درگذشت همسر دکتر شریعتی
به قلم دامنه: بهنام خدا. درگذشت دکتر پوران (فاطمه) شریعترضوی، همسر مرحوم دکتر علی شریعتی و خواهرشهید مهدی شریعت رضوی _شهید ۱۶ آذر_ را گرامی میدارم. قرار است پیکر روانشاد پوران شریعترضوی در امامزاده عبدالله و در کنار مزار برادرش شهید مهدی شریعت رضوی، و شهیدان: احمد قندچی و مصطفی بزرگنیا، _سه دانشجوی شهید 16 آذر سال 32_ به خاک سپرده شود. یاد و نام این همسر مبارز و آگاه معلم انقلاب علی شریعتی _که جمعه ۲۶ بهمن ۱۳۹۷ درگذشت_ در تاریخ ایران مانا میماند. مطالبی از روانشاد پوران شریعت رضوی همسر گرانقدر مرحوم دکتر علی شریعتی، در اینجا مینویسم که بخشی از یادداشتهای سال ۱۳۸۵ من است از کتابش "طرحی از یک زندگی" اثر فاخر آن زن مبارز و آگاه روزگار.
کتاب "طرحی از یک زندگی"
کتاب "طرحی از یک زندگی" نوشتهی زیبای پوران شریعت رضوی _این زن نامور ایران زمین_ دربارهی زوایای زندگی شریعتی، بسیار خواندنیست. بی این کتاب، شناخت ابعاد فکری و سلوک شریعتی کامل نمیگردد. پوران در صفحهی ۱۲۶ این کتاب دربارهی شریعتی نوشت: "شبزندهداری پیدرپی او _علی شریعتی_ موجب میشد که کلاسهای درساش دیرتر برگزار شود." در صفحهی ۱۵۷ کتابش در حق شریعتی نوشت: "در مصر به دیدار اَهرام میرود و بر سر گور هزاران بردهی آفریقایی در زیر اهرام میرود نه بر سر گور فرعونها." در صفحهی ۱۶۹ کتابش نوشت: "علی، اگر کاغذی در دست نداشت، از پاکت سیگارش استفاده میکرد و رئوس مطالب را مینوشت... برخی از نیایشهایش را در شبهای قدر بالبداهه گفته بود: مثل: خدایا! عقیدهی مرا از دست عُقده مصون بدار. "
پوران در صفحهی ۲۰۹ نوشت: "رژیم به علی میگفت: بُت شدهای ولی خُردت خواهیم کرد و به لَجنزارت خواهیم کشید..." آری! باید اسَف خورد که بخشی کوچک از حوزهی علمیه در آن زمان، همنوا با رژیم شاه، خیلی به شریعتی تاختند و البته هیچ قدرت و غولی نمیتواند دکتر شریعتی از دل ملت بزُداید. او با همهی کتابهایش ماند و میماند. بُت هم نیست. یک متفکر بود و دارای افکار و آراء که میتواند نقد شود و نیز اِبرام و مورد اقبال. شریعتی هم روحانیت ساکت و شاهدوست را نقد میکرد و هم روحانیت آگاه و مبارز را بهخوبی معرفی میکرد. میان او و سیدعلی خامنهای یک رفاقت صمیمانه و همنگرشی برقرار بود. بههمین خاطر یک روحانی شناخته شده که محفل خاص دارد در قم _که نامش را نمیبرم_ علیهی رهبری میگفت: آقای خامنهای همان شریعتیست، اما شریعتی معمّم (=عمامهبهسر)
پوران در صفحهی ۱۶۷ کتابش نوشت: "گروههای تحقیقاتی که علی پایهگذاری کرد در حسینهی ارشاد: ۱. گروه تأتر ۲. گروه کودکان و نوجوانان ۳. گروه ادبیات ۴. گروه تحقیقات قرآن و نهجالبلاغه". آری؛، دکتر شریعتی در مرکز یک حسینیه، به فکر کودکان هم بود. و نیز تعالیم نهجالبلاغه و قرآن. او حتی با آن منزلت و اندیشه، کتابی برای کودکان نوشته بود: مثل کتاب: "کدو تنبل" و نیز کتاب "برای ما، برای شما، برای دیگران"
پوران در صفحهی ۲۱۲ نوشت: "علی شریعتی میگفت: .... قلمم را ششدانگ وقف ایمان کردهام." در صفحهی ۲۰۳ نوشت: "علی در لباس خریدن بچهها دخالت نمیکرد، اما اگر مُد روز و تقلیدی بود، دلخور میشد." پوران در صفحهی ۱۰۳ کتابش نوشت: علی به هر قیمتی در جستوجوی خلوتی میگشت تا بتواند بنویسد.. پوران در صفحهی ۱۵۸ کتابش نوشت: "علی خود در یکی از درسهای خود در حسینیه ارشاد گفت: به همان اندازه که به "وِزوزیست"ها گوشم بدهکار نیست، چشمانتظار صاحبنظری هستم تا با انتقاد درست، عیبم را به من بنماید."
توضیح عکس بالا:
عنوان کتاب "برسد به دست پوران عزیزم..." که شریعتی در نامههایش به همسرش روانشاد پوران شریعت رضوی مینوشت. عکس، دست و نیمرخ پوران را نشان میدهد؛ که کتاب با همین عنوان به خط سرخ، در دست اوست.
توضیح عکس بالا:
خانهموزۀ مرحوم دکتر علی شریعتی در تهران. اینجا اتاق مطالعه و زندگی و نماز و راز و نیاز دکتر علی شریعتی بود. درود بر این سجّادهی نماز بر کف اتاق، که عشق و عرفان و برابری را برای علی شریعتی باهم و همجهت نگاه میداشت.
روح پوران شریعت رضوی و علی شریعتی شاد و جاویدان. آن دو برای بیداری علیهی استبداد و واژگونی سلطنت و ستمشاهی نقش بزرگی داشتند. تاریخ، آنان را فراموش نمیکند، حتی اگر کسانی بخواهند آنان را از کتاب درسی و تاریخی این سرزمین محو کنند! عصر تفکر شریعتی البته تابع شرائط زمان است. هرگاه اوضاع گونهای شود که آن آراء سیاسی شریعتی نیاز شود، عصر شریعتی هم پایان نمییابد. از او هزاران صفحه، متن باقیست. که هر کدام در جای خود، مهم است. ابوالفضل بیهقی هم بیش از ۴۰ جلد کتاب نوشت، ولی ۳۹تا گم شد! ولی هنوز هم میان ما هست با آنکه یک کتابش باقی ماندهاست. به نظر من، شریعتی بخش اصلی تاریخ انقلاب و جنبش بیداری بود. تئوریسین انقلاب و عامل حرکت و جهت.
پوران در صفحهی ۶۱ نوشت: "علی در سال ورود به فرانسه _۱۹۵۹_ بحران اشغال الجزایر توسط فرانسه را میبیند و به جمع مبارزان در الجزایر میپیوند." یعنی شریعتی با این حرکت، مبارزه علیهی استبداد شاهی را با مبارزه علیهی استعمار غرب پیوند میزند. پوران در صفحهی ۷۷ کتابش نوشت: علی در سال ۱۳۴۱ با خواندن کتاب "دوزخیان روی زمین" اثر فرانتس فانون، نویسندهی انقلابی الجزایر، سخت تحت تأثیر قرار گرفت." آری! اینچنین بود برادر. که این را وقتی اهرام ثلاثهی مصر را دیده بود، در همنوایی با بردگان سیاه، نوشت و سخن گفت، که در زیر اهرام پس از سالها کار و بیگاری و بردگی مدفون شدند.