زمانی یک مقاله، یک پژوهش و یک کتاب، علمی و منطقی ارزیابی می‌شود که نویسنده موضوع و زمان را تخصیص بزند و به هر کجا و به هر سو نپرد. رهبری نیز در خطبه‌ی ۱۷ دی ۱۳۹۸، این اصل علمی را دخالت داد و همان سرآغاز، تکلیف شنونده را روشن کرد و گفت: «دوهفته‌ی پرماجرا و استثنائی». پس، هر کس عاقل بود همان دم باید می‌فهمید رهبری قصد تئوری‌پردازی فضای پیش‌آمده‌ی اخیر را دارد، نه ورود به قضایای گریبانگیر کشور، که اندک‌اندک تلنبار شد و خیلی‌ها در آن تقصیر دارند و برون‌رفت از آن راه‌حل‌های ملی دارد، نه فردی.

۲. من فکر می‌کردم رهبری می‌خواهد در خطبه‌ی جمعه نقشه‌ی راه ارائه کند، حتی تصور داشتم تبصره‌ای استراتژیک به بیانیه‌ی گام دوم خود خواهد زد. اما وقتی خطبه‌ها تمام شد، نتیجه گرفتم رهبری به‌عمد قصد کرد، در مقام خطبه‌ی جمعه بایستد، تا نگذارد فضای عاطفی و شور انقلابی که در اثر شهادت و تشییع عجیب و بی‌مانند و پرتاب‌های موشک، در سراسر ایران و منطقه ایجاد شد، توسط امپراتوری رسانه‌ای غرب و دنباله‌رُوهای آن واژگونه شود؛ به‌ویژه وقتی بوئینگ اوکراین را بهانه کردند تا آثار تاریخ‌ساز این سه پدیده (یعنی ترور خطرناک سلیمانی از طریق عملیات نظامی، تشییع قدرتمند، و موشک هراس‌افکن) را از ذهن پوینده و جوینده‌ی ایرانی محو کنند.

۳. از آنجا که رهبری یک خطیب بسیار بامهارت و زبَردست است، و کمتر کسی در خطابه به توانمندی او می‌رسد، از نظر من توانست آن فضای تیره‌ساز را بشکند و محیط رسانه‌ای را که می‌رفت شیطنت بیافریند، به‌راحتی خنثی کند.

۴. البته هر شهروند ازین حق برخوردار است که انتظارات از رهبری داشته باشد که در خطبه باید چنان می‌گفت یا چنین نمی‌گفت، اما من خطبه‌های رهبری را با توجه به این‌که محدود به فضای دوهفته‌ای کشور کردند، خطبه‌ای حرفه‌ای، زیرکانه و ورودی به‌جا و اثرگذار ارزیابی می‌کنم و به حضوری این‌گونه رأی موافق می‌دهم. رهبری شأنش در اصل ورود به‌موقع و به‌سخن‌آمدن به‌جا است. و ایستادن در مقام خطبه، در آن روز رفتاری سیاستمدارانه و آرام‌بخش بود. هرچند از کسانی نیستم که معتقد باشم، همه‌ی سخن درباره‌ی ایران فقط بیان همین مسائل بود.

از نظر من؛ کشور با نظریه‌های انسجام درونی، مقاومت منطقه‌ای، رابطه‌های پایدار با همسایگان و آزادی‌های سیاسی پیش می‌رود. درین کاستی، دستان و داستان هم چپ و هم راست آلوده است که باید پاکیزه و تمیز گردد، نه پاکسازی و تبعید.

با ناگفته‌هایی که دارم، پایان.

با احترام و اکرام
برادرت: ابراهیم طالبی دارابی [دامنه]

در «مدرسه‌ی سلیمانی» (۴)

به نام خدا. سلام. شهید حاج قاسم سلیمانی بر لزوم انسجام و همه‌باهم بودن تأڪید می‌ورزید و آن را با این تمثیل به شنوندگانش در یڪ سخنرانی انتقال داد:

«یڪی از علت‌هایی ڪه ما دور هم جمع شدیم این بود ڪه ما مثل یڪ جمعی هستیم ڪه در یڪ طوفان و یڪ رودخانه‌ایم و باید دستمان به هم باشد و حامی هم باشیم تا آب ما را نبَرد...»

نکته: در اهمیت انسجام -که بسیار مورد تأکید شهید سلیمانی بوده- همین بس که اگر یک متن یک‌صفحه‌ای و یا یک‌ تابلوفرش کوچک، فاقد انسجام درونی باشد، تا چه حد معیوب به حساب می‌آید؛ چه رسد اگر این فقدان (=نبودِ) انسجام، یک جامعه و یا حکومت را فرا بگیرد.

۴ بهمن ۱۳۹۸
ابراهیم طالبی دارابی [دامنه]

شانزده نڪته از یڪ نامه

چهار: تلاش ڪن تا درخواست‏‌هاى تو از روى درڪ و آگاهى باشد، نه آن ڪه به شُبهات روى آورى و از دشمنى‏‌ها ڪمڪ گیرى. و قبل از پیمودن راه پاڪان، از خداوند یارى بجوى، و در راه او با اشتیاق عمل ڪن تا پیروز شوى، و از هر ڪارى ڪه تو را به شڪ و تردید اندازد یا تسلیم گمراهى ڪند، بپرهیز... زیرا طالبِ دین، نه اشتباه مى‏‌ڪند، و نه در تردید و سرگردانى است، ڪه در چنین حالتى خوددارى بهتر است.

پاسخ
سلام. جمله‌ی وسط نکته‌ای مهم است. در پژوهش‌ها، مفروض می‌تواند قرار گیرد. یعنی پیش‌فرضِ مورد قبولِ پژوهنده.

پاسخ

سلام. نه جناب مهندس! اصل این است که حکومت، که با رأی اکثریت به قدرت رسیده است، اقلیّت را که با رأی، کنار رفته است، پذیرا و پذیرنده و به قول خودت قانع و اقناع‌شده نگه دارد. شما به‌سهو، وارونه گفتی.

پاسخ

سلام جناب...

متن تحلیلی شما را با دقت خواندم. زوایای مهمی را گشودی. می‌توان این را هم افزود که هشدار رهبری گوشزدی بود برای پرهیز از ناسپاسی. به قول علامه حسن حسن‌زاده خدایا اگر حساب کنی، سهم من زیاد می‌آد. برای پرهیز از ناسپاسی -که از نظر شرعی میزانِ قبح آن را نمی‌دانم- مردم به «داشته‌»ها باید سپاس گویند و «نداشته‌»ها را باید با شکیبایی بجویند. ملت باید مفتخر باشند و دائم نشان دهند که به فرموده‌ی رهبری «صبّار و شکور»ند. ممنونم.

در «مدرسه‌ی سلیمانی» (۵)

به قلم دامنه: به نام خدا. شهید حاج قاسم سلیمانی در یڪ جمع با حضور فرماندهان سپاه بر مفهوم رایج عنوان‌های «حاجی» ، «برادر» ، «سردار» و... نگاه نقّادانه‌ی می‌افڪند و با هدف تبیین اخلاص و گذر از عناوین و القاب چنین گفته بود: