صِرَاط مُسْتَقِیم یعنی چه؟
یس. وَالْقُرْآنِ الْحَکِیمِ
إِنَّکَ لَمِنَ الْمُرْسَلِینَ ، عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ
یس. سوگند به قرآن کریم،
که بیتردید تو از فرستادگانی،
بر راهی راست [قرار داری.]
تفسیر علامه طباطبایی
خداى تعالى در این آیه به قرآن حکیم سوگند مىخورد بر اینکه رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم) از مُرسلین است. و اگر قرآن را به وصف حکیم توصیف کرد، براى این است که حکمت در آن جاى گرفته، و حکمت عبارت است از معارف حقیقى و فروعات آن، از شرایع و عبرتها و مواعظ... و توصیف (صراط) به استقامت، به منظور توضیح بوده، و گرنه در معناى خود کلمه صراط، استقامت خوابیده، چون صراط به معناى راه روشن و مستقیم است، و مراد از (صراط مستقیم) آن طریقى است که: عابرِ خود را به سوى خدا مىرساند، یعنى به سعادت انسانىاش، که مساوى است با قُرب به خدا و کمال عبودیت. المیزان.
نکتۀ دامنه: به نام خدا. بنا بر نظر برخی از صاحبنظران، به تصریح آیۀ چهار یاسین «صراط مستقیم» پیامبر اکرم (ص) است و به تصریح آیۀ ۶۱ یس یعنی این آیه: [وَأَنِ اعْبُدُونِی هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِیمٌ» و اینکه مرا بپرستید که این راهی است مستقیم.] «صراط مستقیم» یعنی پرستش حضرت باریتعالی. جمع این، همان تفسیری است که علامه در بالا بیان فرمودند که مُراد از صراط مستقیم یعنی راهی که روَنده و عابر را به سوی خدا می برَد و به پروردگار میرساند. که این رستگارشدن انسان است. این نوشتار را با هدف گرامیداشت میلاد حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی (ص) و میلاد امام صادق -علیهالسلام- تقدیم کردهام. که آخر کلام را به یک حدیث گوهربار از آن امام اندیشمند و بنیانگذار فقه جعفری مزیّن مینمایم که حکیمانه فرمودند: «رعایتنکردن حقوق، زبونى است، و آدمی را براى پوزشخواهى به دروغ وامىدارد.» (تحفالعقول، ص۳۶۰)