سه کتاب کریستوفر کلوهسی
دوشنبه ۳۰ / ۱ / ۱۴۰۰
نوشته‌ی ابراهیم طالبی دارابی دامنه
به نام خدا. با سلام و احترام به همگان. او کشیش کاتولیک رومی‌ست، متولد آفریقای جنوبی و نویسنده‌ی سه کتابِ «فاطمه، دختر حضرت محمد (ص)» ، «نیمی از قلبم: روایت‌هایی از زینب، دختر علی (ع)» و «شتافتن فرشتگان، رؤیا‌های کربلا». من ۹ اسفند ۱۳۹۹ بود که ترجمه‌ی مصاحبه‌ی امید حسینی‌نژاد با دکتر کریستوفر کلوهسی (منبع) را خواندم، اما فرصت نکردم در «مدرسه فکرت» و «نغمه» و «دامنه» گزارشی از برداشت‌هایم بنویسم. اینک قضای آن را بر جای می‌آورم. امید است نافع افتد.
او که تحصیلاتش، مطالعات عربی و دین اسلام است خواست با نوشتنِ این سه اثر «راهی برای ارتقای روابط مسیحیان و مسلمانان» باز و آغاز کند؛ زیرا در شهر مسلمان‌نشین «کیپ تاون» آفریقای جنوبی که کار می‌کرد، با خود اندیشید «لازم است غیرمسلمانان درک جامع و علمی از اسلام» داشته باشند؛ بنابراین کوشید در قاهره و رُم، الهیات اسلامی بیاموزد و نیز یک دوره‌ی کوتاه درباره‌ی مذهب شیعه بگذرانَد و همین موجب شد به روایت خود «به‌شدت جذب حسین بن علی (ع) و واقعه‌ی کربلا» شود و دربیابد آنان (حضرت فاطمه، امام حسین و حضرت زینب) «الگوی جهانی دفاع از عدالت» و «نمونه‌هایی از حقیقت» هستند.
از نگاه او ویژگی‌های اصلی زندگی حضرت زینب (س) این است که «ارادت زیادی به بانو زینب (س) در دنیای شیعی وجود دارد، اما تحقیقات آکادمیک درباره‌ی زندگی او بسیار کم است. این مسئله به نبودِ شرح حالی مفصل و دقیق درباره‌ی ایشان منجر می‌شود. هنگامی که ما زندگینامه دقیقی نداشته باشیم، بیشتر به ایجاد افسانه‌ها یا معنویت‌هایی در حاشیه‌ی شناختِ وجود اصلی آن فرد منجر می‌شود که بیشتر اوقات این مفاهیم حاشیه‌ای سبب می‌شود ما به‌خوبی آن را نشناسیم و شناخت دقیق ما را دچار مشکل می‌کند و اینکه آن فرد برای ما در دسترس نخواهد بود.»
کریستوفر کلوهسی وقتی این اهمیت را درک می‌کند شروع می‌کند به تلاش برای معرفی حضرت زهرا و زینب کبرا (سلام الله علیهما). و مهمترین پیامش در مورد شخصیت حضرت زینب (س) این نکته است که آن بانو «غیرقابل دسترس» نیست، او «یک انسان واقعی» است. و وی به همین علت، در کتابش سعی کرده است مقام حضرت زینب را به عنوان یک انسان اُسوه، در دسترس زنان و مردان عادی جهان قرار دهد «که چه بسا درگیر مبارزه با ظلم و عدالت‌ورزی هم نیستند.» ولی در زندگی روزمرّه با آن مواجه‌اند. کریستوفر کلوهسی خود در عظمت شخصیت حضرت زینب چنین می‌گوید و به نظرم خواندنِ دقیق و با تأنیِ همین جملات کلوهسی، دریچه‌هایی بر روی فهم نوین انسان به آن والامقام کربلا می‌گشاید:
«این واقعیت است که او به کربلا رفت و مداخلات وی در میدان جنگ و در کنار آن، ایستادگی شجاعانه‌اش در مقابل ۲ ستمگر بزرگ روزگار خود و کیفرخواست کوبنده‌ی او درباره‌ی رهبری یزید، چیزی بیش از گفتن حقیقت در مقابل قدرت حاکمه‌ی زمان خود بود. این رویکرد بانو زینب (س) یک صراحت قاطع بود. حقایقی که او بر زبان جاری کرد، فقط مفاهیمی از جنس شخصی یا خاص وی نبود، بلکه او به دنبال حقیقت و آشکارکردن آن بود. اگر شما به دنبال صلح هستید، باید در مسیر عدالت حرکت کنید. اما تحقق عدالت ممکن نیست مگر اینکه همه‌ی مردم حقیقت را بدانند و آن را بیان کنند، و بانو زینب (س) نمونه‌ی تمام عیار حقیقت‌جویی و گام برداشتن در مسیر عدالت ورزی بود.»
