اگر بنیانگذاران بیایند !
به قلم دامنه: به نام خدا. دانشگاه کمبریج (منبع) نتایج تحقیق خود را انتشار داد و خلاصهی برداشتم از آن این است که «جوانان» کمتر از همیشه «به دموکراسی خشنود هستند.» و در سراسر جهان «نسلهای جوانتر» از «عملکردهای دموکراتیک ناراضی هستند.» یکی از علتها این است، این نسل به درصدِ بسیارکمی از «ثروت» رسیده است و درآمد پایینی دارد.
۱. به نظر من دموکراسیها -با همهی مزیتها و برتریهایش نسبت به هر حکومت غیرمردمی- نه فقط از عدالت رالزی دور افتاده که حتی از عمل به ایدههای بنیانگذاران مکتب «اصالت فایده» ازجمله بنتام، لاک و میل نیز عاجز مانده و حتی شاید انصراف داده است، که اینان بر ضرورتِ تدارک بالاترین شادی و نشاط برای شهروندان تأکید و امید داشتند.
۲. نمیگویم «نفعطلبی» و زندگی بر پایهی منفعت فقط حرف است و وجود خارجی ندارد، نه؛ بلکه میگویم علاوه بر منفعتطلبی، فضیلتها و حقایق اخلاقی نیز معیاری برای عمل عادلانه است. و دموکراسیها درین دوگانه مردود شدند. این را از آنرو نمیگویم تا گفتهباشم حکومتهای غیردموکراتیک بهترند. نه! آن جای خود.
۳. انکارناکردنی است که مغربزمین در اثر سه جریان رنسانس، روشنگری و مدرنیته دچار تحولات و دگرگونیها شد، و سهم زیادی در دانش و رشد و توسعه داشته، اما در ادامهی مسیر، رهبرانی ناشایست و عملکردهایی بد با خود آورده و شیب و سیر نزولی آن با چهرههایی چون ترامپ و ... تشدید هم شده؛ که امروزه، کمبریج نیز از وضع نابسامان نسل «هزاره» (=متولدین میان دههی شصت تا دههی هشتاد میلادی) پرده برداشته است.
۴. تا میان منفعت و فضیلت پُل زده نشود، دموکراسی هم -که قرار بود روشی آزاد و قابل اعتماد و به قول «لینکُلن»شان: «حکومت مردم، به وسیلهی مردم و برای مردم» باشد- قادر نیست بشر را به سمت مقصد و نشاط و خیرخواهی و نوعدوستی و آزادی و حقوق بشر مدد رسانَد.
۵. من معتقدم اگر بنیانگذاران بیایند و لاک و روسو و مونتسکیو و حتی توماس هابز -که لویاتان را نوشت- سر از قبر برآورند و دموکراسیهای پولی و زوری و سودی و سرکوبگر زادگاهها و زیستگاههای خور را نظر افکنند، از بیشرمی مدعیان امروزی آنجا، شرمسار میشوند و انگشت به دهان.
۶. پنهان ندارم که اگر بنیانگذار بیهمتا حضرت محمد رسول الله (ص) نیز همین روزها سری به دنیای اسلام بزنند، زشتی و پلیتی کارِ پیکارجویانی چون داعش (ساخته و پرداختهی دموکراسی غرب)، آن حضرت را غمگین میکند و محصولِ عظیم نبوت و حکومت و صدارت خویش را در غرقابِ آسیب و غوطهوری تیرهای بلا و دهها آفت و ابتلا میبیند و باز نیز چون عصر خویش، مردم دیارش را از ایران و ایرانی خبر میدهد که علم اگر در ثریا هم باشد برای آن میشتابند و حامی و پیرو عدل و حقاند. بگذرم.