درون‌مایه‌های مشترک دینی

به قلم دامنه: به نام خدا. سلام محضر هر شرافتمند. خانم دُنیز ماسون در کتابش «قرآن و کتاب مقدس» ترجمه‌ی فاطمه‌سادات تهامی، دست به کشف درون‌مایه‌های مشترک سه دینِ یهود و مسیحیت و اسلام زده است. او برای این کار به مراکش رفت زبان عربی آموخت ۶۰ سال عمرش را روی پژوهش قرآن گذاشت و وقتی هم در ۱۹۹۴ درگذشت خانه‌اش در رباطِ مراکش را وصیت کرد مرکز تبادل گفتگو ادیان شود. او درین اثر -که بنده تازگی خواندم- بر نکات مهم از اسلام دست گذاشت، بدیع و جذاب.

یکی این که قرآن را دارای مجموعه‌ای از قواعد و اخلاق و قوانین می‌داند که دین اسلام -دینِ سرسپاری آگاهانه و دل‌خواسته‌ی مؤمن به خدا را- سامان و سازمان می‌دهد. (ر.ک: ص ۲۹) و معتقد است خداوند چون داور دادگر است طبق آیه‌ی ۱۱ تغابن در قرآن، هر کس که به خدا بگروَد خدا  دلش را به راه آورَد. (ر.ک: ص ۲۵۸) از نگاه وی کارهای نیک یعنی هر کاری سازگار با رهنمودهای خدا. (ر.ک: ص ۸۴۶) و طبق برداشتش در هر در سه دین یک اصل مهمی هست که نشان می‌دهد همه‌چیز از خدا می‌آید و بدو باز می‌گردد. (ر.ک: ص ۹۹۲) وی محفوظ‌ماندن از ارتکابِ کارهای بد را یک کامیابی می‌داند (ر.ک: ص ۹۵۶) و طبق برداشت او، خدا به عنوان آفریننده، "اولین" است و به عنوان هدفِ والا، "آخرین" است. (ر.ک: ص ۹۹۲) یعنی خدا اول و آخر هر چیزی هست. از منظر وی لفظ آیه -به معنای نشانه و معجزه‌ی طبیعت- در اصل برای ایمان‌آوردن فرد است. (ر.ک: ص ۳۳۸) و مهترین سخنش از نظرم این است که باور دارد اهمیتِ متافیزیکیِ تمایز میان فعلِ الهی -که «آفریدن» است- با فعل انسانی -که «ساختن» است- بسیار اساسی است. (ر.ک: ص ۱۵۶) یعنی آفرینش از آن خداست و ساختن خود و جامعه و جهان کار انسان. این کتاب برای من، متونی مفید داشت.